Compressietherapie

• Directe zorg
• Secundair onderwijs

Compressietherapie

1. Wat is compressietherapie

2. Doel van compressietherapie

3. Wat is een ulcus cruris

4. Bouw van de bloedvaten OL

5. Hoe ontstaat een ulcus

6. Compressiekousen, hulpmiddelen en onderhoud

7. compressietherapie met zwachtels en onderhoud

Wie van jullie weet wat compressietherapie is?

Wat is compressietherapie

Waarom wordt compressietherapie toegepast volgens jullie?

1. Om vocht bij te houden.
2. Om dikke benen te verminderen.
3. Om vocht af te drijven, bloedstroom te versnellen en klepfunctie in OL te verbeteren.
4. Oedeem verdrijven, bloedstroom versnellen, kapotte kleppen beter laten werken, voorkomen van wonden.

Doel van compressietherapie

 Oedeem snel en blijvend laten verdwijnen

 Bloed en lymfestroom versnellen

 Functie van kapotte kleppen in aders verbeteren

 Voorkomen of sneller genezen van een ulcus cruris aan het been

Wat is compressietherapie

Door opzettelijk druk uit oefenen op de buitenzijde van de onderste ledematen, wordt de aderklepfunctie verbeterd. 

De kleppen in de aders sluiten zich beter en zo vermijden we de terugstroom van bloed naar beneden. 

Het vocht dat zich tussen de cellen bevindt, wordt beter opgenomen in de bloedbaan en het lymfestelsel, waardoor het oedeem kan verminderen.

De aders worden samengedrukt, waardoor ze nauwer worden. Daardoor verhoogt de snelheid waarmee het bloed terugstroomt.

Wat ontstaat er door slechte slag/aderwerking: 

Ulcus cruris

Hoe ontstaat een wonde

1/2Westerse bevolking heeft spataders.

Medisch onbelangrijk maar ze kunnen op latere leeftijd door slechtwerkende aders een wonde (Ulcus cruris) ontwikkelen.

Begint met ontsteking huid=> open wonde

Treedt vooral op bij oudere cliënten omdat de huid dun, droog en kwetsbaar is.

Daarom is voorkomen beter dan genezen want deze wonden genezen moeilijk en daar heb je als zorgkundige een belangrijke rol in!

Welke soorten bloedvaten vind je in de onderste ledematen?

1. Venen of aders
2. Slagaders (arteriën)
3. Beide (A en B)
4. Venen, arteriën en haarvaten (capillairen)

Bouw van de bloedvaten OL

Welke bloedvaten hebben de dikste wand?

1. Arteriën
2. Venen
3. Capillairen

Waarom moeten er in de venen kleppen zitten?

1. Omdat ze dan beter werken.
2. Omdat ze tegen de zwaartekracht in moeten.
3. Omdat het bloed tegen de zwaartekracht in moet en de hartpomp alleen onvoldoende is.

Welke spier heb je nodig om terugvloeiing van bloed te krijgen

1. de elleboogspierpomp
2. de kuitspierpomp
3. de voetspierpomp
4. De enkelspierpomp

Waarom hebben de slagaders een dikkere wand?

1. Omdat ze zuurstofrijk bloed vervoeren.
2. Omdat ze onder voortdurende druk staan.
3. Omdat dit de belangrijkste aders zijn.

Wat wisselen de haarvaten uit aan de weefsels?

1. Zuurstof en voedingstoffen
2. Zuurstof en afvalstoffen
3. Enkel zuurstof

Wat geven de capillairen af aan de venen?

1. Zuurstof en voedingsstoffen.
2. Zuurstofrijk bloed en afvalstoffen.
3. Enkel afvalstoffen.
4. Zuurstofarm bloed en afvalstoffen.

Bouw van de slagader( arterie)

Bouw van de ader (vene)

Slagaders OL

Vervoeren het bloed van het hart naar de benen en voeten.

Brengen zuurstofrijk bloed en voedingsstoffen naar de weefsels (spieren en organen)

Stevig gebouwd met een dikke wand om te kunnen samentrekken 

Vasoconstrictie= samentrekken slagader

Vasodilatatie= uitzetten van een slagader

Aders OL

Voeren bloed vanuit benen en voeten naar het hart.

Voeren zuurstofarm bloed en afvalstoffen af.

Ze zijn minder gespierd en hebben kleppen om terug vloeien van bloed te voorkomen.

Als de kleppen niet goed functioneren ontstaat er oedeem.

De capillairen

Zijn de fijnste vertakkingen, zeer dunne wand.

Hierin vindt de gasuitwisseling plaats tussen bloed en weefsels.

Bloed stroomt langzaam zodat er makkelijk koolstofdioxide opgenomen wordt vanuit de weefsels en zuurstof wordt afgegeven aan de weefsels.

Welk vaten systeem zit er nog in ons lichaam buiten de voorgaande?

1. Haarvatensysteem
2. Lymfesysteem

Het lymfesysteem

= Afvoerend systeem

                 Start in de weefsels =>

                    Vervoert lymfe=>lymfevaten

                                     Lymfevaten gaan over in lymfebanen

                           Verwijderen afvalstoffen en 

                                          bevatten WBC om infecties te bestrijden

De kuitspierpomp en voetspierpomp

= krachtige spier om bloed naar boven te pompen

Speelt belangrijke rol om bloed naar hart te vervoeren vanuit het been/voet.

Voetspierpomp en kuitspierpomp worden geactiveerd door te stappen.

Ze drukken aders samen=> worden uitgewrongen zoals een spons.

Hoe ontstaat een ulcus of beenzweer

Slecht werkende klepfunctie=>

Bloed blijft staan.

1                      1e  signaal= opgezwollen aders vooral

 thv enkels. 

Takkenbosaders

Hoe ontstaat een beenzweer

Bloed blijft staan in de onderste aders=>

Gaat terug naar haarvaten=> 

Druk in kleine bloedvaten neemt toe=>

rekken uit en vocht lekt door de wand.

Onderbenen zwellen=>

putjesoedeem.

Hoe ontstaat een beenzweer

Er ontstaat spatadereczeem=>

Jeuken=> krabben=> wonde

Hoe ontstaat een beenzweer

RBC gaan uit de haarvaten lekken=>

Rode/paarse verkleuring ontstaan=>

                            Wordt bruin=>door vrijkomen van ijzer uit rbc.

Hoe ontstaat een ulcus

Andere signalen van slechte bloedcirculatie zijn:

Vocht dat lekt uit de huid van de onderste ledematen.

De huid wordt hierdoor rood/ ontstoken en zacht.

Daarna gaat ze verharden=> elasticiteit van de huid verdwijnt 

Er ontstaan champagneflesbenen.

Hoe ontstaat een ulcus

Een ander signaal bij cliënten met langdurige problemen:

wit onderhuids littekenweefsel= witte vlekjes met littekenweefsel ipv onderhuid.

=Atrofie blanche

Hoe ontstaat een ulcus

Laatste stadium is het ontstaan van een ulcus cruris

Behandeling= Goede wondzorg in combinatie met compressietherapie. Genezing duurt soms lang!

Compressiekousen

Worden voorgeschreven door de arts

Bestaan uit verschillende klassen => druk

Worden persoonlijk aangemeten (elk been is anders)

Hulpmiddelen

e

Hoe denken jullie dat de kousen moeten gewassen worden?

Tips steunkousen!!

Was de huid met water en niet uitdrogende zeep.

Huid droog deppen.

Benen na uitdoen kousen hydrateren ('s avonds).

Tenen en voeten regelmatig verzorgen om beschadiging kousen te vermijden.

Observeer de huid op drukletsels of ulcus.

Best aandoen voor persoon uit bed is en uitdoen in bed!

Moedig de bewoner aan om te bewegen (stappen) of voetoefeningen te doen.

Compressietherapie met zwachtels

Vaak wordt dit eerst gedaan omdat er teveel oedeem is.

Afhankelijk van de beweeglijkheid van de cliënt wordt het soort zwachtel gekozen.

Soorten zwachtels

Korte rek zwachtels en lange rek zwachtels

Lange-rek-zwachtels

Rekken lang uit (meer dan 100%) en mee in de beweging van de kuitspier=> geven minder druk bij beweging maar in rust is de druk hoger.

Best gebruik maken van een niet elastisch buisverband eronder.

Moeten elke avond verwijderd worden.=> in bed!

Druk is continue aanwezig dus belangrijk dat je observeert dat er geen afsnoering is waardoor drukletsels ontstaan.

Ze zijn minder efficiënt en worden afgeraden omdat veel mensen er hinder van hebben en ze dus niet meer aandoen.

 

Korte-rek-zwachtels

Hebben een korte rek (10%)

Geven krachtige compressie

Arbeidsdruk is hoog (bij bewegen) en rustdruk is laag.

Effect is beter op de bloedvaten omdat veneus bloed beter terugstroomt.

Werkt helend op oedeem en voorkomt ulcussen of geeft snellere genezing.

Kunnen meerdere dagen( max 1 week) ter plaatse blijven indien ze goed worden aangebracht. Kunnen aangebracht worden bij mobiele en immobiele cliënten.

Gbruik van niet elastisch buisverband wordt aangeraden.

Tips onderhoud

Pleisters weghalen voor het wassen.

Waszakje gebruiken.

Laten drogen op een wasrek.

Strak oprollen.

Niet elastisch buisverband mag je ook wassen (niet in droogkast!)

Je gaat een bewoner wassen aan de lavabo en deze moet steunkousen aandoen.
Wanneer doe je ze aan?

1. Eerst voor het uit bed komen
2. Ik was de benen/ voeten in bed, doe steunkousen aan en ga dan naar de lavabo
3. Ik doe ze aan als de cliënt gewassen is aan de lavabo