Kea 3GT H1 par 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De industriële samenleving in Nederland

§1.2 Een modern land

Lesdoelen

Je kunt twee oorzaken van verstedelijking noemen

Je kunt twee oorzaken van massaconsumptie noemen

Je kunt uitleggen waarom culturele verschillen tussen Nederlanders steeds kleiner werden

Nederland wordt steeds kleiner, hoe bedoel je?

De stoomtrein -en tram verkorten de reistijden spectaculair. 

Eind 19e eeuw komt de fiets op door de uitvinding van de luchtband door 

Brit John Dunlop. 

Oer-Hollandse kwaliteitsfietsmerken zijn Batavus, Sparta, Gazelle en Union. De auto 

bestaat al wel, maar is een echt luxe-product.

Een replica van 'de arend' van de eerste stoomtrein in Nederland (1839) en rijdt tussen A'dam en Haarlem.

Volgende dia: Filmpje Welkom in de IJzeren Eeuw - Hoe reageren mensen in 1839 op de eerste trein? (+3:00) met 1 quizvraag.

Direct daarna een filmpje (+2:30) over welke rol de fietsvlinder speelt bij het fietsen met 1 quizvraag.

Welke opmerking is objectief (een feit)?

Het tegenovergestelde is trouwens subjectief (een mening).

1. De koeien geven zure melk als zij de stoomtrein horen.
2. De stoomtrein gaat wel 20 km per uur. Met deze topsnelheid is er kans op verstikkingsgevaar. Dat zeggen zelfs doktoren en zij hebben er voor doorgestudeerd!
3. De kippen gaan door het lawaai van de stoomtrein geen eieren meer leggen.
4. De eerste stoomtrein in Nederland heette de Arend en reed tussen Amsterdam en Haarlem.

Bij het vak geschiedenis heb je beschrijvende vragen, verklarende vragen en waarderende vragen.

"Waarom droegen niet mannen, maar alleen vrouwen in de 19 eeuw een fietsvlinder tijdens het fietsen?"

Dit is een voorbeeld van een ....

1. beschrijvende vraag
2. verklarende vraag
3. waarderende vraag
4. geen van de genoemde antwoorden is juist.

Verstedelijking in Nederland

Ondertussen wordt het land steeds moderner en meer mensen gaan in de stad wonen 

(= verstedelijking, ook wel urbanisatie genoemd.

Oorzaken verstedelijking:

1.  Bevolkingsgroei: De bevolking verdubbelde van 3 miljoen in 1850 naar bijna 7 miljoen in 1920. 

2. Industrialisatie: Rond 1880 zorgde een diepe landbouwcrisis voor minder werk op het platteland in de landbouwsector, daarentegen zorgde de industrialisatie voor meer werk in de industriesector. De industriefabrieken waren gevestigd in steden. 

Snellere communicatie

Nederland moderniseerde ook op het gebied van communicatie.

Diverse nieuwe communicatiemiddelen worden uitgevonden: 

1. In 1840 wordt de telegrafie uitgevonden. Berichten worrden via een codetaal omgezet in elektrische signalen en vervolgens door een kabel verstuurd.

2. De telefoon wordt uitgevonden. In Nederland wordt in 1881 het eerste openbare telefoonnetwerk opgericht.

3. Na 1900 meer nieuwe massamedia, zoals de film (bioscoop), de radio (in 1919 eerste radio-uitzending) en televisie (in 1951)

Een gevolg is meer nationale eenheid: Mensen komen meer in contact met mekaar en de andere kant van het land is niet meer zo ver weg, waardoor bv dialecten en klederdracht verdwijnen.

Ook is vanaf eind 19e eeuw sprake van massaconumptie: Door de industrialisatie produceren machines snel en goedkoop. Gevolg: prijzen dalen. Ook de voedselprijzen gaan omlaag en de lonen stijgen juist, waardoor mensen luxeartikelen kunnen kopen.

Volgende dia: Hoe ging bellen in Nederland in 1881 toen 49 Nederlanders een telefoon hadden? - Welkom in de ijzeren eeuw? (1:20- 3:25)

Staphorster klederdracht

Lees 1.2 'Snellere communicatie'

Noem drie nieuwe communicatiemiddelen.

Zijn de volgende zinnen juist of onjuist? 

Juist 

Onjuist 

Massamedia zijn communicatiemiddelen waarmee grote aantallen mensen worden bereikt

De krant, radio en tv zijn massamedia

Massamedia mogen alleen door de regering worden gebruikt 

Massamedia worden ook door de regering gebruikt, bijvoorbeeld om belangrijke besluiten bekend te maken. 

Oude omroepen, zoals de Katholieke Radio Omroep (KRO) of de Vereniging van Arbeiders Radio Amateurs (VARA) maken nog steeds bekende radio- en tvprogramma's. Bedenk waarom in de namen van dit soort omroepen wel steeds het woord 'radio' staat, maar nooit 'televisie'

Hiernaast zie je een afbeelding van een van de eerste radio's, maar welke uitvinding is als eerste uitgevonden?

Na deze quizvraag krijg je een laatste filmpje (+ 2min.) met aansluitend een kleine opdracht. Dus even goed opletten!

1. De telegrafie
2. De telefoon
3. De radio
4. De televisie

Na 1850 namen de culturele verschillen tussen de verschillende regio's af en werd Nederland meer een nationale eenheid. Leg uit hoe dit kwam

Huiswerk

Maken werkboek 1.2

Vraag 8 en 9