2.3: Duitsland van democratie naar dictatuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Startopdracht:

Zoek het antwoord op de volgende vragen op en noteer je antwoord in je schrift of in notities:

1. Wie was de leider van Duitsland in 1918?

2. Wat betekent het begrip: parlementaire democratie?

3. Hoe heet de eerste Duitse democratie?

4. Leg uit wat de dolkstootlegende is. 

2.3: Duitsland van democratie naar dictatuur

Deze les:

• Controle leerdoelendocumenten
• Uitleg paragraaf 2.3 leerdoel 1: Politieke  problemen
• Uitleg paragraaf 2.3 leerdoel 2: Economische problemen.
• Aan de slag: Uitwerken leerdoelen 2.3 (1 en 2)

Aan het einde van deze les:

... kun je uitleggen welke politieke problemen er waren in Duitsland in het interbellum.

... kun je uitleggen welke economische problemen er waren in Duitsland in het interbellum.

... kun je Duitsland in de periode van de Weimarrepubliek beschrijven.

... kun je uitleggen wat er bedoeld wordt met de dolkstootlegende

Politieke problemen:

Laatste dagen van WO I (1918):

• Soldaten en matrozen gaan muiten.
• Arbeiders staken
• Keizer vlucht naar neutraal Nederland
• Socialisten roepen in Berlijn een republiek uit met een parlementaire democratie.

Politieke problemen:

Democratie:

• Nieuw parlement, de Rijksdag.
• Vergadert in Weimar, in Berlijn wordt gevochten.
• Eerste Duitse democratie wordt de Weimarrepubliek genoemd: 1918/1919- 1933.

Politieke problemen:

Opstand:

• 5 januari 1919: Communistische opstand.
• Leger wordt ingezet.
• Opstandelingen ook bestreden door extreem gewelddadige bendes.
• Meer dan 1200 doden.
• Blijft onrustig, het lukt de regering niet om te zorgen voor orde en veiligheid.

Politieke problemen:

Vrede van Versailles:

• Slecht voor het vertrouwen van de bevolking in de democratie.
• Antidemocratische generaals en politici spreken over de dolkstootlegende.
• Veel Duitsers geloven dit en voelen zich verraden door democratische politici.

Economische problemen:

De Duitse Mark:

• Weinig zekerheid over de waarde, economische crisis.
• inflatie: Mark wordt steeds minder waard.
• 1923: inflatie wordt rampzalig.

Economische problemen:

Inflatie: 

• Lange rijen voor winkels.
• Voedsel tekorten
• Hongerdoden

Economische problemen:

Tijdelijke welvaartsgroei:

• Nieuwe Duitse Mark, duizend miljard keer zoveel waard als de oude. (eind 1923)
• Hulp van Amerika, Duitse banken krijgen Amerikaanse leningen in 1924
• Verlaging herstelbetalingen door de geallieerden.

Economische problemen:

Economische wereldcrisis:

• 1929
• Armoede en werkloosheid keren terug.
• Duitsland extra hard getroffen omdat het afhankelijk was van Amerikaanse leningen die nu wegvielen.
• Eind 1932: 30 % van de Duitse bevolking werkloos.
• Mensen zijn wanhopig.

Aan de slag:

Uitwerken leerdoelen: (extra informatie in het filmpje op de volgende dia) + ebook blz. 34 en 35.

1. Je leert welke politieke problemen ontstonden in Duitsland.

2. Je leert welke economische problemen ontstonden in Duitsland.

Uitwerken begrippen: inflatie, linkse politiek, rechtse politiek