Haaien (Basisschool onderbouw)
1 / 32
Lesduur is: 45 minIntroductie
This lesson focuses on shark species, why they are important to the ecosystem and the threats they are facing globally.
Instructies
In this lesson we will be talking about sharks, learn about the issues impacting them and how we can help keep them safe.
Time: 45 minutes
Contact: education@seashepherdglobal.org
© Sea Shepherd 2021
Time: 45 minutes
Contact: education@seashepherdglobal.org
© Sea Shepherd 2021
Instructies
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze les is ontwikkeld door Sea Shepherd. Sea Shepherd is een natuurbeschermingsorganisatie met als doel om de oceanen en het zeeleven te beschermen. Sea Shepherd is een internationale organisatie die zich bezighoudt met een groot aantal problemen die invloed hebben op de oceanen en voert jaarlijks talloze actiecampagnes. Haaien behoren tot de soorten waarvoor Sea Shepherd strijdt ter bescherming.
Slide 2 - Tekstslide
Tijdens deze les gebruiken we de volgende symbolen om leeractiviteiten en acties aan te duiden.
Slide 3 - Tekstslide
Gedurende de les zullen deze iconen worden gebruikt om de leeracties te identificeren.
Slide 4 - Tekstslide
Haaien leven al meer dan 450 miljoen jaar op deze planeet. Dat was ver voordat dinosauriërs bestonden.
Er leven op dit moment meer dan 400 soorten haaien.
Helaas staat één op de drie haaiensoorten op de rand van uitsterven. Dit betekent dat zij uit de oceaan dreigen te verdwijnen.
Wie houdt er van haaien
en waarom?
en waarom?
Slide 5 - Woordweb
Vraag aan de leerlingen wie van haaien houdt en waarom?
Wie houdt niet van haaien en waarom?
Voer een discussie over welke haaiensoorten zij kennen en wat zij over haaien weten.
Slide 6 - Tekstslide
De grootste haai is de walvishaai. Deze haaien kunnen wel 13 meter lang worden. Zij zwemmen langzaam in vergelijking met andere haaiensoorten en zij filteren hun voedsel, dat vooral uit plankton bestaat, uit het water.
Net als sommige walvissen, zwemmen zij met hun mond open om plankton uit de oceaan te verzamelen. Het water stroomt er weer uit door hun kieuwen. Er zijn maar drie haaiensoorten die hun voedsel op deze manier uit het water filteren.
Slide 7 - Tekstslide
Hamerhaaien worden zo genoemd vanwege de vorm van hun kop.
Vraag de leerlingen of zij weten hoe een groep haaien wordt genoemd.
Antwoord: een school
Hamerhaaien zullen gedurende de dag samen zwemmen. ‘s Nachts, wanneer het tijd is om te gaan jagen, zoeken ze hun eigen weg. Hamerhaaien kunnen ongeveer 6 meter lang worden en wegen dan maximaal 600 kilo.
De ogen van hamerhaaien staan aan de zijkanten van hun kop. Dat betekent dat ze voortdurend ook boven en onder hun eigen lichaam kunnen kijken.
Er zijn verschillende soorten hamerhaaien. De grote hamerhaai en de geschulpte hamerhaai staan op dit moment op de rode lijst vermeld als ernstig bedreigd. De gladde hamerhaaien staat vermeld als kwetsbaar. Maar vanwege de afnemende aantallen zal ook deze soort binnenkort als bedreigd worden vermeld.
Slide 8 - Tekstslide
De witte haai is de soort die de meeste mensen kennen. Deze soort is beroemd geworden vanwege zijn indrukwekkende tanden.
Witte haaien kunnen een lengte van 8 meter bereiken en wegen dan meer dan 3000 kilo. Zij kunnen wel 70 jaar oud worden.
Slide 9 - Tekstslide
Tijgerhaaien danken hun naam aan de vlakken op hun lichaam. Kunnen jullie de donkere vlekken die als strepen van boven naar beneden over de zijkant van zijn lichaam lopen, zien?
Zij houden van tropisch warme wateren. Zij kunnen 5 meter lang worden en wegen dan ongeveer 600 kilo.
Slide 10 - Tekstslide
Haaien hebben een voorkeur voor warme zeeën, maar sommige soorten hebben zich in de loop van de jaren aangepast aan koelere wateren. Je zult zeer waarschijnlijk geen haaien aantreffen in wateren die zo koud zijn als bij de noordpool en de zuidpool.
Het warmer worden van de oceanen, als gevolg van de klimaatverandering, betekent dat haaien zich gaan vestigen in nieuwe gebieden, waar het in het verleden te koud voor ze was.
Slide 11 - Tekstslide
Vraag de leerlingen of zij weten hoe een babyhaai wordt genoemd.
Antwoord: Het wordt een pup genoemd.
Alle haaien produceren eieren. Bij de meeste haaien, zoals de witte haai, komen de jongen in het moederlichaam uit het ei en ontwikkelt het jong zich daar verder, totdat het wordt geboren.
Andere haaiensoorten leggen hun eieren in een schuilplaats tussen rotsen of koraal, waar zij deze beschermen, totdat ze uitkomen.
Slide 12 - Tekstslide
Wij hebben het gehad over het feit dat walvishaaien hun voedsel uit het water filteren. De meeste haaiensoorten beschikken echter over tanden.
Haaientanden liggen ingebed in het tandvlees in plaats van in het bot, zoals bij ons. Wij beschikken over één rij tanden. Haaien hebben verschillende rijen tanden.
Een haai kan elke 8 tot 10 dagen een tand kwijtraken. Als zij een tand kwijtraken, schuift er een vanuit de achterliggende rij naar voren.
Slide 13 - Tekstslide
Vraag aan de leerlingen: Wat denken jullie dat haaien eten?
De meeste haaien zijn carnivoren. Carnivoor betekent dat zij graag andere dieren eten. Haaien eten vis, dolfijnen, walvissen, zeehonden, zeeschildpadden en zeevogels.
De meeste haaien zullen zich richten op makkelijke prooien, zoals zieke of zwakke vissen, of wat zij vinden op de oceaanbodem dat al dood is. Als er geen makkelijk voedsel voorhanden is, zullen zij gaan jagen op hun favoriete prooien, te weten vis en zeehonden.
Hoe denken jullie dat haaien weten of iets lekker zal smaken en dus voedsel is? Hoe kan je weten wat voedsel is en hoe weet je dat iets lekker is? Je zult het moeten proberen.
De meeste haaien weten pas of iets eetbaar is door er op proef een hap van te nemen. Vervolgens kunnen zij bepalen of het eetbaar is of dat het rommel is dat ze moeten negeren. Jonge haaien zullen vaker een proefhap nemen, terwijl zij aan het leren zijn om te jagen.
Dat is de reden dat haaien in vreemde voorwerpen bijten, zoals surfplanken, boeien en allerlei rommel in de oceanen, omdat ze het aanzien voor voedsel. Zodra ze hun fout ontdekken, zullen ze er vandoor gaan op zoek naar echt voedsel.
Slide 14 - Tekstslide
Terwijl de meeste mensen bang zijn voor haaien, vormen wij zeker niet hun favoriete voedsel.
Kijk naar deze foto:. Denk jij dat een haai in staat is om het verschil te zien?
Weet jij wat dit zijn? Zeehond, surfplank en zeeschildpad.
Slide 15 - Tekstslide
Haaien kunnen heel goed horen. Zij beschikken over miljoenen haarcellen in hun oor die helpen om trillingen in het water op te kunnen vangen. Hiermee zijn zij in staat om geluiden vanaf grote afstand te detecteren.
Geluiden kunnen onder water een grotere afstand afleggen dan boven water, waardoor haaien geluiden op zeer grote afstand kunnen horen. Haaien kunnen ook bewegingen van vissen of zeezoogdieren, die in het water rondspetteren, detecteren.
Daarom is het geen goed idee om het water in te gaan als er haaien in de buurt zijn en als er zeehonden of scholen vis aanwezig zijn of als iemand bezig is om vissen te vangen. De haaien zullen het geluid van de vissen en/of zeehonden horen en zullen naderbij komen om te zien of er voor hen iets eetbaars valt te halen.
Slide 16 - Tekstslide
Haaien beschikken ook over het vermogen dat elektroreceptie wordt genoemd. Rond hun gezicht hebben ze kleine zwarte vlekken die werken als sensoren. Ze vangen elektrische pulsen op. Als de haaien dicht bij hun prooi komen, helpen deze sensoren om de haai naar de exacte locatie te leiden.
Haaien gebruiken hun ogen niet om de prooi te zien als deze dichtbij is. Zij rollen hun ogen dan juist naar achteren in hun hoofd om deze te beschermen. Zij gebruiken alleen hun sensoren om hen naar de prooi te leiden.
Daarom is het geen goed idee, als bekend is dat er haaien in de buurt zijn, om te zwemmen in de schemering of in het donker of wanneer het water troebel is. De haaien zullen dan niet in staat zijn jou te zien. Zij zullen dan alleen een vorm kunnen onderscheiden en kunnen jou dan per ongeluk aanzien voor voedsel.
Zie de activiteitenles - Elektroreceptie
Slide 17 - Tekstslide
Haaien hebben een geweldig reukvermogen en kunnen bloed in het water op kilometers afstand detecteren. Zij kunnen dit zintuig gebruiken in hun zoektocht naar gewonde zeedieren om deze vervolgens op te eten.
Daarom moet je nooit gaan zwemmen in de buurt van mensen die aan het vissen zijn. De vissen zullen haaien aantrekken.
Slide 18 - Tekstslide
Hoe bewegen haaien door het water?
Zijn vinnen helpen de haai door het water te bewegen en geven het dier balans. Zij hebben verschillende soorten vinnen. (zie het diagram). Zonder vinnen zou de haai naar de bodem van de oceaan zinken en verdrinken.
Deze optionele video die de bewegingen van de haai tonen, is ook te zien via YouTube:
https://youtu.be/U2x8sM_QSow
Slide 19 - Tekstslide
Vraag de leerlingen: Hoe denken jullie dat haaien ademhalen?
Er zijn twee manieren waarop haaien kunnen ademhalen:
- Als haaien door het water zwemmen, stroomt het water door hun kieuwen en wordt zuurstof uit het water gehaald.
- Als ze rusten, kunnen veel soorten haaien water door hun kieuwen zuigen en op die manier zuurstof opnemen. Zij hoeven daarbij niet te bewegen.
Slide 20 - Tekstslide
Vraag de leerlingen: Weten jullie waarom haaien belangrijk zijn voor de oceanen?
Haaien helpen om het ecosysteem in balans te houden. Doordat ze aas eten helpen ze mee om de de oceaanbodem vrij te houden van dode dieren, zodat het water niet vervuild raakt.
Haaien helpen ook, met name rond riffen, om andere diersoorten te reguleren, die jagen op kleinere vissen. Die kleinere vissen zijn nodig om het rif gezond te houden. Dit betekent dat haaien belangrijk zijn bij het gezond houden van riffen en koralen.
Een ecosysteem is een biologische gemeenschap waarin sprake is van een wisselwerking tussen de verschillende organismen en hun fysieke omgeving.
Het gaat om een gemeenschap van levende wezens die met elkaar samenwerken in hun milieu. Dat is bijvoorbeeld een rif met koralen, vissen en haaien.
Slide 21 - Tekstslide
Vraag de leerlingen: Waarom denken jullie dat één op de drie haaiensoorten het gevaar loopt om uit de oceanen te verdwijnen?
De voornaamste reden zijn wij. Mensen.
Elk jaar worden meer dan 100 miljoen haaien gedood.
Slide 22 - Tekstslide
Visserijactiviteiten worden speciaal georganiseerd om haaien illegaal te vangen. Deze stropers (illegale vissers) vangen de haaien om hun vlees en vinnen te verkopen. De vinnen worden gebruikt in haaienvinnensoep en in kruidengeneesmiddelen.
Als wij het verdwijnen van haaien uit de oceanen willen voorkomen, zullen wij moeten stoppen met het eten van haaien..
Notitie voor de docent: Haaienvlees kent in de wereld vele namen. Gebruik de lokale naam voor haaienvlees die bekend is bij de kinderen.
Slide 23 - Tekstslide
Haaien worden vaak gevangen in netten van grote vissersvaartuigen (industriele vissers). Deze netten zijn zo groot dat ze alles wat op hun weg komt, vangen.
De meeste haaien die in deze netten worden gevangen, zullen dit niet overleven. Als ze niet meer kunnen bewegen en tussen de andere vissen worden platgedrukt, kunnen ze geen adem meer halen. Gevangen worden in een net veroorzaakt bij de dieren verwondingen en pijn. Zelfs als ze nog in leven zijn als zij uit het net worden bevrijd, zullen de meeste haaien het toch niet overleven.
Slide 24 - Tekstslide
Elk jaar gaat een grote hoeveelheid visnetten verloren of wordt in de oceaan achtergelaten door vissersschepen. Deze netten drijven in de oceanen en vangen dan nog steeds zeedieren, inclusief haaien.
Stel je haaien voor die rondzwemmen en plotseling in een visnet of vislijnen verstrikt raken. Zij zitten daarin vast, tenzij iemand ze daaruit bevrijdt.
Vraag de leerlingen hoe wij kunnen helpen om te voorkomen dat haaien en andere zeedieren in netten of lijnen verstrikt raken. Door te helpen om vistuigen uit de oceaan te verwijderen. Door vissersvaartuigen aan te sporen hun eigen vistuigen netjes op te ruimen.
Notitie voor de docent: Elk jaar gaat 640.000 ton aan vistuig verloren, wordt achtergelaten of weggegooid in zee door de commerciële visserij-industrie.
Wat vind je het leukst aan haaien?
Slide 25 - Open vraag
Vraag de leerlingen antwoord te geven op de volgende vraag, waarbij ze de www.LessonUp.app gebruiken of het op papier zetten:
“Wat vind je het leukst aan haaien?”
Noem één van de oorzaken waardoor haaien verdwijnen uit de oceaan.
Slide 26 - Open vraag
Vraag de leerlingen antwoord te geven op de volgende vraag, waarbij ze de www.LessonUp.app gebruiken of het op papier zetten:
“Noem één van de oorzaken waardoor haaien verdwijnen uit de oceaan.”
Wat kan jij zelf doen om te helpen haaien te beschermen?
Slide 27 - Open vraag
Vraag de leerlingen antwoord te geven op de volgende vraag, waarbij ze de www.LessonUp.app gebruiken of het op papier zetten:
“Wat kan jij zelf doen om te helpen haaien te beschermen?”
Wat kun je doen om een ontmoeting
met een haai te voorkomen?
Slide 28 - Open vraag
Vraag de leerlingen antwoord te geven op de volgende vraag waarbij zij gebruik maken van de www.LessonUp.app of door er in de klas een discussie over te voeren.
“Wat moet jij zelf doen om een ontmoeting met een haai te voorkomen?”
Alternatieven voor de oplossing die hiervoor is besproken:
- Ga de oceaan niet in als er haaien in de buurt zijn.
- Zwem niet in de buurt van iemand die aan het vissen is.
- Zwem niet in de buurt van zeehonden als er haaien in de buurt zijn.
- Zwem of surf niet in de buurt van scholen met prooivissen.
- Ga niet het water in als je een open wond hebt die bloedt.
- Als er weinig licht is en je een haai niet kunt zien aankomen. In de schemering en in het donker is de kans groot dat haaien aan het foerageren zijn.
- Zwem niet in troebel water.
Schrijf een ding op die je hebt geleerd
van deze les.
Slide 29 - Open vraag
Vraag de leerlingen om de volgende vraag te beantwoorden via de LessonUp app of bespreek het in de klas.
“Schrijf een ding op die je hebt geleerd van deze les.”
Was er iets dat je niet begreep?
Slide 30 - Open vraag
Vraag de leerlingen om de volgende vraag te beantwoorden via de LessonUp app of bespreek het in de klas.
“Was er iets dat je niet begreep?”
Slide 31 - Video
Sea Shepherd lesactiviteiten sheets bieden aditionele lesactiviteiten of discussieonderwerpen aan om de leerervaring uit te breiden.
Optionele video
Toon deze video (1,31 min.), waarin verschillende haaiensoorten worden getoond.
https://youtu.be/GyHMo0ZcoJc
Slide 32 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
