Vuurwerk

• Mentorles
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Deze les: 

Gaan we het samen hebben over de leuke én minder leuke kanten van vuurwerk.

Er moet een vuurwerk verbod komen:

👍🏼

👎🏼

Ik ben van plan om dit jaar vuurwerk te kopen:

💸🎆🧨

❌🎆🧨

Ik krijg wel eens vuurwerk aangeboden op of rondom school:

✅

❌

Ik heb weleens een ongeluk(je) gehad met vuurwerk of ken iemand die dit heeft gehad.

✅

❌

Vuurwerk is ontstaan in de 10e eeuw in China. Het is oorspronkelijk bedoeld om boze geesten te verjagen met de knallen en het licht. Maar het werd ook gebruikt om de keizer van China te vermaken. Wij doen dat laatste nog steeds (vuurwerk gebruiken als vermaak).

Wanneer werd vuurwerk een traditie in Nederland?

1. 1850
2. 1918 (einde WO1)
3. Vanaf de jaren 70'
4. 2000

In Nederland gebruiken we sinds de jaren ’70 vuurwerk om oud en nieuw te vieren en tijdens evenementen. Voor de jaren ‘70 was het afsteken van vuurwerk helemaal geen Nederlandse traditie. Dit is komen overwaaien na de Tweede Wereldoorlog, met name meegenomen door de stroom van Chinese, Indische en Indonesische migranten. Nederlanders zagen het eerst vooral als onnodige herrie. 

Heb jij afgelopen oud en nieuw vuurwerk afgestoken?

Ja

Nee

Weet je dit nog? 

Volledig overzicht F1 en F2 vuurwerk:

F1 vuurwerk: Bengaals vuur, Bengaalse lucifers, Bengaalse fakkels, kerstcrackers, knalerwten, flitstabletten, kleine fonteinen voor gebruik in huis of buiten, grondbloemen, lucifers met knal/licht effect, confetti bommen, slangen, trektouwtjes, sterretjes, knalbonbons, knalerwten.

F2 vuurwerk: Batterij met enkelschotsbuizen, batterij met fonteinen/mijnen/romeinse kaarsen, samengesteld vuurwerk of compound vuurwerk, flitstabletten, fonteinen, grondmobielen, grondtollen, springtollen, mijnen, stijgtollen, draaizonnen.

Vanaf welke leeftijd mag je vuurwerk kopen?

1. 12 jaar
2. 16 jaar
3. 18 jaar
4. Dat hangt van het soort vuurwerk af.

Wanneer mag er F2 vuurwerk verkocht worden?

1. Altijd
2. Als het in de winkels ligt
3. 29, 30 of 31 december
4. Nooit

Wanneer mag er F2 vuurwerk afgestoken worden?

1. Altijd
2. Als het in de winkels ligt
3. 29, 30 of 31 december
4. 31 dec. van 18:00 tot 02:00 uur ‘s nachts op 1 jan.

Vuurwerkregels: Vuurwerkvrije zones

● In steeds meer plaatsen en gemeenten zijn er vuurwerkvrije zones. Dit betekent dat

er op deze plekken geen vuurwerk mag worden afgestoken. Vaak zijn dit gebieden in het centrum of in de buurt van een verzorgingstehuis of ziekenhuis om overlast

   

te voorkomen. Vuurwerkvrije zones kun je herkennen aan de borden die erbij staan. Er zijn steeds meer gemeenten die helemaal vuurwerkvrij zijn om overlast te voorkomen.

● Stel de vragen:

• Wat vind je van vuurwerkvrije zones? Zou je er zelf graag eentje in de buurt hebben, of juist niet?

•Waar zou een vuurwerkvrije zone kunnen zijn binnen een gemeente? Ken je binnen jouw woonplaats een vuurwerkvrije zone?

Op legaal vuurwerk staat een Nederlandstalige gebruiksaanwijzing en de letters CE, dat is een Europees keurmerk dat betekent dat het vuurwerk in Europa is goedgekeurd. Ook staat er altijd de tekst ‘voor particulier gebruik’. Dit is altijd categorie F1 of F2 vuurwerk.

Als dit keurmerk er niet op staat, is het vuurwerk illegaal. In illegaal vuurwerk zit meestal teveel kruit en het geeft een te harde knal. Er staan zware straffen op het kopen en afsteken van illegaal vuurwerk. Je kunt een strafblad krijgen en je kunt dan later bijvoorbeeld geen politieagent, rechter of advocaat meer worden. Ook met legaal vuurwerk moeten kinderen vanaf 12 of 16 jaar opletten dat ze het vuurwerk volgens de regels afsteken. Als ze problemen veroorzaken moeten ze namelijk naar het politiebureau of krijgen ze een Halt straf, waarbij ze eventuele schade moeten vergoeden en excuses moeten aanbieden.

Extra informatie voor (gast)docent:

Vertel kort iets over de verschillen van legaal en illegaal vuurwerk.

● Legaal vuurwerk heeft een Nederlandse gebruiksaanwijzing en een CE keurmerk (dit is een keurmerk dat op het vuurwerk wordt geplaatst en wat aangeeft dat het vuurwerk voldoet aan Europese regels). Illegaal vuurwerk heeft dit niet.

● Al het vuurwerk waar geen F1 of F2 op staat mag niet afgestoken worden. Het is te gevaarlijk of heeft een andere functie. Je hebt bepaalde kennis nodig om ermee om te gaan of het geeft veel overlast (te harde knallen).

● Op illegaal vuurwerk zit alleen een buitenlandse gebruiksaanwijzing (meestal Chinees) of er staat helemaal geen gebruiksaanwijzing op vermeld.

● Het knalvuurwerk bevat ander kruit en/of heeft een strijkkopje.

 

● De knal van het illegale vuurwerk is vaak te hard (meer dan 120 decibel). 120 decibel staat gelijk aan een rockconcert of een brandweersirene.

● Afsteken maar ook bezit van dergelijk vuurwerk is verboden.

Het meest verkochte illegale vuurwerk is:

● Cobra’s

● Grote Chinese rollen

● Strijkers

● Mortierbommen

● Lawinepijlen

● Vlinders

Dit mag in Nederland dus niet afgestoken worden!

Welke zin is onjuist?

1. Het in bezit te hebben van illegaal vuurwerk is strafbaar
2. Het afsteken van illegaal vuurwerk is strafbaar
3. Het verkopen van illegaal vuurwerk is strafbaar
4. De boete die te maken heeft met illegaal vuurwerk is 200 euro

Gaat het om illegaal vuurwerk, dan is de boete minimaal €400. Daders van 12 tot 18 jaar kunnen ook een Halt-straf krijgen.

De gevaren: 

Oorzaken ongelukken

Het afsteken van illegaal vuurwerk is niet alleen verboden, maar ook heel onveilig. Bij elke vijf ongelukken met vuurwerk komt het bij één door illegaal vuurwerk.

De gevaren: Oorzaken ongelukken

Er gebeuren ook veel ongelukken met legaal vuurwerk. Dit gebeurt wanneer mensen zich onveilig gedragen en er verkeerd mee omgaan. Het experimenteren met vuurwerk, oppakken en opnieuw afsteken of te dichtbij het vuurwerk staan is bijvoorbeeld erg gevaarlijk.

De gevaren: Oorzaken ongelukken

Vuurwerk kan dus ook gevaarlijk zijn als je er wel goed mee omgaat. Zie op de slide enkele voorbeelden. Zelfs als legaal vuurwerk op de juiste manier wordt aangestoken kan het misgaan. Dit kan komen doordat het vuurwerk ondeugdelijk is, dat wil zeggen dat er een fout in het vuurwerk zit waardoor het te snel ontploft. Ook al heeft het een keurmerk, dan wil het dus nog niet zeggen dat het vuurwerk ongevaarlijk is.

Daarnaast kunnen ongelukken natuurlijk ook gebeuren doordat het vuurwerk omvalt en de verkeerde kant op vliegt. Genoeg afstand houden is daarom erg belangrijk.

Achtergrondinformatie (rapport type vuurwerk en letsel: vuurwerkongevallen 2019-2020) Bij mensen die tijdens oud en nieuw 2019-2020 gewond raakten door vuurwerk:

•Ruim een vijfde (22%) van de verwondingen ontstond volgens het slachtoffer door ondeugdelijk vuurwerk, vooral door te vroeg te ontploffen (10%).

Tijdens 2021-2022 zijn er 31 december en 1 januari ........... mensen op de spoedeisende hulp of huisartsen post beland.

1. 315
2. 543
3. 773
4. 1021

Hoeveel procent van de 773 slachtoffers, was onder de 20 jaar?

1. 13
2. 33
3. 53
4. 73

190 slachtoffers onder de 20 jaar

Bijna een kwart  hiervan was onder de 12 jaar.

Deze leeftijdsgroep mag geen vuurwerk afsteken, ook geen F1-vuurwerk. Toch had bijna de helft (48 procent) van deze slachtoffertjes het vuurwerk zelf afgestoken.

nos.nl

Vuurwerk in je omgeving: De gevaren voor mens en dier

Naast het oplopen van verwondingen kunnen mensen last hebben van de slechte luchtkwaliteit door vuurwerk, hier komt namelijk fijnstof bij vrij. Mensen met astma of hartklachten kunnen dan last krijgen van hun gezondheid. Daarnaast kunnen mensen stress krijgen, omdat ze bang zijn. Uit onderzoek in 2019 blijkt dat 4 op de 10 mensen (39%) rond oud en nieuw niet goed de straat op durft.

Ook komt er vuurwerkafval in het milieu terecht, waaronder zware metalen en plastic, wat zorgt voor milieuvervuiling. Vuurwerk zorgt niet alleen voor schade aan mens en milieu, maar ook voor schade op straat. Er zijn vaak vernielingen en brand door vuurwerk tijdens oud en nieuw. De maatschappij moet hiervoor betalen.

Ook is er gevaar voor hulpverleners, zoals agenten, ambulancemedewerkers en brandweerlieden, er wordt soms vuurwerk naar hen gegooid.

Dieren raken soms gewond door vuurwerk omdat het naar hen wordt gegooid en daarnaast kunnen ze bang zijn voor de knallen. Ook blinden die altijd met een hulphond op pad moeten, kunnen rond oud en nieuw niet goed naar buiten. De honden schrikken namelijk van vuurwerk.

Wat vond je van deze informatie, filmpjes en afbeeldingen? Welke gevoelens en/of gedachten heeft dit bij je opgeroepen?

Vragen?