Paragraaf 9 Overstromingsgevaar: de rivieren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Par. 3: Water in natte gebieden

Paragraaf 9

Overstromingsgevaar: 

Rivieren

lesdoelen

Je kunt de delen van Nederland die bedreigd worden door overstromingen van rivieren benoemen

Je kunt enkele maatregelen benoemen die Nederland heeft genomen tegen overstromingen

Je maakt kennis met de begrippen stroomgebied, piekafvoer, sedimentatie, uiterwaarden, zomer- en winterdijk, verstening

Les 9 overstromingsgevaar rivieren

https://www.bd.nl/opinie/hoe-surfer-max-van-noorden-drie-jaar-na-deze-iconische-foto-de-echt-ongelijke-strijd-verloor~a65ef917/ 

profiel rivier

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

1. De bovenloop: hoog in de bergen, waar de rivier ontspringt. Door het grote hoogteverschil stroomt de rivier snel en is de erosieve kracht groot.

2. De middenloop: het middelste deel waar de rivier door een dal loopt waar hij zich heeft ingesneden.

3. De benedenloop: dicht bij de monding waar de rivier door een riviervlakte stroomt. De stroomsnelheid is laag en hierdoor neemt de sedimentatie toe.

Nederland en rivieren

Veel neerslag die valt in de landen rondom Nederland heen, komt via Nederland weer terug in zee. 

Rivieren

De Rijn en Maas zijn de grootste twee rivieren die neerslag verplaatsen van de landen rondom Nederland heen (met uitzondering, Frankrijk (in dit land ontspringt de Maas) & Zwitserland (in dit land ontspringt de Rijn)).

Bekijk alle rivieren in Europa is, als het goed is valt je een ding op:

Alle rivieren ontspringen in de bergen en komen uit in een oceaan of zee.

Nederland

a. Nederland ligt het laagst in Europa.

b. De Maas en de Rijn zijn de 2 grootste rivieren

 

Nederlandse rivieren

Rijn - Zwitserland 

smeltwater

Maas - Frankrijk

regenwater

Stroomgebied

Dwarsprofiel: getemde rivier

Buitendijkse land

Het buitendijkse gebied is het gebied tussen de winterdijken (zie de rode pijl). In dit gebied ben je dus NIET beschermd tegen de rivier als deze overstroomt. Het gebied tussen de zomerdijk en de winterdijk wordt ook wel de uiterwaarden genoemd, hier grazen in de zomer bijvoorbeeld koeien.

Binnendijkse land

Het gebied dat achter de dijken ligt, hier ben je beschermd tegen de rivier.

Om te zorgen dat de rivieren niet meer zo snel overstromen, probeert Rijkswaterstaat de rivier meer ruimte te geven --> hiervoor gebruikt de overheid de drietrapsstrategie, om de rivier meer ruimte te geven en ervoor te zorgen dat overstromingen niet meer voorkomen.

Dijken

aanleg of verhoging van dijken

voor de veligheid!

Maar:

-> sedimentatie in winterbed

-> ophoging rivier

-> meer gevaar! 

Aanpassen rivieren

weghalen bochten

+

ophoging

Verstening vertragingstijd

Verstening

Regenwater kan de grond niet in!

Piekafvoer

Piekafvoer

Als het waterpeil in een korte periode sterk stijgt, spreek je van een piekafvoer.

Klimaatverandering

gevolgen

Klimaatverandering ->

       hogere temperaturen ->

             meer verdamping boven zee ->

                   meer neerslag

wateroverlast

Klimaatverandering

Het weer verandert:

grotere piekafvoer

Veendijken: erg kwestbaar!

Maatregelen rivierlandschap mens

Ruimte voor de rivier