WO: thema 7 mijn lichaam

• Wo
• Lager onderwijs

WO: thema 7 mijn lichaam

LES 1 

doelen

1) enkele beenderen en gewrichten aanduiden

2) functies van het skelet verwoorden 

3) nut van gewrichten verwoorden 

4) werking van de spieren uitleggen 

5) verwoorden hoe je spierletsels kan vermijden

SKELET

inleiding

Heb je al eens iets gebroken? 

Wat moest je toen doen? 

Wie heeft thuis foto's? Vraag maar eens aan de mama's. Stuur maar door. 

- naar de dokter

- naar spoed

- foto's = röntgenfoto's laten maken

Röntgenfoto's

Wat zie je op de foto? 

Waar is dat in ons lichaam? 

Wat is de functie van het skelet?

- skelet = ? 

- Wat zijn alle beenderen of botten samen? 

- Wat als we geen skelet hebben? 

- Wat zijn de belangrijkste functies van het skelet? 

1) stevigheid geven aan het lichaam 

2) onze organen beschermen 

opdracht 1 en 2 

Doel 3 

1. De volgende types wonden verzorgen: brandwonde, blaar, schaafwonde, snijwonden

dfds

Ons hand

• Deel van het skelet 
  
• --> Teken je hand 
• --> Voel goed! 
• Hoeveel stukjes heeft elke vinger?  En de duim?
• Waarom?
• Hoe noemen de stukjes? 

Skelet

• juiste namen beenderen en gewrichten --> wb p 3
• 
  
• uit hoeveel delen arm? 
• Waarom? 
• Wat zit er tussen de delen? 

Rug

Ga staan --> rug bol 

Hoe komt dat we kunnen plooien? 

Ruggengraat = 33  wervels

Doel 1 : beenderen en gewrichten aanduiden

studeren!!

Doel 2: functies van het skelet

Doel 2: functies van het skelet

1) Stevigheid geven aan het lichaam 

2) organen beschermen 

--> botten zijn licht maar sterk 

Doel 3: nut van gewrichten? 

Doel 3: nut van gewrichten? 

Zorgt ervoor dat je je ledematen kan bewegen

opdracht 3 en 4 

Spieren

opdracht 5 en 6

functie spieren 

zorgt ervoor dat we kunnen bewegen

- je kan dit zien 

- je kan dit voelen  

Werking van de spieren 

--> buiger 

biceps --> wordt korter en dikker 

doordat ze samentrekt, buigt onze arm 

(triceps wordt langer en slapper) 

--> strekker

triceps --> wordt korter en steviger 

doordat ze samentrekt, strekt onze arm 

(biceps wordt dan langer en dunner)

Doel 4: wat is de functie van spieren? 

Doel 4: wat is de functie van spieren? 

Onze botten laten bewegen 

Doel 4: Hoe werken spieren? 

Doel 4: Hoe werken spieren? 

Je hebt naast elkaar buigers en strekkers. 

- de ene wordt dikker en sterker en korter 

- de andere gelijktijdig langer slapper dunner 

Wanneer de buiger dikker wordt, buigt ons ledemaat

Wanneer de strekker dikker wordt, strekt ons ledemaat

Blessures

• Wat? scheur of ontsteking
• Vermijden? 

linkerhand

• 2 middenhandsbeentjes gebroken

(verkleuring tussen de pinnen)

• 2 dunne stalen pinnen worden door de vingerbotten gestoken en vastgemaakt 
• nadien --> gips 

opdracht 7

Doel 5: Blessures vermijden 

Doel 5: Blessures vermijden 

• opwarmen 
  
• geen bruuske bewegingen maken 
• spieren niet overbelasten 

LES 2 

hersenen 

Doelen 

1. functie hersenen en zenuwen verwoorden 
2. hersenen en ruggenmerg aanduiden 
3. gevolgen van beschadigd ruggenmerg verwoorden 
4. verwoorden hoe we hersenen kunnen beschermen  

Functie van hersenen 

Onze spieren aansturen 

Door een signaal te sturen 

- signaal van de hersenen naar de spieren 

- via zenuwen 

Doel 1: 

wat is de functie van de hersenen en de zenuwen? 

Doel 1: 

Wat is de functie van de hersenen en de zenuwen? 

Onze spieren aansturen 

proefje 1 + 2 

reactiesnelheid 

signaal 

- je ziet iets, de prikkel gaat via de oogzenuw naar de hersenen

- de hersenen sturen via de zenuwen dat signaal naar de spieren in de arm/hand

= razendsnel, 

= toch enkele tienden v/e seconde.

= Dat is de reactiesnelheid. 

proefje 3

Zenuwen 

Wat kan je met je huid voelen? 

- temperatuur 

- druk 

- aanraking 

- pijn 

Hoe komt dat? 

Zenuwen 

Wat kan je met je huid voelen? 

- temperatuur 

- druk 

- aanraking 

- pijn 

Hoe komt dat? Via de zenuwen/zenuwuiteinden

wb. p6

proefje 4

WB. P. 7 

bescherming hersenen 

hersenen = computer = besturen hele lichaam 

heel belangrijk 

veel bescherming nodig 

Proefje 5

Ruggenmerg 

• zenuwen komen hier samen 
• vormen een bundel 
• zo dik als pink 
• zenuwbundel gaat door een kanaal in de rugwervels 
• gaat tot aan de hersenen 
• 
  
• beschadigd? --> verlamd  

hersenzones

• verschillende zones = verschillende functies 
  
• deel om te zien
• deel om te horen
• deel om te spreken 
• .... 

werkboek p. 7-8-9

Doel 2

hersenen en ruggenmerg aanduiden  

Doel 3

wat zijn de gevolgen van een beschadigd ruggenmerg?

Doel 4

hoe kunnen we hersenen beschermen  

LES 3 

https://schooltv.nl/video-item/je-huid-van-dichtbij-een-dermatoloog-weet-veel-over-de-huid-en-huidziekten

4 doelen 

1. de eigenschappen van de huid verwoorden
2. de functie van zweten verwoorden
3. de functie van pigment verwoorden 
4. enkele tips geven voor een goed onderhoud van de huid. 

De huidcellen 

• onze huid bestaat uit cellen 
  
• je verliest cellen en je maakt cellen bij

zweten 

waarom zweten we? 

zweten 

waarom zweten we? 

--> We zweten om af te koelen. 

Zweet komt door onze poriën naar buiten. 

Poriën zijn gaatjes in de huid. 

Water op je huid verdampt. 

Doel 1 

1. de functie van zweten verwoorden

Doel 1 

1. de functie van zweten verwoorden

--> De huid afkoelen 

vingerafdrukken 

Vingerafdrukken = uniek

Niemand heeft dezelfde

3 soorten vormen 

waarvoor gebruiken? 

wb. p 10-11 

doel 2 

1. de eigenschappen van de huid verwoorden

eigenschappen van de huid

• behaard

(behalve handpalm en voet)

• rekbaar, veerkrachtig
• waterafstotend, waterdicht
• vet
• verandert van kleur: pigment neemt toe of af 
• dikker op sommige plaatsen 
• kan zichzelf herstellen 

Doel 3

1. de functie van pigment verwoorden

bescherming/verzorging

Belangrijk om te beschermen

• tegen zon: zonnecrème + pet 
• tegen vuil en zweet: wassen met water en zeep
• tegen zeep: niet overdrijven, niet te vaak
• tegen bacteriën: wondjes niet openkrabben.
                                        Korstje = herstellen van de huid

Doel 4

1. enkele tips geven voor een goed onderhoud van de huid. 
   

Les 4 deel 1

spijsvertering

https://schooltv.nl/video-item/de-spijsvertering-de-weg-die-het-voedsel-in-het-lichaam-aflegt-van-mond-tot-einddarm

huiswerk: Lees de minisite

doelen 

1. de weg die het eten aflegt verwoorden
2.  gebruik maken v/e schematische voorstelling + v/d passende begrippen
3. de organen van het spijsverteringsstelsel situeren op het eigen lichaam
   
4. de functie van het spijsverteringsstelsel verwoorden
5. tips geven voor gezond gedrag m.b.t.  het spijsverteringsstelsel
   

de weg van het voedsel 

Mond 

keel 

slokdarm

maag

dunne darm 

dikke darm

endeldarm

anus 

doel 1 

1. de weg die het eten aflegt verwoorden 

doel 2 en 3

gebruik maken van een schematische voorstelling en van de passende begrippen

de organen van het spijsverteringsstelsel aanduiden op een prent 

Functie van het spijsverteringsstelsel 

1. voedsel in piepkleine stukjes afbreken via mond/tanden
2. voedingsstoffen uit het eten halen 

Functie van de tong

om te slikken

om het eten in de slokdarm naar beneden te duwen 

wb. p. 15 opdracht 1

Weetjes darm

dunne darm = 6  meter 

alle darmen samen = 8 meter 

niet: opdracht 2,3,4 

wel aanduiden

Functie van delen spijsverteringsstelsel 

opdracht 5 +7 

mond = voedsel fijn malen 

slokdarm = voedsel vooruit duwen 

maag = voedsel kneden 

dunne darm = voedingsstoffen opnemen in het bloed 

dikke darm = vocht en zout opnemen in het bloed 

slijm (speeksel, maagslijm, slijm slokdarm....) = voedsel beter laten glijden  

doel 4 

de functie van het spijsverteringsstelsel verwoorden

- algemeen (2) 

- mond

- slokdarm

- maag

- dunne darm 

- dikke darm 

- slijm 

Gezond gedrag m.b.t. spijsverteringsstelsel 

goede brandstof voor het lichaam 

vs 

slechte brandstof voor het lichaam 

Doel 5 

Tips geven voor gezond gedrag m.b.t. het spijsverteringsstelsel.

Les 4 deel 2

ademhalingsstelsel 

Huiswerk: Lees de minisite

• https://schooltv.nl/video-item/ademhaling-de-hele-dag-haal-je-adem-maar-wat-gebeurt-er-dan-eigenlijk-in-je-lichaam
• https://schooltv.nl/video-item/ademen-ademhalen-is-belangrijk-maar-waarom-eigenlijk
• https://www.youtube.com/watch?v=OYqYEmcfi7I
  

doelen 

1. De weg die de lucht aflegt bij de ademhaling verwoorden + gebruik maken van de passende begrippen.
2. De organen van het ademhalingsstelsel situeren op het eigen lichaam.
   
3. De functie van de ademhaling verwoorden.
   
4. Verwoorden welk voordeel ademen door de neus heeft + het verband leggen met de eigenschappen van de neus.
5. Tips geven voor gezond gedrag met betrekking tot de luchtwegen.
   

Weg + Delen van het ademhalingsstelsel

neus

mond

luchtpijp

luchtpijptakken       == longen

longblaasjes 

 

wb. p. 17-18-19

Hoe werkt de ademhaling

ademhaling verloopt automatisch dankzij middenrif 

= tussen buik en borstkast   = grote spier 

middenrif trekt samen: 

• wordt platter, gaat naar onder 
  
• longen worden volgezogen met lucht = inademen 

middenrif ontspant: 

• wordt boller 
• lucht wordt naar buiten geduwd = uitademen
  https://schooltv.nl/video-item/ademhalingsproef-een-proef

Doel 1 

De weg die de lucht aflegt bij de ademhaling verwoorden 

Gebruik maken van de passende begrippen

Hoe werkt ademhaling? 

Doel 2

De organen van het ademhalingsstelsel situeren op het eigen lichaam

Functie van het ademhalingsstelsel 

1. zuurstof uit de lucht halen 

2. zuurstof afgeven aan het bloed 

waarom? 

-->zodat onze spieren en organen goed kunnen werken 

bij inspanning --> sneller ademhalen 

reden? spieren hebben meer lucht nodig 

Doel 3 

De functie van de ademhaling verwoorden

Neus: voordeel ademhalen

• Neus = filter 
• op de juiste vochtigheid brengen
• op de juiste temperatuur brengen
• reinigen van kleine stofdeeltjes  

Doel 4

Verwoorden welk voordeel ademen door de neus heeft + 

het verband leggen met de eigenschappen van de neus

Onderhoudstip

hoe kan je zorgen dat je voldoende frisse lucht inademt?

Onderhoudstip

zorgen dat je voldoende frisse lucht inademt

• sporten in groene omgeving 
• niet spelen in drukke straat/stad  
• vensters regelmatig open = verluchten 

Doel 5  

Tips geven voor gezond gedrag met betrekking tot de luchtwegen

Les 4 Deel 3 

De bloedsomloop 

huiswerk: ministite lezen 

doelen 

1. De functie van de bloedsomloop verwoorden.
   
2. De weg van het bloed verwoorden. 
3. De werking van de bloedsomloop op eenvoudige manier verwoorden, gebruik makend van de passende begrippen.
   
4. Uitleggen waarom onze hartslag hoger is bij een inspanning.
5. Het hart situeren op het eigen lichaam.
   
6. Tips geven voor gezond gedrag met betrekking tot het hart en de bloedvaten.

De functie van de bloedsomloop

Het bloed (en dus zo zuurstof en voedingsstoffen) naar de spieren en organen brengen.

Waarom hebben spieren en organen zuurstof en voedingsstoffen nodig? 

--> zodat ze kunnen werken 

Doel 1

de functie van de bloedsomloop verwoorden.

De weg van het bloed.

ader : 

-> blauw 

-> zuurstofARM bloed wegvoeren

slagader: 

-> rood 

-> zuurstofRIJK bloed aanvoeren

hart: bloed rondpompen 

haarvaten: kleine vertakkingen 

Hoe werkt de bloedsomloop

Het hart is een pomp. 

Pompt = duwt bloed rond

               --> zo vervoert het bloed allerlei stoffen 

kleine bloedsomloop: via hart komt zuurtstofarm bloed in de longen 

                                               zuurstofrijk bloed verlaat de longen en gaat naar het hart

grote bloedsomloop: zuurstofrijk bloed verlaat het hart en gaat naar de organen 

                                             zuurstofarm bloed komt toe in de organen 

Dan begint de kleine bloedsomloop opnieuw 

wb p20

doel 2

De weg van het bloed uitleggen 

doel 2

de werking van de bloedsomloop op eenvoudige manier verwoorden, gebruik makend van de passende begrippen.

Hartslag

= geeft weer hoe snel het bloed door de aders slaagt

= geeft weer hoe snel het hart pompt 

--> wb. p. 21 

proefje 

Doel 3

Uitleggen waarom onze hartslag hoger is bij een inspanning.

Waar ligt het hart?

doel 4 

het hart situeren op het eigen lichaam.

Hoe houd je je hart gezond?

- gezond eten

- veel sporten/bewegen 

doel 5

tips geven voor gezond gedrag met betrekking tot het hart en de bloedvaten.

LES 5 

EHBO

Doelen

1. De volgende types wonden herkennen: brandwonde, blaar, schaafwonde, snijwonde.
2. Bij verschillende verwondingen beoordelen welke hulpverlening aangewezen is en of ze de hulp van een volwassene/hulpverlener moeten inroepen.  
3. De volgende types wonden verzorgen: brandwonde, blaar, schaafwonde, snijwonde.
4. Passende hulp geven bij een verstuiking.
5. Inschatten of een verstikking licht of ernstig is en daarbij gepast handelen door de techniek ‘op de rug slaan’ correct toe te passen.
6. Een spiraalverband en een drukverband aanleggen.
7. Het pictogram van een AED (defibrilatietoestel) herkennen.
8. De functie van een AED verwoorden.
9. De geschreven instructies van het AED begrijpen.
10. De kenmerken van volgende letsels kennen: verstuiking, ontwrichting en breuk.

Verschillende type wonden herkennen

Doel 1 

De volgende types wonden herkennen: brandwonde, blaar, schaafwonde, snijwonde.

Welke hulp is nodig?

EHBO

brandwonden

blaar 

schaafwonde 

ernstige wonde die veel bloed

verslikken --> ademnood 

voet verstuiken 

ontwrichting/breuk

hartstilstand 

ernstig verkeersongeval

Wat doe ik? 

ik doe het zelf	ik ga naar de dokter	ik bel 112
brandwonde	ernstige wonde die bloed	ernstig auto ongeval
blaar	Te ernstig? Onzeker? Dokter	hartstilstand
schaafwonde
verslikt + ademnood		? verslikt + ademnood
verstuikt

Wat doe ik? 

ik doe het zelf	ik ga naar de dokter	ik bel 112
brandwonde	ernstige wonde die bloed	ernstig auto ongeval
blaar	Te ernstig? Onzeker? Dokter	hartstilstand
schaafwonde
verslikt + ademnood		? verslikt + ademnood
verstuikt

Doel 2 

Bij verschillende verwondingen beoordelen welke hulpverlening aangewezen is 

beoordelen of ze de hulp van een volwassene/hulpverlener moeten inroepen.

Brandwonden

EERST WATER, DE REST KOMT LATER 

was handen

1) 10 tot 20 min. water 

2) brandwondezalf en steriel gaasje

3) pleister 

Brandwonden

EERST WATER, DE REST KOMT LATER 

was handen

1) 10 tot 20 min. water 

2) brandwondezalf en steriel gaasje

3) pleister 

Blaar

was handen

1) was met water en zeep 

2)  prik de blaar door met steriel  naald 

3) druk het vocht uit de blaar met schoon doekje 

4) ontsmet 

5) pleister 

wat is steriel? 

Blaar

was handen

1) was met water en zeep 

2)  prik de blaar door met steriel  naald 

3) druk het vocht uit de blaar met schoon doekje 

4) ontsmet 

5) pleister 

wat is steriel? 

Schaafwonde

1) was handen 

2) spoel wonde met stromend water 

3) dep de huid droog rond de wonde

4) steriel kompres op de wonde en kleef vast   

Schaafwonde

1) was handen 

2) spoel wonde met stromend water 

3) dep de huid droog rond de wonde

4) steriel kompres op de wonde en kleef vast   

Ernstige wonde die veel bloed

1) wegwerphandschoenen 

2) stelp de bloeding  door 10 minuten met een steriel verband te drukken op de wonde

3) kompres op de wonde 

4) drukverband op een dik pak kompressen 

Ernstige wonde die veel bloed

1) wegwerphandschoenen 

2) stelp de bloeding  door 10 minuten met een steriel verband te drukken op de wonde

3) kompres op de wonde 

4) drukverband op een dik pak kompressen 

Doel 3 

De volgende types wonden verzorgen: brandwonde, blaar, schaafwonde, snijwonde

Verslikken 

1) Moedig aan om te hoesten 

2) Je staat schuin achter de persoon

5 slagen op de rug met de hiel van de hand terwijl je de borstkast ondersteunt

   

1) sla armen om de persoon

2) haak handen in elkaar 

3) tussen navel en borstbeen 

4) krachtige buikstoot: naar achter en tegelijk omhoog 

Verslikken 

1) Moedig aan om te hoesten 

2) Je staat schuin achter de persoon

5 slagen op de rug met de hiel van de hand terwijl je de borstkast ondersteunt

   

1) sla armen om de persoon

2) haak handen in elkaar 

3) tussen navel en borstbeen 

4) krachtige buikstoot: naar achter en tegelijk omhoog 

Doel 4

Inschatten of een verstikking licht of ernstig is 

daarbij gepast handelen door de techniek ‘op de rug slaan’ correct toe te passen.

Verstuiken

1) laat zitten

2) been iets hoger leggen 

3) koelen

 

Verstuiken

1) laat zitten

2) been iets hoger leggen 

3) koelen

 

Verschil 

verstuiken - breken - ontwrichten

verstuiking	breuk	ontwrichting
- zwelling	-lichaamsdeel in ongewone stand - bot gebarsten/gebroken - zwelling	- lichaamsdeel in ongewone stand - zwelling - gewricht verschoven - gewrichtsbanden uitgerekt/gescheurd
- koelen	- foto's nemen - lichaamsdeel niet bewegen - steunen in draagdoek - operatie + gips	- koelen - ondersteunen met draagverband

Verschil 

verstuiken - breken - ontwrichten

verstuiking	breuk	ontwrichting
- zwelling	-lichaamsdeel in ongewone stand - bot gebarsten/gebroken - zwelling	- lichaamsdeel in ongewone stand - zwelling - gewricht verschoven - gewrichtsbanden uitgerekt/gescheurd
- koelen	- foto's nemen - lichaamsdeel niet bewegen - steunen in draagdoek - operatie + gips	- koelen - ondersteunen met draagverband

Doel 5

Passende hulp geven bij een verstuiking.

De kenmerken van volgende letsels kennen: verstuiking, ontwrichting en breuk.

Je ziet een ernstig ongeval

1) zorg voor veiligheid 

2) controleer slachtoffer: bewust?  ademhaling? 

3) verwittig hulpdienst

4)  wat heeft eerst aandacht nodig? Verleen die hulp 

Je ziet een ernstig ongeval

1) zorg voor veiligheid 

2) controleer slachtoffer: bewust?  ademhaling? 

3) verwittig hulpdienst

4)  wat heeft eerst aandacht nodig? Verleen die hulp 

verbanden aanleggen

spiraalverband

= om een steriel kompres op zijn plaats te houden 

1) leg het begin een beetje schuin + eerste winding

2) tweede winding +  vouw het tipje een beetje schuin 

3) windingen die telkens overlappen 

4) maak vast met haakjes of pleister 

drukverband 

= om bloedingen te stelpen 

1) kompres op wonde 

2) houd kortste einde vast 

3) draai enkele malen stevig rond 

4) breng bovenop de plaats van de wonde een prop en draai de zwachtel verder rond 

5) knoop stevig vast 

spiraalverband

drukverband

Doel 6

Een spiraalverband en een drukverband aanleggen.

hulp zoeken

112

WAAR : adres 

WAT : gebeurt

WIE : slachtoffer

reanimatie + AED 

AED 

Automatische 

Externe 

Defibrillator

  

= machine die jouw 

vertelt wat je moet doen 

= machine die 

elektrische schokken toedienen 

WAAR AED? 

- openbare plekken en in publieke gebouwen

- kijk eens rond 

JIJ??

Moet jij de AED gebruiken? 

NEEN --> als er volwassen zijn 

JA --> als je alleen bent met bv een volwassenen die een hartstilstand krijgt en je weet de AED liggen

Doel 7

Het pictogram van een AED (defibrilatietoestel) herkennen.

Doel 8

De functie van een AED verwoorden.

Doel 9

De geschreven instructies van het AED begrijpen.

Hartstilstand --> CPR

CPR  

reanimatie of cardiopulmonale resuscitatie

= kunstmatig de ademhaling overnemen 

= beademing 

-> kan met of zonder AED 

LES 6: grote herstellingen 

reserve-onderdelen 

lichamelijke beperking

= niet zelfde als een verstandelijke beperking 

hulpmiddelen die het leven makkelijker maken 

- prothese

- robothand

- blade 

- steeds nieuwe technieken en wetenschappelijke vooruitgang

voordelen aan vooruitgang

kan leven vergemakkelijken 

nadelen aan vooruitgang