Leereenheid 2.2 les 3; ik zorg voor u

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Leereenheid 2.2

Sputum en braken 

Inhoud leereenheid

Je maakt een verslag van 2 ziektebeelden. En een ziektebeeld werk je uit in spelvorm.

 Een van de ziektebeelden is verplicht om uit te werken dat is het ziektebeeld Dementie. Daarnaast kies je nog twee andere ziektebeelden.

Het gaat om veel voorkomende ziektes die je als Helpende tegen gaat komen of misschien al kent uit de beroepspraktijkvorming. 

Leerdoel

De student kan aan het eind van de les:

- een zakboek opstellen voor overgeven

- aan de hand van het zakboek handelen bij overgeven

Terugblik vorige les

- Zakboek urine 

- Zakboek ontlasting

Morgen  23-10 inleveren spelvorm!

Zakboek maken

- Symptomen obstipatie en diarree

- Observaties ontlasting

- Aandachtspunten bij obstipatie en diarree

Wat; Zakboek maken 
Hoe; in canva of word etc.
Hulp; zelfstandig overleg buurvrouw
Tijd; 20 minuten 
Uitkomst; zakboek voor op stage
Klaar; aan de slag met leeruitkomst: ziektebeelden verslagen en spel

Symptomen; hoe herken je het

Observatie; Observeren, waar let je op

Aandachtspunten; welke acties zet je uit

Symptomen obstipatie

- ≤ 3 per week ontlasting

- Hard persen tijdens ontlasting

- Harde en/of keutelige ontlasting

- Gevoel van geen volledige ontlasting

- Gevoel van de ontlasting er niet uit krijgen

Mogelijke klachten zijn ook buikpijn, buikkrampen, pijn bij het poepen.

Symptomen diarree

- Meerdere malen per dag last van waterdunne ontlasting

- Meestal komt de aandrang om naar het toilet te gaan plotseling. 

- Ophouden van de ontlasting lukt meestal niet of moeizaam.

- De ontlasting heeft vaak een andere kleur en geur.

Mogelijke klachten zijn ook misselijkheid, braken, koorts, buikpijn, buikkrampen en een algeheel gevoel van ziek zijn.

Observaties ontlasting

• Tijdstip/aanleiding
• Kleur
• Geur
• Vorm
• Frequentie
• Hoeveelheid
• Vreemde componenten, zoals

onverteerd voedsel, parasieten,

slijm/pus

Kleuren ontlasting

Soorten ontlasting

Aandachtspunten

- Eet gezond en vezelrijk

- Drink voldoende; 1,5 tot 2 liter per dag

- Voldoende beweging

- Gezonde zithouding; voorover gebogen

- Hygiëne

- Medicatie bij obstipatie; laxeermiddelen

- Medicatie die obstipatie veroorzaakt; morfine, plaspillen

- Medicatie bij diarree; ORS, diarreeremmers of antibiotica

- Medicatie die diarree veroorzaakt; antibiotica of medicatie tegen depressie

- Observeren/rapporteren

Het is belangrijk om gezond en vezelrijk te eten. Verstopping kan verholpen worden door gezond en vezelrijk te eten. Vezels nemen vocht op en zorgen voor een soepele ontlasting. Ook stimuleren vezels de darmbeweging. Dagelijks heb je 30 tot 40 gram vezels nodig. Vezels zitten in groente, fruit, volkorengraanproducten, maar ook in peulvruchten, aardappels, noten en zaden.

Als je verstopt bent of als je extra vezels gebruikt, is het verstandig om nog wat meer te drinken. Als je te weinig drinkt, kunnen vezels hun werk niet goed doen en kunnen ze juist verstopping veroorzaken.

Door regelmatig te bewegen wordt de darmbeweging gestimuleerd en kun je verstopping voorkomen. Beweging zorgt ervoor dat de darm op gang blijft.

Laxeermiddelen; macrogol en lactulose

ORS (orale rehydratievloeistof)

ORS is een oplossing van zouten en (druiven)suiker of zetmeel in water. Het wordt gebruikt wanneer u door diarree veel vocht bent kwijtgeraakt. ORS vult de verloren suikers, zouten en vocht in het lichaam weer aan. De suikers en zouten zorgen er voor dat het vocht beter wordt opgenomen in het lichaam. Voorbeeld is ORS.

Diarreeremmers remmen de darmbewegingen (peristaltiek) af en zorgen ook voor samentrekking van de anus. Hierdoor blijft de darminhoud langer in de darmen en wordt compacter, zodat overmatig verlies van vocht en zouten wordt tegengegaan.

Wat zijn andere woorden voor overgeven?

Overgeven

Bij overgeven komt alles wat in jouw maag zit naar boven en komt het met een aardige snelheid uit jouw mond. Meestal voel je je eerst misselijk voordat je overgeeft.

Kotsen, braken,  spugen, spuwen, uitspugen, over je nek gaan

Zakboek maken

- Symptomen overgeven

- Observatiepunten overgeven

- Aandachtspunten overgeven

Wat; Zakboek maken

Hoe; in canva, word, op papier etc.

Hulp; zelfstandig overleg buurvrouw

Tijd; 20 minuten

Uitkomst; zakboek voor op stage

Klaar; aan de slag met leeruitkomst: ziektebeelden verslagen en spel

Symptomen; hoe herken je het

Observatie; Observeren, waar let je op

Aandachtspunten; welke acties zet je uit

Symptomen overgeven

Je voelt je vaak eerst misselijk en krijgt braakprikkels die nog niet doorzetten. Voortekenen van overgeven kunnen zijn:

• Bleekheid
• Het uitbreken van zweet
• Meer speeksel in je mond
• Braakneigingen

Oorzaken;

• Voedselvergiftiging 
• Stress en angst
• Alcoholconsumptie
• Roken
• Bepaalde medicijnen

Braakneigingen; soms komt het voor dat je niet hoeft over te geven maar wel moet kokhalzen. Dit is een normale, automatische reactie van je lichaam om te voorkomen dat je je verslikt of stikt.  

Misselijk van medicatie; antibiotica, metformine (diabetes)

Oorzaken;

- Zwaar, vet of te veel eten

- Het zien van iets onaangenaams

- Hormonale veranderingen aan het begin van de zwangerschap

- Zonnesteek

- Migraine

- Hersenschudding

- Evenwichtsstoornis

Observatie overgeven

• Tijdstip/aanleiding
• Frequentie
• Hoeveelheid 
• Kleur
• Geur
• Samenstelling
• Wijze 

Begeleider, motivator, adviseur en rapporteren.

Kleur, geur en samenstelling

Groen duidt altijd op galvermenging. 

Donkerrood of zwart braaksel wijst onder andere op een maagbloeding. 

Lichtrood bloed duidt op een verse bloeding en vereist direct ingrijpen.

Geur; Het komt voor dat braaksel naar ontlasting ruikt. Er is dan laag in de darm sprake van een afsluiting. De voeding wordt dan met bewegingen naar de maag en de slokdarm gestuwd.

 

Slijmerig braaksel is vaak het gevolg van een slokdarmvernauwing 

Aandachtspunten overgeven

- Goede mondhygiëne

- Frisse omgeving

- Let op verzwakken/uitdrogen; lichte maaltijden en voldoende vocht aanbieden

- Bij afwijkingen verpleegkundige of leidinggevende op de hoogte stellen

- Medicatie toedienen?

- Stabiele zijligging 

Goede mondhygiëne:

- Gebitsprothese 

Wat is sputum 

- Sputum is de naam die wordt gebruikt voor het opgehoeste materiaal (slijm) uit de onderste luchtwegen (luchtpijp en bronchiën). Een gele kleur duidt op een luchtweginfectie. Maar sputum kan ook andere kleuren aannemen.

De luchtpijp is verbonden met de longen, door middel van vertakkingen die we bronchiën noemen.

Zakboek maken

- Symptomen sputum

- Observatiepunten sputum

- Aandachtspunten sputum

Thuisopdracht bij interesse.

www.bing.com

Observatiepunten

Sputum

Frequentie: spontaan (infecties of allergieën) of aanhoudend (COPD)

 

Hoeveelheid: wordt er veel of weinig sputum geproduceerd? 

Samenstelling: is het dun, taai, (infecties) of schuimend (hartfalen, vocht ophoping)?

Geur: heeft het een neutrale geur, of juist een sterke onaangename geur? (infecties)

Kleur: verandert het sputum van kleur of zit er bloed bij? 

COPD is een verzamelnaam voor:

- Chronische bronchitis

Bij chronische bronchitis zijn je bronchiën steeds ontstoken. De bronchiën zijn de vertakkingen van je luchtpijp naar je longblaasjes. 

- Longemfyseem

Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in je bloed komt. En dat je afvalstoffen weer kunt uitademen. Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. 

Kleuren sputum

Helder of wit: Vaak gekoppeld met infecties of allergieën.

Groen of geel: Kan duiden op bacteriële infecties.

Bruin of roodachtig: Kan wijzen op bloed in het sputum, mogelijk als gevolg van een longontsteking, tuberculose, of longembolie.

Zwart of grijs: Komt vaak voor bij rokers of mensen die in contact komen met stof of vervuiling.

Tuberculose (TBC) is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze bacterie veroorzaakt ontstekingen in het lichaam. De ziekte komt meestal voor in de longen. Soms worden ook andere organen aangetast, zoals lymfeklieren, gewrichten, botten of de hersenen.

Bij een longembolie zit een bloedvat naar je longen verstopt. Hierdoor komt er minder zuurstof in je bloed en krijg je het benauwd.

Leerdoel

De student kan aan het eind van de les:

- een zakboek opstellen voor overgeven

- aan de hand van het zakboek handelen bij overgeven

Vooruitblik 

Vanmiddag:

- Decubitus en smetten