5.2 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij
3. Kom in de LessonUp
4. Google: Wat gebeurde er op 14 mei 1940 in Rotterdam, en waarom was dat belangrijk voor het verloop van de oorlog in Nederland?

Rotterdam mei 1940

Nederlandse soldaten verdedigen de stad Rotterdam. Op 10 mei 1940 vielen de Duitse soldaten de stad binnen. 

De inname van Rotterdam duurde te lang volgens de Duitsers en ze besloten om de binnenstad te bombaderen. 

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
3. Start maken met 5.2 De bezetting van Nederland
4. Bezetting van Nederland
5. Rotterdam
6. Verzet en collaboreren
7. Aan de slag!

Herhaling: Leg uit wat wordt er bedoelt met een 'Blitzkrieg'?

Herhaling: Welk gevolg heeft de aanval op Pearl Harbor gehad voor de Tweede Wereldoorlog?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Hoe Duitsland Nederland bezette in mei 1940.
2. Wat er op 14 mei 1940 gebeurde. 
3. En weet je hoe de Nederlanders zich deden verzetten of deden collaboreren. 

5.2 De bezetting van Nederland

Binnenstad van Rotterdam 1940

Het gebouw wat je ziet is de Laurenskerk.

Duitsland bezet Nederland

• NL wilde neutraal blijven > WO1!
• DU wilde NL vanwege strategische ligging. 
• 10 mei 1940 DU valt NL binnen.
• Aanval doormiddel van Blitzkrieg > succes?
• 14 mei Bombardement Rotterdam.
• Dreiging: Utrecht, Amsterdam & Den Haag.
• 15 mei NL capituleerde - overgave.
• Koningin Wilhelmina en regering vlucht naar Engeland. (?)
• Arthur Seyss Inquart - rijkscommissaris.
• Het leven gaat door, alleen er zijn tekorten.

Neutraal blijven?

Nederland wilde in de Tweede Wereldoorlog neutraal blijven, net als in de Eerste Wereldoorlog. Maar dat lukte niet. Duitsland viel Nederland toch aan op 10 mei 1940. Dat deden ze omdat Nederland op een belangrijke plek ligt. Via Nederland konden Duitse troepen snel naar Frankrijk trekken en zo konden er geen Engelse soldaten aanmeren op Nederlandse bodem. 

Daarnaast wilde Duitsland zijn ideologie verspreiden over de hele wereld! Duitsland trok zich niets aan van de neutraliteit en viel Nederland binnen.

Capituleren

Een land of leger geeft zich over aan de vijand en stopt met vechten.

Koningin Wilhelmina

Toen Duitsland Nederland aanviel, vluchtte koningin Wilhelmina naar Engeland. Ze vond het te gevaarlijk om in Nederland te blijven. De regering ging ook met haar mee. Vanuit Engeland probeerden ze het land te blijven helpen en spraken ze via de radio tot het Nederlandse volk. 

Arthur Seyss-Inquart

Arthur Seyss-Inquart was de baas van Nederland namens Hitler toen de Duitsers ons land hadden bezet. Hij werd door Duitsland in 1940 aangesteld als rijkscommissaris, een soort leider namens de Nazi’s.

Voedselbonnen door tekorten?

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er voedselbonnen omdat er tekorten waren aan eten en spullen. De regering wilde ervoor zorgen dat iedereen eerlijk een beetje kreeg, daarom kreeg je alleen iets mee uit de winkel als je een bon had.

Waarom:

• Veel voedsel ging naar de Duitse soldaten.
• Boeren konden minder produceren door de oorlog.
• Er was weinig brandstof en vervoer, dus voedsel kwam niet altijd op de juiste plek

Bombardement op Rotterdam

• 14 mei 1940: Minder dan 15 minuten.
• Doden: 800 mensen
• Daklozen: 80.000 mensen

Bombardement Rotterdam

Verraad en verzet

• DU netjes, maar toch liever weg!
• Fluwelenhandschoen.
• Het verzet - Verzamelnaam voor personen en groepen die tijdens WO2 de Duitsers tegenwerkte.
• Niet iedereen, veel wachtte de oorlog af.
• Onderduikers, vernielingen of doden.
• Collaboreren - Samenwerken met de vijand.
• Helpen, handelen of meevechten.
• Anton Mussert > eens met nazi-ideeën.

Anton Mussert

Anton Mussert was de leider van de NSB, een Nederlandse partij die samenwerkte met de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Anton Mussert hielp de Duitse bezetters en steunde hun ideeën, ook tegen de Joden. Na de oorlog werd hij gearresteerd, en in 1946 werd hij doodgeschoten voor landverraad.

Stadion Feijenoord

 'De Kuip'

• Sloop van de Kuip voor staal. 
• 1/3 gemeld> teveel moeite om te slopen.

• Razzia van Rotterdam - 1944
  
• 50.000 Dwangarbeiders naar DU.

Razzia

Een razzia is een door de overheid georganiseerde, groots opgezette, opsporing en jacht op een groep mensen.

https://historiek.net/de-kuip-geschiedenis-stadion-feyenoord/78997/

Een razzia is een door de overheid opgezette grootschalige jacht op een groep mensen

NSB

Nationaalsocialistische Beweging

• NSB- NL politieke partij die in WO2 collaboreerde met DU.
  

• NSB eens nazi-ideeën: Sterke leider & Joden uitsluiten.
• NSB'ers gaven informatie en arresteerden.

• Tijdens WO2 hadden NSB'ers het goed!
• Bijltjesdag - 'Wraakdag' collaborateurs werden gepakt, kaalgeschoren, opgesloten of gestraft. 
• Ongeveer 300.000 mensen hebben gecollaboreerd. 

Bijltijesdag mei 1945

Bijltjesdag was direct na de bevrijding van Nederland, dus vanaf mei 1945. Het was geen officiële dag, maar een naam voor de periode waarin mensen wraak namen op NSB’ers en anderen die met de Duitsers hadden samengewerkt.

Veel collaborateurs werden opgepakt, kaalgeschoren, bespuugd of uitgescholden. De echte straffen kwamen later, via de rechtbank.

LD: Waarom denk je dat sommige Nederlanders in de oorlog lid werden van de NSB of collaboreerde met de Duitsers?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Hoe Duitsland Nederland bezette in mei 1940.
2. Wat er op 14 mei 1940 gebeurde. 
3. En weet je hoe de Nederlanders zich deden verzetten of deden collaboreren. 

LD: Wat gebeurde er in mei 1940 in Nederland?

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Hoe Duitsland Nederland bezette in mei 1940.
LD2: Wat er op 14 mei 1940 gebeurde.
LD3: En weet je hoe de Nederlanders zich deden verzetten of deden collaboreren.

Ja!

Nee

Een beetje, wel bijna!

Aan de slag!

https://oorlogvoorderechter.nl/

Boek 2 vmbo-t/havo 

Paragraaf 5.2 De bezetting van Nederland

Opdracht  1, 2, 3 & 5

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij.
3. Kom in de LessonUp
4. Om over na te denken: Welke gebeurtenis zie je op de afbeelding? 

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les
2. Leerdoelen
3. Afmaken met 5.2 De bezetting van Nederland
4. Operatie Market Garden
5. Hongerwinter
6. Aan de slag!
   

Herhaling: Collaboreren betekend?

1. Je verzetten tegen de vijand
2. Het helpen van onderduikers
3. een ander woord voor Nazi's
4. Samen werken met de vijand

Herhaling: Verraad en verzet

• Het verzet - Verzamelnaam voor personen en groepen die tijdens WO2 de Duitsers tegenwerkte.
  
• Onderduikers, vernielingen of doden.

• Collaboreren - Samenwerken met de vijand.
• NSB
• Helpen, handelen of meevechten.

Herhaling: NSB
Wat betekent de afkorting NSB?

1. Nederlandse Sociale Bank
2. Nationaal Socialistische Beweging
3. Nooit Samen Breken
4. Nationaal Socialistisch Beroep

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat operatie Market Garden inhield. 
2. Wat de 2 oorzaken zijn van de Hongerwinter '44-45'.
3. En je kunt de bevrijding van Nederland in chronologische volgorde plaatsen. 

Market Garden

Blitzkrieg

D-Day

Operatie Market Garden

1944

• Aanval door geallieerden tegen DU voor de inname van bruggen.
• Market - luchtaanvallen > parachutisten.
• Garden - over de grond> grondleger
• 5000 parachutisten.
• De brug bij Arnhem was te goed verdedigd.
• Grondtroepen kwamen te laat > mislukt.
• 'Arnhem was een brug te ver'.
• 
  

Operatie Market Garden

19 - 25 september 1944.

LD: Wat is 'operatie 'Market Garden'?

1. Een bomaanslag op een tuinmarkt
2. Een tegenaanval van de Duitsers
3. Een plan om ver in het bezette gebied een paar bruggen te veroveren .
4. Het springen van parachutisten vlak bij de Belgische grens

De Hongerwinter

1944-1945

• Zuid-NL was bevrijd, West-NL nog niet. 
• DU gaf zich niet zomaar over: 'DU zetten zijn hakken in het zand!'
• Waarom was er honger?
• Voedselvoorziening afgesloten > westen.
• DU maken wegen en spoorlijnen kapot!
• Strenge winter > hongerwinter. 
• Suikerbieten, bloembollen, hond en kat, aanval geallieerden stopten.

• Hongerwinter - 1944-45, toen in West-NL~ 20.000 mensen stierven van de honger.

Overzicht: Bevrijding van Nederland 

• D-Day vond plaats 6-6-1944
• Operatie Market Garden 17-9/25-9-1944
  
• De slag om de Schelde 2-10/8-11-1944
  
• Hongerwinter 11-1944.
• Bevrijding Noord-Nederland 3-1945.
• 4 mei 1945 Duitsland geeft zich over.
• 5 mei 1945 Bevrijdingsdag.

5 mei 1945 - Bevrijdingsdag

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat operatie Market Garden inhield. 
2. Wat de 2 oorzaken zijn van de Hongerwinter '44-45'.
3. En je kunt de bevrijding van Nederland in chronologische volgorde plaatsen. 

LD: Waarom denk je dat Operatie Market Garden niet helemaal is gelukt, en wat was daarvan het gevolg voor Nederland?

LD: Wat waren de 2 oorzaken voor de Hongerwinter in het Westen van Nederland?

LD: Zet de gebeurtenissen in chronologische volgorde.

1

2

3

4

5

De Duitsers sloten de voedselvoorziening naar West-Nederland af.

Zuid-Nederland werd bevrijd.

D-Day vond plaats.

De Hongerwinter vond plaats.

Heel Nederland was bevrijd.

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat operatie Market Garden inhield.
LD2: Wat de 2 oorzaken zijn van de Hongerwinter '44-45'.
LD3: En je kunt de bevrijding van Nederland in chronologische volgorde plaatsen.

Ja!

Nee

Een beetje, wel bijna!

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo 

Paragraaf 5.2 De bezetting van Nederland

Opdracht  6, 7, 9 & 10

Extra: 11