1.2 Rivieren, maatregelen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.2 Rivieren: maatregelen

Hoofdstuk 1

domein Leefomgeving

4 VWO

Als een rivier meer water afvoert, wordt hij smaller en dieper.

1. Juist
2. Onjuist

Bij de monding van de rivier vindt erosie en sedimentatie plaats..

1. Juist
2. Onjuist

De stroomsnelheid is groter bij de bron dan bij de monding.

1. Juist
2. Onjuist

Bij de bron van een rivier is het verval klein en het debiet groot

1. Juist
2. Onjuist

Het verval van een rivier neemt in de benedenloop af.

1. Juist
2. Onjuist

Het absolute verschil in meters tussen twee plaatsen is het verval. Het verval geeft aan hoeveel meter een rivier richting zeeniveau zakt tussen twee plaatsen.
Voorbeeld
Vraag: Wat is het verval van de rivier tussen plaats A en B?

De hoogteligging van plaats A is 1200 meter.
De hoogteligging van plaats B is 1000 meter.

Langs een camping in de Ardennen stroomt de Ourthe. ’s Middags begint het keihard te regenen. Pas in de avond begint het water in de rivier te stijgen.
Leg uit hoe dit komt.

En het verhang dan?

Om te kunnen bepalen door wat voor een soort landschap een rivier stroomt zul je het verhang moeten berekenen.

Het verhang is het verval per kilometer. Het verhang geeft aan hoeveel een rivier richting zeeniveau zakt per kilometer lengte.

Je kunt deze berekening gebruiken (let op de eenheden):

 verval [m] / lengte [km] = verhang [m/km] 

Benoem een oorzaak waardoor de vertragingstijd in een gebied afneemt.

Welke situatie is kenmerkend voor verstedelijking?

1. Situatie A
2. Situatie B

Wat is het verband tussen de toename van de verstedelijking en de verhoogde kans op overstromingen van rivieren?

Verval en verhang!

Hoe zit het nu eigenlijk?

https://maken.wikiwijs.nl/174450/Verval_en_verhang_van_een_rivier#!page-6613873

Lesdoelen

• - Je kunt maatregelen noemen die horen bij het beleid: Ruimte voor de Rivier
• - Je weet waarom Nederland heeft gekozen voor adaptief deltamanagement

Bekijk Ruimte voor de Rivier

Waarom zijn deze maatregelen noodzakelijk?

Benoem 5 maatregelen die genomen zijn, schrijf deze in je schrift.

Bescherming

Tot 1953 was de stelregel: dijken moeten zo hoog mogelijk zijn om het water buiten te houden

Constant dijkverzwaring: dijken verhogen en verstevigen bleek niet te werken

Bescherming

Na een aantal (bijna-) overstromingen is gekozen voor een nieuw beleid: ruimte voor de rivier.

De dijken langs de Rijn, Maas en Waal stonden tijdenlang op doorbreken in de periode vanaf 1993

Op deze manier moet het water beter opgevangen en verdeeld worden

Gevolg: grootschalige renovatie van het NL’se rivierenlandschap --> 34 projecten om knelpunten op te lossen in een periode van 15 jaar.

Realiseren veiliger rivierengebied en aantrekkelijkere leefomgeving

Ruimte voor de Rivier

Ruimte voor de rivier

Dwarsprofiel rivier

Buitendijks

Binnendijks

Binnendijks / Buitendijks gebied

Binnendijks = de droge landzijde van de dijk die beschermd moet worden tegen het water. Bijvoorbeeld een polder.

Buitendijks = het gebied dat niet door dijken wordt beschermd en dus mag en kan overstromen

buitendijks

binnendijks

Winterdijk

Uiterwaarde

Zomerdijk

Buitendijks

Binnendijks

Winterbed

Zomerbed

Rivieren in NL

Rivieren in NL zijn gekanaliseerd en worden continu gecontroleerd

Kribben zijn aangelegd om de vaargeul diep te houden voor scheepvaart (en erosie en sedimentatie tegen te gaan)

Stuwen zijn aangelegd om de waterstand te regelen

Adaptief deltamanagement

Het Ruimte voor de rivierbeleid is afgerond. We gaan nu op zoek naar nieuwe maatregelen om Nederland te beschermen tegen het water. De grootste uitdaging is het water vanuit de rivieren de zee in te krijgen en overtollig water te bewaren voor de droge periodes

Internationale afspraken

Rivieren gaan over verschillende landsgrenzen heen

Hierom is het noodzakelijk om afspraken te maken met de betreffende landen

Je werkt dan op fluviaal schaalniveau = op ‘rivier’ niveau

Lesdoelen

- Je kunt maatregelen noemen die horen bij Ruimte voor de Rivier

- Je weet waarom Nederland heeft gekozen voor adaptief deltamanagement

Opgaven:

Maak (ten minste) opgaven opgave 1, 3 & 6