H2 Les 5 + Les 6 Gewassen beschermen en Teeltplan

• Groen
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H2 Les 5 Gewassen beschermen

Leerdoelen

Je kunt benoemen wat biologische, chemische en mechanische gewasbescherming is. 

Je kunt voor- en nadelen van verschillende vormen van gewasbescherming benoemen. 

Je kunt gewasbescherming  uitvoeren. 

Ziektes en plagen

Planten kunnen ziek worden. Een ziekte ontstaat door schimmels, bacteriën en virussen en zorgt voor aantasting van het gewas. 

Ook plaaginsecten kunnen gewassen aantasten. 

De insecten eten de plant kaal, of eten een deel op of zuigen sappen uit de plant. 

De plant groeit hierdoor slecht of gaat zelfs dood. 

Voorbeeld van dit soort insecten zijn; luis, trips, spint, witte vlieg en rups.  

Voorkomen is beter dan genezen

Als de groeifactoren goed zijn krijgen ziektes en planten minder kans. 

Belangrijk te zorgen voor: een goede bodem, juiste temperatuur en bescherming tegen tocht en wind. 

Telers kiezen het liefst voor robuuste (sterke) rassen die minder gevoelig zijn, of zelfs resistent (ongevoelig) voor bepaalde ziektes. 

Onkruiden

Onkruid zijn ongewenste planten tussen een gewas. Vaak nemen ze water en voedingsstoffen uit de grond op en licht web bij het gewas. Hierdoor kan een gewas minder goed groeien. 

Meestal kan je onkruid wegkrijgen door te schoffelen. 

Wortelonkruiden kun je niet verwijderen met een schoffel, want de wortel breek af en kan vervolgens weer een nieuw plantje uitgroeien, 

Gewassen beschermen

Bescherming van gewassen kan op drie manieren: 

Mechanische gewasbescherming

Chemische gewasbescherming

Biologische gewasbescherming 

Mechanise gewasbescherming

Bij deze manier worden gereedschappen of machines gebruikt. Denk aan schoffelen, wegbranden van planten. Insecten en bacteriën kunnen bestreden worden met hete luchtbehandeling. 

Chemische gewasbescherming

Op deze manier worden ziektes, plagen of onkruid bestreden met een chemisch middel. 

Dit is een snelle en effectieve oplossing. Nadeel is dat plaag of ziekte ongevoelig wordt voor het bestrijdingsmiddel. Dit heet resistent.

Biologische gewasbescherming

Hierbij worden alleen biologische (natuurlijke) middelen ingezet. Plaaginsecten worden bestreden door hun natuurlijke vijanden. Denk aan: larven van lieveheersbeestjes die bladluizen opeten. 

Ook wordt met middelen gespoten die beter zijn voor milieu en de gezondheid. 

Geïntegreerde gewasbescherming 

De meeste telers kiezen voor een combinatie van verschillend beschermingsmethodes. Ze zetten vooral mechanische en biologische gewasbescherming in en pas als he echt nodig is de chemische bestrijding. 

Aan de chemische bestrijdingsmethode zitten ook verschillende regels waardoor het ook niet altijd overal toegepast mag worden. 

H2 Les 6

Planten ondersteunen en teeltplan maken 

Leerdoelen

Je kunt verschillende manieren benoemen om planten te ondersteunen, leiden en op te binden. 

Je kunt deze manieren toepassen in de praktijk. 

Je kunt benoemen wat het nut is van een teeltplan en vruchtwisseling. 

Je kunt zelf een teeltplan maken. 

Ondersteunen, leiden en opbinden

Bomen groeien van nature niet altijd recht. Dit is in de natuur geen probleem. Maar wel voor boomkwekers en telers die alles graag onder controle willen houden. 

Ondersteunen

Leiden

Opbinden: kan langs een touw of langs een stok. Wordt vast gezet met ringetjes, tape of nietjes

Geef ruimte! 

Op de kwekerij worden planten regelmatig gecontroleerd op ontwikkeling, voldoende licht en ruimte. 

Een groeiende plant moet opgepot of verplant worden om voldoende ruimte te houden. 

Voor voldoende licht wordt een plant geplukt. 

En er wordt gesnoeid om ongewenste groei weg te halen. 

Vruchtwisseling met verschillende gewasgroepen

De vruchtbaarheid van de grond neemt af door het verbouwen van steeds dezelfde soort in de grond. Afwisseling van gewassen/soorten is dus belangrijk voor de het behoud van een vruchtbare grond. 

Door het uitputten van de grond krijg je bodemmoeheid. 

Akkerbouwers passen hierom vruchtwisseling toe: er komt steeds weer een ander gewas op de grond. 

Daarbij wisselen de akkerbouwers van de gewasgroep. 

Door vruchtwisseling krijgen die ziektes en plagen dus minder kans. Je hebt minder mest en gewasbeschermingsmiddelen nodig en behaald hogere gewasopbrengsten. 

Teeltplan maken

Telen betekend vooruitkijken. Het is niet alleen belangrijk wat er nu verbouwt wordt maar ook wat er in de toekomst verbouwd wordt. Hiervoor wordt een teeltplan gemaakt. 

De gewassen worden in gedeeld in gewasgroepen en verdeelt deze over de verschillende percelen. 

Teeltplan

De gewassen die verdeelt zijn over de percelen schuiven elk jaar op. Bij een vruchtwisseling van 1 op 4 duurt het vier jaar voor hetzelfde gewas weer op hetzelfde perceel staat. 

Biologische kwekers kiezen vaak voor 1 op 7. Een van de gewassen in de vruchtwisseling is vaak een groenbemesters worden niet geoogst. Deze worden omgespit om meer organische stof in de grond te krijgen.