Bijeenkomst 5: Ontwikkeling van de kleuter

• Mediawijsheid
• HBO
• Studiejaar 1

Pedagogisch Handelen 1

Bijeenkomst 5: de kleuter

Wat heb je gedaan na
vorige keer PH1?

Terugblik

vorige week

Inhoud

Kleuters

- Fysieke ontwikkeling

- Emotionele ontwikkeling

- Sociale ontwikkeling

- Cognitieve ontwikkeling

Fysieke ontwikkeling

Motoriek

• Bewegelijk 
• Van grove naar verfijnde beweging
• Ongecontroleerd naar beheerst 

Grove/grote motoriek

• Bij een vierjarige al goed ontwikkeld
• Kun je goed zien in vrij spel buiten of in de gymzaal
• Rennen, springen, lopen, duwen

Fijne/kleine motoriek

• De motoriek verfijnt zich meer
• bewegingen vanuit vingers, handen, pols.
• kralenplank, boetseren, mozaïek, knippen, tekenen etc. 

Drie samenhangende begrippen bij fijne/kleine motoriek

1. De voorkeurshand (lateralisatie)
2. Oog-hand coördinatie
3. Pengreep (pincetgreep = potlood tussen wijsvinger en duim vasthouden)

Tekenontwikkeling

• Heeft duidelijk motorisch component
•  Vertaling van wat kinderen zien en beleven

Tekenontwikkeling mensfiguur

1. Krassen en krabbelen

2. Kopvoeter/koppoter 

3. Verlengde kopvoeters/koppoters (vanaf tussen 4 en 5)

4. Volledig mensfiguur (vanaf tussen 5 en 6)

Krassen en krabbelen

Kopvoeter

Verlengde kopvoeter

Volledig mensfiguur

Zintuigelijke ontwikkeling

Visuele waarneming

Informatie die via de ogen binnen komt, hoe deze informatie wordt verwerkt en wat het kind ermee doet. Belangrijk voor cijfer en letter herkenning.

Auditieve waarneming

idem, maar dan met geluid. Geheugen speelt een belangrijke rol. Belangrijk voor de klanken (leren lezen en spellen)

Frederik tekent een gezicht met armen en benen in de goede verhouding. In welke leeftijdscategorie verwacht je dat Frederik zit?

1. 0 tot 2 jaar
2. 2 tot 4 jaar
3. 4 tot 5 jaar
4. 5 tot 6 jaar

Emotionele ontwikkeling

Angst

Functie: Bescherming tegen overprikkeling

Vier soorten angst (Rutter & Garmezy, 1983)

1. Angst voor geluiden

2. Angst voor dieren en het donker

3. Angst voor natuurverschijnselen

4. Pathologische angsten (therapeutische aanpak)

Angst

• Mate van gehechtheid speelt een belangrijke rol
• Instrumentele afhankelijkheid: Kleuters hebben een volwassene nodig om problemen op te lossen of moeilijke taken te doen.
• Emotionele afhankelijkheid: mate waarin kinderen behoefte hebben aan aandacht en geruststelling. 

Agressie

• Regelmatig te zien bij kleuters
• Instrumentele agressie: bepaald doel bereiken
•  Vijandige agressie: Andere schade aandoen

Fantasie

Animistisch denken: Het toekennen van een ziel aan levenloze objecten (volgens Piaget)

 Magisch denken: Kind fantaseert over de

 oorzaak van iets en zoekt die bijvoorbeeld 

bij zichzelf.

Welk begrip hoort bij de volgende definitie:
Het toekennen van een ziel aan levenloze objecten

1. Magisch denken
2. Animistisch denken
3. Instrumenteel denken
4. Fantasierijk denken

Sociale ontwikkeling

Spel

Piaget maakte een indeling voor de spelontwikkeling. Hierbij zijn drie fasen: 

1. Sensomototische periode

2. Preoperationele fase

3. Concreet operationele fase

Sensomotorische periode

• Tot 2 jaar
• Oefenspel
• Zintuigelijke en motorische vaardigheden worden geoefend

Preoperationele periode 

• Twee tot zeven jaar
•  Symbolisch spel
• Imitatie van volwassenen

Concreet operationele fase

• Zeven tot tot elf jaar
• Spel volgens regels
• Leren winnen en verliezen 

Let op 

Piaget beschrijft vier fasen voor

de cognitieve ontwikkeling waar 

hij spel aan koppelt. 

Yara speelt in de huishoek. Ze gebruikt de pollepel om te roeren in de pan. In welke fase zit zij volgens de theorie van Piaget?

1. Sensomotorische fase
2. Preoperationele fase
3. Concreet operationele fase
4. Formeel operationele fase

Vul aan:
De concreet operationele fase kenmerkt zich door....

1. Symbolisch spel
2. Oefenspel
3. Sensomotorisch spel
4. Spel volgens regels

Cognitieve ontwikkeling

Aandacht

• Concentratie
• Selectieve aandacht (hoofd- en bijzaken nog niet goed kunnen onderscheiden). 

Taalontwikkeling

Bestaat uit twee onderdelen op school:

1. Mondelinge taalontwikkeling

2. Beginnende geletterdheid

Mondelinge taalontwikkelig

1. Klanken uitspreken (articulatie)

2. Woorden leren (woordenschat)

3. Zinnen leren samenstellen (grammatica en lengte)

Montessori: Gevoelige periode

Heeft te maken met groei hersens en hoe zij verbindingen leggen. 

Logisch denken 

1. Een-op-eencorrespondentie

2. Conservatiebegrip van aantal

3. Conservatiebegrip van volume

4. Classificeren 

5. Seriëren

Een-op-een correspondentie

• Kleuter begrijpt begrippen als meer, minder, een heleboel, weinig
• Gaat nog niet tellen 

Conservatiebegrip van aantal

Conservatie is begrijpen dat een hoeveelheid niet afhangt van de schikking en de plaats die het inneemt in de ruimte. Conservatie is inzien dat een hoeveelheid onveranderd blijft zolang er niets wordt bijgevoegd of weggenomen

Conservatiebegrip van volume

Conservatie is begrijpen dat een hoeveelheid niet afhangt van de schikking en de plaats die het inneemt in de ruimte. Conservatie is inzien dat een hoeveelheid onveranderd blijft zolang er niets wordt bijgevoegd of weggenomen

Classificeren

Het ordenen van dingen op 

overeenkomsten 

00:59

Welke vorm van logisch nadenken zie je hier?

1. Een-op-een correspondentie
2. Conservatiebegrip van aantal
3. Conservatiebegrip van volume
4. Classificeren

01:22

Welke vorm van logisch nadenken zie je hier?

1. Conservatiebegrip van aantal
2. Conservatiebegrip van volume
3. Classificeren
4. Een-op-een correspondentie

Welke vorm van logisch nadenken zie je hier?

1. Conservatiebegrip van aantal
2. Conservatiebegrip van volume
3. Classificeren
4. Een-op-een correspondentie

Wie heeft de volgende uitspraak gedaan:
Een gevoelige periode is een fase waarin het kind extra gemotiveerd is bepaalde zaken te leren/ te ontdekken. Een voorbeeld hiervan is de gevoelige periode voor het leren lezen, bij veel kinderen tussen het vierde en zesde jaar.

1. Piaget
2. Montessori
3. Vygotsky
4. Langeveld

05:06

Welke vorm van logisch nadenken zie je hier?

1. Conservatiebegrip van aantal
2. Een-op-een correspondentie
3. Conservatiebegrip van volume
4. Classificeren