hGL2 Thema 2 Voeding en vertering B1t/m3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Voeding en vertering

Thema 2 BS 1t/m3

voedingsmiddelen & voedingsstoffen

Voedings middelen

ALLES wat je eet en drinkt.

Plantaardig, dierlijk, een tussendoortje of heel menu.

bv een boterham of een gebakje

Voedings stoffen

Dit zijn de stoffen die je lichaam gebruikt. Dus alle stoffen die je lichaam uit het eten haalt en in je bloed stopt waar het in je lichaam rondgepompt wordt.

Voedingsmiddelen bestaan uit voedingsstoffen.

Wat blijft er dan over?

Uit de voedingsmiddelen worden alle benodigde voedingsstoffen gehaald. De rest poep je uit. Wat je uitpoept zijn die voedingsvezels.

Wat heb je nodig?

Eiwitten: voor je lichaamsbouw

Koolhydraten: zoals suiker en zetmeel: energie

Vetten: om stoffen in op te lossen en voor energie

Water: opbouw van je lichaam, oplossen en vervoer

Vitaminen: bescherming tegen ziektes

Mineralen: opbouw van je lichaam en bescherming

Voedingsstoffen kunnen we onderverdelen in :

Energierijke stoffen zoals vetten en suikers.

Bouwstoffen zoals water, eiwitten en mineralen en

Beschermende stoffen zoals vitamines en mineralen.

maken:

BS 1 -->  vraag 1,3,4 & 5

Basisstof 2

lees deze basisstof door en weet;

hoe je zetmeel en glucose kunt aantonen.

Basisstof 3

- Je kunt met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven

- Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzen daaraan kunnen bijdragen

- Je kunt mogelijke oorzaken en gevolgen van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven

Schijf van 5

• De schijf van vijf bestaat uit vijf vakken.
  
• Elk vak bevat een groep van 
  

     voedingsmiddelen die we dagelijks 

     nodig hebben.

• Als je elke dag iets eet uit elk vak dan 
  

     krijg je alle voedingsstoffen binnen. 

• De vakken zijn niet even groot.
  
• Uit de grote vakken moet je meer eten
  

     dan uit de kleine vakken.

• De grote vakken bevatten plantaardige 
  

     voedingsmiddelen.

www.voedingscentrum.nl

Let goed op tijdens het filmpje want tussendoor kunnen zomaar eens vragen komen die je moet beantwoorden!

Schijf van vijf

Wat heb je nodig?

Koolhydraten: zoals suiker en zetmeel: energie

Vetten: om stoffen in op te lossen en voor energie

Water: opbouw van je lichaam, oplossen en vervoer

Eiwitten: in vlees, noten of groente, voor je lichaamsbouw

Mineralen: opbouw van je lichaam en bescherming

Vitaminen: bescherming tegen ziektes

Let op!  Hierover zijn

verschillende meningen!

Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigd vet. Het verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.

Door zoveel mogelijk te kiezen voor vloeibaar of zacht vet en niet te veel koek, gebak en snacks te eten, beperk je de inname van transvet. 

Vitamines

A = Vitamine A helpt bij het gezond houden van de huid en om scherp te blijven zien, nodig voor celopbouw

B12 = Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen.

C = Vitamine C heeft een antioxidantfunctie en beschermt daardoor je lichaamscellen tegen schade. 

D = Het lichaam heeft vitamine D nodig voor stevige botten en tanden.

E = Vitamine E is belangrijk als antioxidant

K = Vitamine K is nodig voor een goede bloedstolling. 

Verkeerde vetten zijn ...

1. verzadigde vetten
2. onverzadigde vetten

Weet je het antwoord even niet? 

Dit geeft niks, je kan altijd even een dia terug om de informatie bij het plus en vraagteken te lezen. Hier vind je zeker het goede antwoord!

In welk vak van de schijf van vijf vinden we veel vezels?

1. Groente en fruit
2. brood graanproducten en aardappelen
3. zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei
4. smeer en bereidingsvetten

In welk antwoord staan alleen producten uit de Schijf van Vijf?

1. water, groente en pizza
2. ei, melk, witbrood
3. water, peer, mayonaise
4. aardappels, broccoli, water

Je kunt in plaats van fruit net zo goed 2 glazen vruchtensap drinken.

1. Waar
2. Niet waar

Wat moet je drinken als je beter voor de aarde wilt zijn.

1. Ranja
2. Sap
3. Kraanwater
4. Koffie

Minder vlees eten is beter voor het milieu. Eet jij wel eens een dag géén vlees?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen basisregel volgens de schijf van vijf?

1. Eet veilig
2. Eet meer verzadigd vet
3. Eet niet te veel, beweeg voldoende
4. Eet gevarieerd

Welke vetten zijn oké?

1. halvarine
2. roomboter
3. kokosvet
4. vloeibaar bak en braadvet

In welk antwoord staan alleen producten uit de Schijf van Vijf?

1. water, fruit, groente uit pot
2. water, volkorenbrood, fruit
3. ranja, fruit, witbrood
4. vruchtendrank, ei en broccoli

Je kunt beter verse groenten eten, dan groenten uit de diepvries.

1. Waar
2. Niet waar

Witbrood is ook gezond.

1. Waar
2. Niet waar

Eetgewoonten

Wat ben je gewend? In je eerste levensjaren leer je veel dingen eten.

Wat vind je lekker? Niet iedereen heeft dezelfde smaak, maar je kunt wennen aan een smaak.

Waar kom je vandaan? Eetgewoonten hangen af van het klimaat, de ligging op de wereld en wat de mensen daar gewend zijn.  

Je geloof. In sommige geloven zijn er regels over wat je wel of niet mag eten zoals koeien of varkens.

Overgewicht en ondergewicht

Eetstoornissen

Dus kort samengevat ...

Groente en fruit: Bevatten veel vitamines, maar let erop dat er geen suikers aan zijn toegevoegd

Brood, graanproducten en aardappelen: Vezels, nodig voor de stoelgang. Brood belangrijkste bron van jodium.

Zuivel, noten, peulvruchten, vlees en ei: Vlees vitamine B12, vis verlaagt kans op hart en vaatziekte.

Smeer en bereidingsvetten: Vet bouwstoffen en brandstoffen. Onverzadigd = Oke Verzadigd = Verkeerd .    Dranken: Vochtbalans 

Richtlijnen gezonde voeding

•Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon

conform de onderstaande richtlijnen

• Eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit

• Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere

volkorenproducten

• Eet wekelijks peulvruchten

• Eet ten minste 15 gram ongezouten noten per dag

• Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt

• Eet een keer per week vis, bij voorkeur vette vis

• Drink dagelijks drie koppen thee

• Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten

• Vervang boter, harde margarine en bak- en braadvetten door zachte

margarine, vloeibaar bak- en braadvet en plantaardige oliën

• Vervang ongefilterde door gefilterde koffie

• Beperk de consumptie van rood vlees en met name bewerkt vlees

• Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken

• Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag

• Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag

• Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor

mensen die tot een specifieke groep behoren waarvoor een

suppletieadvies geldt

Huiswerk:

Lezen: Basisstof 3 van Thema 2 Voeding en vertering

Maken: Opdrachten BS 3 -->  9, 10, 11 & 12