Paragraaf 10.1: Bouw van DNA

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Leg je spullen klaar:

• Laptop 
• Biologieboek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
• Mobiel in de tas!

Wat gaan we doen?

1e uur: 

• VWO: Uitleg 10.1: Bouw van DNA
• HAVO voorkennistoets 3 HV

2e uur:

• HAVO: Uitleg 10.2: Het verteringstelsel en opdrachten bespreken
• VWO: Opdrachten paragraaf 10.1 maken

Wat is de bouwsteen van DNA?

1. allel
2. gen
3. nucleotide
4. eiwit

Genen bevatten informatie voor het maken van

1. DNA
2. RNA
3. eiwitten
4. alle drie

niet coderend-DNA heeft

1. geen functie
2. een regulerende functie

Welke vormen van DNA zijn er

1. kern DNA
2. mitochondriaal DNA
3. chloroplast DNA
4. alle drie

Welke volgorde van 'groot naar klein' klopt?

1. DNA--> gen --> chromosoom
2. Gen --> DNA --> chromosoom
3. Chromosoom --> DNA --> gen
4. DNA --> gen --> chromosoom

Hebben plantencellen ook DNA?

1. Ja
2. Nee

In DNA vormen de basen A, G, C en T vaste paren.
Welke paren zijn dat?

1. A - G en T - C
2. A - T en G - C

Op internet staan veel plaatjes van DNA. Heeft de tekenaar van dit plaatje de basen goed getekend?

1. Ja
2. Nee

Waar bestaat een nucleotide uit?

Aan welke kant kan er een nieuwe nucleotide worden gekoppeld?

1. De 1'-kant
2. De 3'-kant
3. De 5'-kant
4. De 6'-kant

Aan welk C-atoom zit de fosfaatgroep bij een nucleotide?

1. 1'
2. 3'
3. 5'
4. 6'

Paragraaf 10.1: Bouw van het DNA

Lesdoelen

1. Je kunt de bouw en functie van DNA beschrijven.

Het genoom

Genoom = geheel aan erfelijke informatie

Bij Eukaryoten: kernDNA + mtDNA (mitochondriaal DNA)

Bij Prokaryoten: los DNA + Plasmiden

Planten hebben ook cpDNA (chloroplast)

Eukaryoot

Prokaryoot 

Welke nucleotidebase komt tegenover een A te liggen in een stuk DNA

1. A
2. T
3. C
4. G

Bouw van DNA

Purine: 2-ring structuur

Adenine en Guanine

Pyrimidine: 1-ring-structuur:

Cytosine en Thymine

Enkelstrengs DNA

Polymerisatie: aan elkaar koppelen van nucleotiden

Condensatiereactie tussen 3e C-atoom van desoxyribose en fosfaatgroep van volgende nucleotide

• 5'-uiteinde: fosfaatgroep
• 3'-uiteinde: OH-groep

Aflezen + kopiëren: 3' -> 5' 

Welk kenmerk van ons erfelijk materiaal is niet gelijk bij andere levende organismen?

1. De aaneenschakeling van desoxyribose en fosfaat
2. De aanwezigheid van 4 basen: A, C, T en G
3. De aanwezigheid van twee complementaire strengen
4. De sequentie van de nucleotiden

Hoeveel procent van ons DNA bestaat uit genen?

1. 0-5%
2. 10-50%
3. 5-10%
4. 50-80%

Hoeveel procent van onze genen ligt op het kernDNA?

1. 100%
2. meer dan 99,5%
3. 95-99%
4. 80-90%

DNA-sequentie

• Een DNA-molecuul past in een celkern door de compacte vorm, het is rond histonen gewikkeld. 

• Een aantal histonen met DNA eromheen = nucleosoom. De volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt: de sequentie

Niet-coderend DNA

• Coderen voor eiwitten die synthese van eiwitten reguleren
• Coderen voor andere moleculen dan eiwitten
• Genen die hun functie hebben verloren
• Telomeren (later meer over)

Niet-coderend DNA

• Mens: ongeveer 98,5% van genoom bestaat uit niet-coderend DNA. 
• Dit DNA heeft een regulerende functie
• een deel bestaat uit repetitief DNA (herhalingen van korte nucleotidesequenties)

Aan de slag!

 

VWO: 

Paragraaf 10.1: Opdrachten 1 t/m 11

Opdrachten niet af = huiswerk

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!