HAVO Hoofdstuk 3.3: Formuletaal

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3.3: Formuletaal

Leerdoelen:

• Je leert uitdrukken uit welke atomen een stof bestaat.
• Je leert wat een index en coëfficiënt is.
• Je leert hoe je het massapercentage van een atoomsoort in een molecuul berekent.

Chemische formules

Vorige paragraaf hebben we de atoomsoorten benoemd. Elk molecuul bestaat dus uit atomen.

Meeste moleculen bestaan uit meerdere atoomsoorten. Hier zijn een paar uitzonderingen op.

Noem een paar
chemische formules die je al kent.

Welke formule zou dit
molecuul hebben?

Molecuulformule opstellen

• Een molecuulformule heeft altijd de afkorting van de elementen waar het uit opgebouwd heeft. Let hierop bij Hoofdletter en kleine letter gebruik.
• Een klein cijfer na een elementsymbool noemen we de Index, Indexen geven dus altijd aan hoeveel atomen er van één atoomsoort in het molecuul zitten.
• Een groot getal voor de gehele molecuulformule noemen we de Coëfficiënt.
• 5 H₂O betekent dat je 5 water moleculen hebt.
• Dat betekent ook dat je 5 keer 2 H hebt dus een totaal van 10 waterstof atomen. Het betekent ook dat je 5 keer één O hebt dus een totaal van 5 zuurstof atomen.
  

Hoeveel zuurstof atomen zijn er voor de reactie?
C2H5OH + 3 O2 ---> 2 CO2 + 3 H2O

1. 3
2. 4
3. 7
4. 8

Veelgebruikte stoffen:

Er zijn een aantal bekende stoffen die je uit het hoofd moet kennen. Deze staan op pagina 85 en moet zowel formule als naam kennen:

Fosforzuur: H₃PO₄                       Ammoniak: NH₃                  Ethanol/ Alcohol: C₂H₆O / C₂H₅OH

Glucose: C₆H₁₂O₆                        Methaan: CH₄                      Koolstofdioxide: CO₂

Zwaveldioxide: SO₂                     Zwavelzuur: H₂SO₄

Berekenen van massapercentages in moleculen

• Net als bij massa percentages in een mengsel gebruiken we de formule:
  
  
• Elke atoomsoort heeft een unieke massa, deze worden gegeven op de toets. 
• Je vermenigvuldigt de massa van elke atoomsoort met de hoeveelheid atomen daarvan in het molecuul.
• De totale massa bereken je door voorgaande stap voor elke atoomsoort te doen en ze dan op te tellen.
  
  

​Totalemassa​​Deel​​⋅100=massapercentage

Bereken het massapercentage Zilver in AgNO3 (Rond af op 1 decimaal)
Ag = 107,9 N=14,0 O= 16,0

Huiswerk voor volgende les:

Leer bron 3.8 op pagina 78; Dan staat het SO geplant.

Maak de opgaven 28 t/m 39