V3 Herhaling H5

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Herhaling hoofdstuk 5

Week 9, 2021

V3

Amadeus Lyceum, Utrecht

DDD

GMW

• Hoe gaat het?
• Huishoudelijke mededelingen
• Herhaling hoofdstuk 5
• Tijd voor vragen
  
• Afsluiting

Wat is het leukste dat je in

de vakantie hebt gedaan?

Hoe vind je het om weer naar school te gaan? 

(er is geen 'goed' antwoord!)

1. Helemaal geen zin in. School is stom.
2. Op zich niet erg maar afstandsonderwijs vind ik eigenlijk fijner.
3. Wel zin in. Ik zit toch liever op school dan thuis.
4. Ik kan niet wachten!!1! Hou me tegen jongen!

Huishoudelijke mededelingen

• Les duurt vandaag 20 min korter
• Huiswerkcontrole: verlenging tot do 11 maart, 23:59 uur
• Huiswerk ingeleverd: feedback op je aanpak
• Geen huiswerk ingeleverd: aantekening Magister
• Vanaf volgende week wordt het huiswerk online

Hoofdstuk 5

Hoe zat het ook al weer?

> Verbrandingsreacties

> Ontledingsreacties

> Ondermaat en overmaat

> Energie en reactiesnelheid

1: Verbrandingsreacties

Een verbrandingsreactie heeft als beginstoffen altijd een brandstof en zuurstof

           brandstof  +  O₂        verbrandingsproduct(en)

Elke atoomsoort in brandstof wordt een oxide als verbrandingsproduct:

C wordt CO₂ (bij onvolledige verbranding ook CO en C)

H wordt H₂O

S wordt SO₂

_{O heeft geen oxide maar telt wel mee in massabalans!}

→

Voorbeeld verbrandingsreactie

Noteer de reactievergelijking van de volledige verbranding van butanol (molecuulformule: C₄H₁₀O)

Reactievergelijking verbrandingsreactie: brandstof  +  O₂           verbrandingsproduct(en)

Brandstof: C₄H₁₀O, verbrandingsproducten: CO₂, H₂O (O telt alleen mee in massabalans)

Reactievergelijking: C4H10O  +  O2            CO2  +  H2O

Reactievergelijking kloppend maken: C4H10O  +  6 O2              4 CO2 + 5 H2O

→

→

→

Noteer de verbrandingsreactie van de volledige verbranding van tetrahydrothiofeen (C4H8S), 

de stof die geur geeft aan aardgas.

Uitwerking

Brandstof: tetrahydrothiofeen: C4H8S

Brandstof bevat de atoomsoorten C, H en S.

Volledige verbranding, dus CO₂ (en geen CO en C)

De reactieproducten die worden gevormd: CO2, H2O, SO2

Reactievergelijking: C4H8S  +  O2        CO2  +  H2O  +  SO2

Kloppend maken: C4H8S + 7 O2        4 CO2 + 4 H2O + SO2

→

→

2: Ontledingsreacties

Bij een ontledingsreactie ontleedt één stof in meerdere reactieproducten:

          beginstof            reactieproduct 1  +  reactieproduct 2  (+ reactieproduct 3 + ...)

De reactieproducten hoef je niet zelf te kunnen voorspellen

Voorbeeld: ontleding van water in waterstof en zuurstof:

          H2O          H2  +  O2

Ontledingsreactie is exotherm (er komt energie vrij) of endotherm (er is energie nodig)

Vormen van endotherme ontledingsreacties:

elektrolyse (er wordt elektriciteit gebruikt)

thermolyse (er wordt warmte gebruikt)

fotolyse (er wordt licht gebruikt)

→

→

Als je een reageerbuisje met de vaste stof ijzeroxalaat (FeC2O4) in een vlam houdt, ontstaan ijzerpoeder en koolstofdioxide. 

Wat voor type ontledingsreactie is dit? (45 s)

1. Fotolyse
2. Elektrolyse
3. Menolyse
4. Thermolyse

Als je een reageerbuisje met de vaste stof ijzeroxalaat (FeC2O4) in een vlam houdt, ontstaan ijzerpoeder en koolstofdioxide. 

Is dit een endotherme of een exotherme ontledingsreactie? (30 s)

1. Exotherm
2. Endotherm

Als je een reageerbuisje met de vaste stof ijzeroxalaat (FeC2O4) in een vlam houdt, ontstaan ijzerpoeder en koolstofdioxide. 

Wat is de reactievergelijking die bij deze ontledingsreactie hoort? (90 s)

1. 
2. 
3. 
4. 

3: Ondermaat en overmaat (1)

Is een beginstof in overmaat is, hou je van die stof na de reactie over.

Dat betekent automatisch dat de andere beginstof(fen) in ondermaat is/zijn.

Voorbeeld: dansparen maken van jongens en meisjes

er is een overmaat van 4 meisjes

er is een ondermaat van 4 jongens

Overmaat en ondermaat - voorbeeld

Uit ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof kun je ijzer maken. Er ontstaat daarbij naast ijzer ook koolstofdioxide. In een hoogoven worden 50 kg ijzer en 200 kg koolstof bij elkaar gebracht. Welke beginstof is hier in overmaat aanwezig?

Stap 1: stel de reactievergelijking op.

Beginstoffen: ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof (C) 

Reactieproducten: ijzer (Fe) en koolstofdioxide (CO2)

(kloppende!) reactievergelijking:   2 Fe2O3  +  3 C            4 Fe  +  3 CO2

→

Overmaat en ondermaat - voorbeeld

Uit ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof kun je ijzer maken. Er ontstaat daarbij naast ijzer ook koolstofdioxide. In een hoogoven worden 50 kg ijzer en 200 kg koolstof bij elkaar gebracht. Welke beginstof is hier in overmaat aanwezig?

Stap 2: bepaal de molecuulmassa's van alle beginstoffen en reactieproducten

                2 Fe2O3  +   3 C             4 Fe  +   3 CO2

320 u

36 u

224 u

132 u

Fe2O3: 160 u

C:          12 u

Fe:        56 u

CO2:     44 u

→

Overmaat en ondermaat - voorbeeld

Uit ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof kun je ijzer maken. Er ontstaat daarbij naast ijzer ook koolstofdioxide. In een hoogoven worden 50 kg ijzer en 200 kg koolstof bij elkaar gebracht. Welke beginstof is hier in overmaat aanwezig?

Stap 3: bepaal de massaverhouding

  2 Fe2O3  +   3 C             4 Fe  +   3 CO2

320 u

36 u

224 u

132 u

→

Overmaat en ondermaat - voorbeeld

Uit ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof kun je ijzer maken. Er ontstaat daarbij naast ijzer ook koolstofdioxide. In een hoogoven worden 50 kg ijzer en 200 kg koolstof bij elkaar gebracht. Welke beginstof is hier in overmaat aanwezig?

Stap 3: bepaal de massaverhouding

  2 Fe2O3  +   3 C             4 Fe  +   3 CO2

320 u

36 u

224 u

132 u

→

?=​320kg​​36kg⋅50kg​​=5,63kg

Overmaat en ondermaat - voorbeeld

Uit ijzeroxide (Fe2O3) en koolstof kun je ijzer maken. Er ontstaat daarbij naast ijzer ook koolstofdioxide. In een hoogoven worden 50 kg ijzer en 200 kg koolstof bij elkaar gebracht. Welke beginstof is hier in overmaat aanwezig?

Stap 3: bepaal de massaverhouding

  2 Fe2O3  +   3 C             4 Fe  +   3 CO2

320 u

36 u

224 u

132 u

→

Om 50 kg ijzer te laten reageren, is 5,63 kg koolstof nodig. In de hoogoven is 200 kg koolstof. Koolstof is dus (ruim) in overmaat.