Samenvatting H12 Elektriciteit + H9 Schakelingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

Planning tot PTA:

H12 Elektriciteit + H9 Schakelingen

Vandaag Samenvatting H12 Elektriciteit

12.1 Stroom en spanning             + 12.2 Spanning transformeren

12.3 Serie- en Parallelschakeling + 12.4 Elektriciteit + veiligheid

Woensdag 10 jan:     Samenvatting H9 Schakelingen

Donderdag 11 jan:     Oefentoets H12 + H9

Dinsdag 16 jan:         Oefentoets bespreken

Donderdag 18 jan:   PTA H12 + H9 

Serie- en parallelschakeling:

Serieschakeling:

• 1 stroomkring
• 1 lampje uit > alles uit
• Stroomsterkte is overal gelijk
• Spanning wordt verdeeld

Parallelschakeling:

• meerdere stroomkringen
• 1 lampje uit > rest blijft aan
• De totale stroomsterkte is de de stroom van alle sub-kringen bij elkaar opgeteld
• De spanning is gelijk bij elke sub-kring

Stroomsterkte

• Is het aantal elektronen die door de stoomkring lopen 

Spanning 

• Hoeveelheid energie dat de elektronen mee krijgen van de spanningsbron 

Vermogen

• De hoeveel energie per seconde dat een apparaat verbruikt 

Weerstand

• Is de tegenwerkende kracht  van stroom

Capaciteit

• De hoeveelheid elektrische lading die is opgeslagen in een batterij

C=I⋅t

U=I⋅R

P=U⋅I

Wat is het vermogen?

1. 12 Watt
2. 0,3 Watt
3. 0,083 Watt
4. 3 Watt

Formule:

Een transformator:

• Zet een hoge spanning op naar een lage spanning of omgekeerd

Transformator:

De spanning of het aantal windingen uitrekenen.

Opgave 6 (GT: p. 226) 

en 11 (K: p. 30)

Transformator A transformeert de netspanning naar 12 V. De primaire spoel heeft 920 windingen:

a) Bereken het aantal windingen van de secundaire spoel

Gegevens/gevraagd:

• Np = 920    ; Ns = ?
• Up = 230 V ; Us = 12 V

Formule:

• Np : Ns = Up : Us

Uitwerking:

• 920 : Ns = 230 : 12
• 920 : Ns = 19,1666
• 920 = 19,16666 x Ns
• Ns = 920 : 19,6666 = 48

Antwoord:

Het aantal windingen is 48 

Werken met                                  weerstanden

Elektronicaweerstandjes: (vaak) in serie

Serieschakeling 

• I_tot = I₁ = I₂ = ..      én     U_tot = U₁ + U₂ + ...

Parallelschakeling 

• I _tot = I₁ + I₂ + ...    én    U_tot = U₁ = U₂ = ..

•  Met een weerstandje kun je de spanning en de stroomsterkte  verdelen over de verschillende onderdelen in een schakelschema (printplaat)   

H12.3 Vervanginsweerstand

vervangingsweerstand = Totale weerstand

In serie:

• Rv = R1 + R2 + R2 + ....

In Parallelschakeling:

• 1/Rv = 1/R1 + 1/R2 + ...
• Rv = (R1 x R2)/(R1 + R2)
  

Stel F1 = 20 Ω  en F2 = 5 Ω => wat is Rv bij serie/parallel

• In serie: Rv = 20 + 5 = 25 Ω
• In parallel: Rv = (20 x 5)/(20+5) = 100/25 = 4 Ω
  

20 Ω

20 Ω

5 Ω

5 Ω

Serieschakeling

Stroomsterkte:

• Stroomsterkte overal gelijk
• Itot = I1 = I2 = I3
  

spanning:

• Spanning verdeeld zich
• U_tot = U₁ + U₂ + U₃
  

Weerstand:

• Totale weerstand (vervangingsweerstand) tel je bij elkaar op
• Rv = R1 + R2 + R3
• Bepaal altijd eerst Rv en daarna I  

Parallelschakeling

Stroomsterkte:

• stroomsterkte verdeelt zich over de stroomkringen
• I_tot = I₁ + I₂ + I₃
  

spanning:

• Spanning is gelijk per stroomkring
• U_tot = U₁ = U₂ = U₃
  

Weerstand:

• de vervangingsweerstand kun je niet zomaar bij elkaar optellen
• 1/R_v = 1/R₁ + 1/R₂ + ... 
• Of bij 2 weerstanden: R_v = (R₁ x R₂)/(R₁ + R₂) 

De weerstand bepalen/berekenen

Je kunt op twee manieren achter de waarde van een weerstand komen:

1. Door de spanning en de stroomsterkte te meten.
2. De kleurencodes aflezen van de weerstand.

1

2

Kleurcodering: Binas 13 

Reken uit hoe groot bovenstaande weerstand is?

• A: geel = 4
• B: paars = 7
  
• D: rood = 2
  
• T: goud = 5%
  
• R = 4700 Ω +/- 5%
• R = 4700 Ω +/- 235 Ω

Samenvatting H12.4

Bevat de Kernwoorden:

Meterkast onderdelen

Geleider en Isolator

Gevaar van elektriciteit

Kortsluiting en Overbelasting

Zekeringen

Aardlekschakelaar

Randaarde

Dubbele isolatie

En nu de theorie toepassen

Aan de slag!

Controleer de opgaven van H12 en H9

Ga online aan de slag met "test jezelf" H12

Volgende week PTA H12 en H9

Planning tot PTA:

H12 Elektriciteit + H9 Schakelingen

Gisteren:                   Samenvatting H12 Elektriciteit

Vandaag 10 jan:       Samenvatting H9 Schakelingen

H9.1 Weerstanden                    + H9.2 LDR + NTC

H9.3 Schakelen met een relais + H9.4 Elektronische schakelingen

Donderdag 11 jan:     Oefentoets H12 + H9

Dinsdag 16 jan:         Oefentoets bespreken

Donderdag 18 jan:   PTA H12 + H9 

Diode en LED

Diode: 

• Schakelonderdeel dat één kant stroom doorlaat!

Led: 

• is een diode die licht uitzendt
• light emitting diode
  
• Wordt vaak gebruikt als controlelampjes
  

Uitleg Relais contacten

                                    Bestaat uit een:    Spoel + Weekijzeren kern

5 aansluitpunten

1 + 2 = aansluiten spoel

3 = maakcontact

4 = breekcontact

5 = actuator / stroomkring

NTC

Negative Temp. Coëfficient

• Reageert op temperatuur
  
• Temperatuur omhoog =>
  

                         weerstand omlaag

LDR

Light dependent resistant

• Reageert op licht
• Meer Licht =>                                            weerstand omlaag

Uitleg Reedcontact

• Wordt gebruikt als schakelaar / sensor
• schakelaar die werkt op een magneet
• Magneet bij reedcontact => gesloten contact => stroom

• Toepassingen:
  - positie/niveau sensor
  - fietscomputer/ km-teller

Een schakeling met condensator

Als je de schakelaar

sluit laadt de condensator op. Als je hem opent blijft de lamp branden op de stroom van de condensator.

Transistor

Transistor heeft 3 aansluitpunten:

* Basis

* Collector

* Emitter

UIT: Geen stroom op Basis => geen stroom van Collector naar Emitter

AAN: Stroom op Basis => stroom gaat lopen van Collector naar Emitter

En nu de theorie toepassen

Aan de slag!

Controleer alle opgaven H9

Ga online aan de slag met "test jezelf" H12

Volgende week PTA H12 en H9