Oriëntatie - De wereld na WO1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom in de geschiedenisles!

H3 - Het Interbellum

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen

• Het Interbellum
• Opdrachten
  

• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je weet welke ideologie Stalin aanhield en wat die ideologie inhield. 

• Je kent de betekenis van de volgende begrippen: Republiek van Weimar.

• Je weet dat de Republiek van Weimar politiek instabiel was en vanaf 1929 hard geraakt werd door een economische (wereld)crisis (Great Depression).

Europa 1914

Europa 1919

Vóór...

...na WO 1

welke topografische veranderingen zie je?

Lloyd George (GB)

Wilson (VS)

Clemenceau (F)

Johannes Bell en Hermann Müller (Reichaußenminister)

• De oorlog was de schuld van Duitsland
• Hun grond moet naar nieuwe landen (ze moeten 1/3 weggeven)
  
•  Hun leger moet klein en zwak zijn
  Boete 132 miljard mark
• Rijnland (industriegebied) gedemilitariseerd
• Geen koloniën meer

Begin 1919: verdrag van Versailles 

Herstelbetalingen

Duitlsand moet een enorm bedrag betalen aan de geallieerden. Eerst wordt het bedrag tot 1921 vastgesteld op 20 miljard Goudmark. Na 1921 wordt het bedrag verhoogd naar 132 miljard. Ook moest Duitsland in natura betalen aan de zwaarst getroffen landen, waaronder België. Dit deden ze met steenkool en ijzer. 

132 MILJARD!!!

132 miljard Goudmark staat gelijk aan 7 miljoen kilo Goud. 

De goudprijs is op dit moment 36,58 Euro per gram. 7 miljoen kilo goud kost nu dus ongeveer 256 miljard Euro. 

Democratie vs. totalitaire staat

• In verschillende landen ontstaat een totalitaire staat: Sovjet-Unie, communistisch China.
• Kenmerken hiervan zijn:

1. indoctrinatie (propaganda + censuur)
2. terreur
3. dictatuur

• In andere landen ontstaat (of is nog steeds) een democratie: De Verenigde Staten, Republiek van Weimar (Duitsland)

Sovjet-Unie

• 1917: Russische Revolutie
• Communisme = gelijkheid creëren
  
• Sinds 1922 de officiële naam voor Rusland
• Dictatuur
• Eén partij heeft alle macht
• Geheime politie (NKVD, later KGB)
• Strafkampen
• Totalitaire samenleving
  

De Sovjet-Unie was een ....

1. Totalitaire staat
2. Democratie

Benoem de drie kenmerken van een totalitaire staat

De republiek van Weimar

• De Duitse keizer vluchtte naar Nederland na WO1.
• Duitsland werd een republiek: de Republiek van Weimar.
• Veel onrust onder de bevolking (Dolkstootlegende)
  

De Duitse keizer in Nederland

Dolkstootlegende

• Oud-soldaten (die gevochten hadden) & conservatieve adel (die de keizer terug wilden) vond dat het leger was verraden door de sociaaldemocratische/Joodse regering.
• Veel mensen geloofden dat het leger in de rug was gestoken (dolkstoot). 
• Vooral de oude legerleiding verspreidde dit gerucht

De Dolkstootlegende

Veel Duitse burgers geloofden in de dolkstootlegende. Dit houdt in dat de nieuwe regering (van de Weimarrepubliek) er voor heeft gezorgd dat Duitsland de oorlog verloren heeft. De nieuwe regering heeft het leger dus in de rug gestoken, door de wapenstilstand en de Vrede van Versailles te tekenen. Velen waren niet blij met deze nieuwe regering, want veel burgers geloofden het idee dat de oorlog nog gewonnen kon worden (wat niet zo was).  De militairen en oude legerleiding konden met deze legende voorkomen dat zij zich hoefden te schamen voor een nederlaag, want ze waren nooit verslagen! 

Later werd deze legende expres herhaald door partijen en mensen die tegen de regering waren om mensen te overtuigen om op hen te stemmen (o.a. Hitler).   

Roaring Twenties

• In de VS ging het geweldig in de jaren '20, de oorlogsproductie wordt makkelijk omgezet naar het maken van consumptieproducten. Dit zorgde voor snelle economische groei.
  

• Veel mensen kochten spullen met een lening, Ook aandelen (live now, pay later!)
  
• Amerika leent geld aan Duitsland via het Dawesplan
  

Beurskrach

'Black tuesday' 1929

• De oorzaak voor de economische crisis noemen we de 'beurkrach'
• De aandelenmarkt stortte in, veel aandelen waren meer waard dan het bedrijf zelf.
• De markt stort in.
  
• De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de Republiek van Weimar, en de (hyper)inflatie is groot.
  
  
  
  

De Republiek van Weimar

1. Is een parlementaire democratie geregeerd door een groep centrumpartijen met alle vertrouwen van het volk
2. Is een absolute monarchie geregeerd door een groep extremistische partijen
3. Is een parlementaire democratie geregeerd door een groep centrumpartijen met weinig vertrouwen van het volk
4. Is een absolute monarchie geregeerd door een groep centrumpartijen met weinig vertrouwen van het volk

Welke combinatie van begrippen past bij deze bron?

1. Spotprent & Vrede van Versailles
2. Spotprent en Beurskrach
3. Propaganda en dolkstootlegende
4. Propaganda & Vrede van Versailles

De maker is:

1. Een voorstander van de Russische Revolutie
2. Een tegenstander van de Republiek van Weimar
3. Een voorstander van een communisme
4. Een tegenstander van het verdrag van Versailles

Welk begrip en Kenmerkend aspect past bij deze bron?

1. Vrede van Versailles & crisis wereldkapitalisme
2. Dolkstootlegende & totalitaire ideologiëen
3. Vrede van Versailles & antisemitisme
4. Dolkstootlegende & antisemitisme

Vaardigheden: Welk verband wordt er in de bron gelegd?

1. De bepalingen van Versailles zijn de oorzaak van de opkomst van de partij van Hitler
2. De bepalingen van Versailles zorgen voor een boze hitler
3. De bepalingen van Versailles zorgen ervoor dat Hitler een partij begint
4. De opkomst van de partij van Hitler is een oorzaak voor de bepalingen van Versailles

Beschrijf in het kort hoe de Beurskrach van 1929 zorgde voor een wereldwijde economische crisis (2p)

Opdrachten

Paragraaf  6,1 – een totalitaire samenleving

Lees eerst de teksten goed door!
Opdrachten: 1, 2, 8
LB blz. 98 en 99
WB blz. 126 en 127

Zet deze opdrachten in je planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je weet welke ideologie Stalin aanhield en wat die ideologie inhield. (R)

• Je kent de betekenis van de volgende begrippen: Republiek van Weimar,

• Je weet dat de Republiek van Weimar politiek instabiel was en vanaf 1929 hard geraakt werd door een economische (wereld)crisis (Great Depression).

Fijne dag!