Betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

 Betrekkelijk voornaamwoord 

Lesdoelen: Aan het einde van de les weet je wat een betrekkelijk voornaamwoord is en kun je deze herkennen in de zin. 

Aan het einde van de les weet je wat een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent is en kun je deze herkennen in de zin. 

Startopdracht:

Maak een kloppende zin volgens één van de volgende schema’s:
1. Aanw. vnw. – bn – zn – ww – lw – zn – vz – pers. Vnw.2. Zn (eigennaam) – hww – pers. vnw -zww – vz – bez. Vnw – bn – zn.

3. Hww – lw – bn – zn – vz – lw – znw – zww? (vraagzin)

Daarna: vergelijk met je buurman/buurvrouw. 

Lever de zin in bij de docent.

voorbeelden bij de schema's:

Aanw. vnw. – bn – zn – ww – lw – zn – vz – pers. vnw
Deze aardige jongen geeft het boek aan mij.

Zn (eigennaam) – hww – pers. vnw -zww – vz – bez. Vnw – bn – zn.
Kris heeft mij geholpen met mijn moeilijke huiswerk.

Hww – lw – bn – zn – vz – lw – znw – zww? (vraagzin)

Is de mooie broek in de kast beland?

Het bestuur nam de beslissing... de trainer ontslagen moest worden.

1. die
2. dat

De vraag... het team gaat trainen, moet snel beantwoord worden.

1. die
2. wie

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woord (of woorden)

dat eerder in de zin genoemd is.

Het eerder genoemde woord (of woorden) noem je een antecedent.

Het antecedent staat meestal vlak voor het betrekkelijk voornaamwoord.

De man die in het ziekenuis lag, is weer beter.

betrekkelijk voornaamwoord: die want die verwijst naar een woord dat eerder in de zin genoemd is

antecedent: de man want de man is het eerder genoemde woord en staat vlak voor het betr. vnw

Betrekkelijk voornaamwoord

• Die
• Dat
• Wie 
• Wat

(welke of hetgeen)

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (1)

De boom die omgevallen is, rot weg.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?
'De boom die omgevallen is, rot weg.

Antwoord

De boom die omgevallen is, rot weg.

Die = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar het woord/woorden dat eerder genoemd is)

De boom = antecedent (die zegt iets over de boom)

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (2)

De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden. 

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?
De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden.

Antwoord

De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden. 

Dat = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar het woord/woorden dat eerder genoemd is)

het voetbalelftal = antecedent (dat zegt iets over het voetbalelftal )

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (3)

De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?:
De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Antwoord

De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Wie = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar een woord dat eerder genoemd is)

de juffrouw= antecedent (zegt iets over wie)

Noem alle betrekkelijke voornaamwoorden

Betrekkelijk voornaamwoord met een ingesloten antecedent

Dus...

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woord (of woorden)

dat eerder in de zin genoemd is.

Het eerder genoemde woord (of woorden) noem je een antecedent.

Het antecedent staat meestal vlak voor het betrekkelijk voornaamwoord.

Bij een ingesloten antecedent wordt het antecedent niet genoemd.

Het antecedent zit al in het betrekkelijk voornaamwoord.

Je kunt het ingesloten antecedent vervangen door: diegene die/datgene wat.

voorbeeld 1 (betrekkelijk vnw. met ingesloten antecedent)

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord?
Wie dit leest, is gek.

Aanvulling antwoord

Wie dit leest is gek.

Wie is geen vragend voornaamwoord, maar wie is een betrekkelijk voornaamwoord.

Wie kun je vervangen door: 'Diegene die dit leest, is gek.'

antecedent is ingesloten - namelijk 'diegene die' want diegene verwijst naar 'die' (betrekkelijk voornaamwoord)

voorbeeld 2 (betrekkelijk vnw met ingesloten antecedent)

Wat je daar eet, is ongezond.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord?
Wat je daar eet, is ongezond.

Aanvulling antwoord

Wat je daar eet, is ongezond.

wat= betrekkelijk voornaamwoord

wat kun je vervangen door: Datgene wat je eet, is ongezond.

antecedent is ingesloten - namelijk 'datgene' want datgene verwijst naar 'dat' (betrekkelijk voornaamwoord)