3.1 V4 ak

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Klimaatverandering in perspectief

Klimaatvraagstukken

Lesdoel

• Wat is de invloed van natuurlijke factoren op klimaatveranderingen? 
  
• Welke invloed heeft de mens op klimaatveranderingen? 
  
• Welke onzekerheden zijn er over de oorzaken en de gevolgen van het versterkte broeikaseffect?
  

-> de oorzaken van klimaatverandering

Als ik denk aan klimaatverandering, denk ik aan:

0

Welke elementen hebben in het verleden gezorgd voor veranderingen in het klimaat?

Wat is nu anders?

Natuurlijke factoren

• Externe variabelen: iets dat van buitenaf invloed uitoefent op het klimaatsysteem. Met wisselende sterkte actief.
• Zoals:

          - heftige vulkaanuitbarsting: stof in atmosfeer ->reflectie  

                -> verkoeling

          - Zonneactiviteit: hoe actiever de zon, hoe meer  

                warmteafgifte

Natuurlijke factoren

• Interne variabelen: factoren in het klimaatsysteem die met wisselende sterkte actief zijn en zo het klimaat beïnvloeden.
• Zoals:

        - El Niño/zeestromen

Niet alles te verklaren vanuit deze natuurlijke factoren.

Wat speelt nog meer?

Broeikasgassen: natuurlijk proces?

Wat is de atmosfeer?

Rond de aarde ligt een soort deken.

Dit noemen we de ATMOSFEER.

In de atmosfeer zitten broeikasgassen.

Die zorgen ervoor dat de warmte van de zonnestralen 

vastgehouden worden.

Dit noemen we het broeikaseffect.

Zonder het broeikaseffect zou het op aarde -18°C zijn.

CO2 is één van de gassen die in de atmosfeer zit.

CO2 is eigenlijk schadelijk maar deze wordt door de bomen omgezet in zuurstof (O2) dat wij inademen.

0

Waar denk je aan bij het broeikaseffect?

Menselijke factoren

Broeikaseffect is natuurlijk en maakt dat wij op aarde kunnen leven (temp. 31°C hoger)

Versterkte broeikaseffect: sterkte toename broeikasgassen door bevolkingsgroei, ontwikkelingen in de landbouw en de opkomst van de industrie. 

Temperatuurstijging

Erg onzeker, door alle factoren die een rol spelen in het klimaat. 

           Dus: scenario's

PROBLEEM!

Te veel CO2!

Daardoor wordt de atmosfeer dikker.

De warmte blijft hangen op de aarde.

Waarom te veel CO2?

-fossiele brandstoffen 

Waarom te veel CO2?

- kappen van bossen

!CO2 komt vrij

!minder bomen die CO2 kunnen omzetten naar zuurstof

Wat doen broeikasgassen?

1. Ze zorgen dat de warmte van de zon wordt weerkaatst.
2. Ze zorgen dat de warmte van de zon wordt vastgehouden.
3. Broeikasgassen doen eigenlijk niets.

Tekst

bosbranden

smeltende ijskappen

stormen

Welk broeikasgas wordt veroorzaakt door ons mensen?

1. waterdamp
2. koolstofdioxide
3. methaan

Welk broeikasgas wordt veroorzaakt door scheten van koeien?

1. waterdamp
2. koolstofdioxide
3. methaan

0

Welke kant zie je het versterkte broeikaseffect?

1. Kant A
2. Kant B

Noem één voorbeeld van iets/een ding waarbij mensen zorgen voor het versterkte broeikaseffect.

Wat zou je zelf kunnen doen om je CO2 uitstoot te verminderen?

Conclusie

1. Wat is de invloed van natuurlijke factoren op klimaatveranderingen?
   
2. Welke invloed heeft de mens op klimaatveranderingen?
   
3. Welke onzekerheden zijn er over de oorzaken en de gevolgen van het versterkte broeikaseffect?

Het natuurlijke broeikaseffect 

3 belangrijkste broeikassen

Waterdamp: dit is het belangrijkste van nature aanwezige broeikasgas. Het ontstaat door de verdamping van water op het aardoppervlak.

Koolstofdioxide: dit gas wordt in grote mate door menselijke activiteiten geproduceerd. Dit gebeurt voornamelijk bij het opwekken van energie in energiecentrales.

Methaan: dit gas ontstaat bij de ontbinding van plantaardig materiaal. Zo komt het bijvoorbeeld vrij in vochtige rijstvelden en bij processen in de darmen van koeien.