§4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

TERUG KIJKEN

Socialisten

Liberalen

Katholieken

Protestanten

Gehoorzaam zijn

Sociale controle

Bijv. kranten, omroepen,

politieke partijen, voetbalclubs

De Tweede Wereldoorlog

1950

nozems

provo's

hippies

ouderwets

bemoeizuchtig

secularisatie

minder sociale

controle

meer individuali-

sering

TERUG KIJKEN

TERUG KIJKEN

babyboom

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

globalisering

informatiemaatschappij

§4.2

Over de grenzen kijken

BASIS

C

De wereld dichtbij

• Jaren 50: 
  Journalisten gehoorzaamden aan hun zuil

• Jaren 60: 
• Journalisten gaan zelf op onderzoek uit. 
• Op tv kwamen kritische programma's. 

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond en welke gevolgen dit had

Begrippen:

informatiemaatschappij
globalisering

§4.2

Over de grenzen kijken

BASIS

C

De wereld dichtbij

• 1991: Internet
• Gevolgen:
• Toegang tot enorme hoeveelheid informatie
• Mogelijkheid om zelf informatie te verspreiden

• Nederland werd een informatiemaatschappij

• Gevolgen:
• Via social media kunnen politici direct met burgers communiceren
• Nieuwe contacten leggen via social media/forums/games
• Online producten kopen
• Globalisering

• Maar ook nadelen:
• Fake news
• Algoritmes

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Gezin tot jaren 1950:

• tot trouwen bij ouders wonen
• veel kinderen krijgen
• scheiden was eigenlijk onmogelijk
• homosexualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:

• vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
• meisjes: naar de huishoudschool 
• mannen: buitenshuis werken
• jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin

Begrippen:

rollenpatroon

gezinspolitiek

handelingsonbekwaam

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Ongelijke positie man/vrouw ook in de wet:

• gezinspolitiek
• getrouwde vrouwen handelingsonbekwaam
  - geen eigen bankrekening 
  - toestemming man bij aankopen 
• ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Veranderingen:

1955: getrouwde vrouwen niet meer ontslagen

1957: einde handelingsonbekwaamheid

Vrouwen mochten nu ook werken!

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

B

De tweede feministische golf

Eerste feministische golf:

- 1919: kiesrecht voor de vrouwen

Tweede feministische golf (1960/1970):

- gelijke kansen opleiding en werk

- verandering vaste rollenpatroon

- keuzevrijheid bij gezinsplanning

- recht op abortus

Actiegroepen:

- Dolle Mina's: zoeken aandacht in de media

- Man-Vrouw-Maatschappij (MVM): in gesprek met politiek

Leerdoel:

Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

Begrippen:

feminisme

tweede feministische golf

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Gezin verandert:
  - samenwonen zonder trouwen geen probleem
  - scheiden wordt makkelijker
  - eenoudergezinnen
  - samengestelde gezinnen
  - bewust geen kinderen nemen
  - bewust vrijgezel blijven 
• Homoseksualiteit:
  - meer ruimte voor homo- en biseksuelen
  - oprichting COC 
  - cafe en clubs voor homoseksuelen
  - 2001: homoseksuelen mogen trouwen

Leerdoel:

Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven

Begrippen:

discriminatie

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Keuzes over leven en dood
  -  1980: abortus legaal
  -  2001: euthanasie mogelijk
  
  
• Wijzigingen in de grondwet:
  -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 
  

Wat gebeurde er begin jaren 1950 met
een vrouwelijke ambtenaar die trouwde?

1. Kreeg een maand verlof
2. Kreeg loonsverhoging
3. Kreeg ontslag
4. Kreeg promotie

Welk begrip hoort bij de poster?

1. Handelingsonbekwaam
2. Homoseksualiteit
3. Rollenpatroon
4. Scheiden