Coniunctivus & Optativus

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Coniunctivus in het Grieks

Je leert:

-Hoe je de con makkelijk herkent.

- Hoe je de con vertaalt in de hoofdzin.

- Hoe je de con vertaalt in de bijzin.

Wat weet je al? 

Kenmerk con: 

VERLENGD BINDVOCAAL!

ω, ῃς, ῃ, ωμεν, ητε, ωσιν

ωμαι, ῃ (=*ησαι), ηται, ωμεθα, ησθε, ωνται

Heeft de conjunctivus een augment?

1. ja
2. nee
3. soms

coniunctivus

Onthoud:

de vorm heeft géén augment 

& 

er vindt verlenging plaats

Hoofdzin

Bijzin

Hoofdzin

1. aansporing

2. verbod -- μη

3. twijfelvraag

Bijzin

Hoofdzin

1. adhortativus

2. prohibitivus -- μη

3. dubitativus

1. Laten we!

2. We moeten niet!

3. Wat moet ik?

Bijzin

Vertaal: Τί λέγωμεν;

Vertaal: Πιστεύωμεν αὐτῷ
(πιστευω +dat - vertrouwen op)

De dubitativus komt voor in ...

1. vraagzinnen
2. afhankelijke vragen
3. zinnen waar twijfel uit spreekt
4. antwoord a, b en c

Hoofdzin

1. adhortativus - aansporing

2. prohibitivus - verbod (negatieve aansporing) -- μη

3. dubitativus

Bijzin

bijzin met ἀν :

1. futuralis (gebeurtenis in toekomst) - in de hoofdzin vaak een futurum ("zullen")

2. generalis/iterativus (algemeen/herhaald feit)

Vertaal: Ὅς ἂν παραβῇ τὸν νόμον, κολάζομεν

Bijzin

bijzin met ἀν : 

1. con futuralis (geb. in toekomst) - in de hoofdzin vaak een fut ("zullen")

2. con generalis/iterativus (algemeen/herhaald feit)

Bijzin

bijzin zonder ἀν :

1. doel (ἱνα, ὁπως, ὡς) -

("opdat"/ "om te")

2. na ww. van vrees 

(φοβεομαι μη)

(μη = "dat")

Vertaal: Φοβουμαι μη το ἐμον ἔργον τὸ ἐν τῳ ἀγρῳ ἄπρακτον (ongedaan) μενῃ.

Τί ποιήσω; Ἔλθω ἢ μή;

Wat is hier 2x het gebruik van de conjunctivus?

1. twijfelvraag
2. bijzin zonder ἀν: doel
3. aansporing
4. bz met ἀν: futuralis

Μὴ τολμήσῃς ἀπεῖναι,...

Wat is het gebruik van de conjunctivus?

1. twijfelvraag
2. bijwoord
3. verbod
4. bz met ἀν: futuralis

Wat is de 1e pers meervoud praesens van de coniunctivus van βούλομαι?

1. βούλεται
2. βουλώμεθα
3. βουλέτω
4. βουλόμεθα

Optativus in het Grieks

je leert:

- hoe je de optativus makkelijk herkent

- hoe je de optativus vertaalt in de hoofdzin

- hoe je de optativus vertaalt in de bijzin

Wat IS de optativus?

- modus (dus werkwoord!)

- 'broertje' van de coniunctivus: niet feitelijk waar (zoals de indicativus), maar met andere 'smaakjes': bijv. doel of wens

Optativus

Optativus - let op!

φαινοίμην =

1. ind imperf med 1ste ev
2. opt imperf med 1ste ev
3. opt praes med 1ste ev
4. opt praes act 1ste mv

ἐπιβούλευοι =

1. opt praes med 2de ev
2. opt aor med 2de ev
3. opt praes act 3de ev
4. opt aor act 3de ev

ὀνομάσειαν =

1. opt aor act 3de pl
2. opt aor act 3de sg
3. opt aor med 3de sg
4. opt aor pass 3de pl

ὑβρισθεῖμεν =

1. ind aor pass 1ste pl
2. opt aor med 1ste sg
3. opt aor act 1ste pl
4. opt aor pass 1ste pl

Optativus zonder ἄν

Optativus cupitivus:

- wens;

- εἴθε of εἰ γάρ;

- ontkenning: μή

- "O!/ hopelijk/mogen"

Optativus met ἄν

Optativus potentialis

- mogelijkheid

- "zouden (kunnen)"

Ezelsbruggetje met ἄν

Op de pot

i-i

fut-gen

Ezelsbruggetje met ἄν

Op de pot = opt. +ἀν = potentialis

i-i = ind. + ἀν = irrealis

fut-gen = conj. + ἀν = futuralis en generalis

Vertaal: Εἴθε οἱ θεοὶ σῴζοιεν ἡμᾶς

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus

1. cupitivus
2. potentialis

Vertaal: Μὴ οἱ θεοὶ διαφθείροιεν ἡμᾶς

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus

1. cupitivus
2. potentialis

Vertaal: πρὸς τὸν διδάσκολον ἄν ἐρχοιμεθα

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus

1. cupitivus
2. potentialis

Optativus in de bijzin

'Vervangende' optativus als de bijbehorende hoofdzin in de verleden tijd staat

1. Bijzinnen van doel: bijv. na ἵνα --> niks 'spannends' met vertalen!

Optativus in de bijzin

2. ὅτι / ὡς - bijzinnen na werkwoorden van 'zeggen', 'menen', 'denken', etc.

--> niks 'spannends' met vertalen!

Optativus in de bijzin

3. Afhankelijke vragen: ter vervanging van de coniunctivus dubitativus: 'moesten'

-->Bijzinnen 2 + 3 worden ook wel 'optativus obliquus' genoemd

Optativus in de bijzin

4. Bijzinnen van vrees: ingeleid door μή, 'dat' --> 'zouden' 

Vertaal: Αἱ παρθένοι ᾖδον, ἵνα οἱ νεανίαι ἀφίκοιντο

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus in een bijzin

1. van doel
2. na werkwoord van 'zeggen', etc.
3. van afhankelijke vraag
4. van vrees

Ἐκήρυξεν ὁ κῆρυξ, ὅτι ἐπέλθοιεν οἱ βάρβαροι.

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus in een bijzin

1. van doel
2. na werkwoord van 'zeggen', etc.
3. van afhankelijke vraag
4. van vrees

Συνῆλθον οἱ Ἀθηναῖοι, ἵνα φονεύοιεν τὸν τύραννον.

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus in een bijzin

1. van doel
2. na werkwoord van 'zeggen', etc.
3. van afhankelijke vraag
4. van vrees

ἤρετο που γυνή σου εἴη

De vorige zin was een voorbeeld van een optativus in een bijzin

1. van doel
2. na werkwoord van 'zeggen', etc.
3. van afhankelijke vraag
4. van vrees