4.3 Beenverbindingen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Nakijken 1HA

Nakijken 1HA

Nakijken 1MH

4.2 De bouw van botten

In je oren en je neus zit buigzaam kraakbeen, maar de meeste botten in je lichaam zijn hard en stevig. Die buigen niet, maar ze kunnen wel breken.

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Botten bestaan uit kalkzouten voor stevigheid en collageen voor buigzaamheid. 

Er zijn twee typen weefsel in het skelet: kraakbeenweefsel, dat buigzaam is, en botweefsel, dat hard en sterk is.

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Bij baby’s zijn de schedelbeenderen nog niet aan elkaar vast, maar bevatten ze fontanellen die na anderhalf jaar dichtgroeien. Het skelet van een baby bestaat voornamelijk uit kraakbeen, dat tijdens de groei in bot verandert. Naarmate mensen ouder worden, neemt de hoeveelheid collageen af en de hoeveelheid kalkzouten toe, waardoor botten minder buigzaam en breekbaarder worden.

Plenda

1HA1 | M 4.2 - sv niet (blz 17)
1mh3 | M 4.2 sv niet (blz 17) 
1HA2 | M 4.2: 12378 en 4.3: 123

Nu vast aan de slag!  

Samenva

Botten bestaan uit kalkzouten voor stevigheid en collageen voor buigzaamheid.

In het skelet komen twee typen weefsel voor: kraakbeenweefsel, dat buigzaam is, en botweefsel, dat hard en sterk is. Bij baby’s zijn de schedelbeenderen nog niet aan elkaar vast, maar hebben ze fontanellen die na anderhalf jaar dichtgroeien. Het skelet van een baby bestaat vooral uit kraakbeen, dat later in bot verandert. 

De botten van kinderen bevatten veel collageen, waardoor ze buigzaam zijn. Naarmate mensen ouder worden, neemt de hoeveelheid collageen af en de hoeveelheid kalkzouten toe. Dit maakt de botten minder buigzaam en gemakkelijker breekbaar. Bij oudere mensen breken de botten gemakkelijker door het lagere collageengehalte.

Samenvattend

Botten bestaan uit kalkzouten en collageen, waardoor ze zowel stevig als buigzaam zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Het skelet van een baby bestaat volledig uit botweefsel.

1. Juist
2. Onjuist

Fontanellen zijn ruimten tussen de schedelbeenderen van een baby, gevuld met bindweefsel.

1. Juist
2. Onjuist

Fontanellen groeien bij een baby na ongeveer drie maanden dicht.

1. Juist
2. Onjuist

In kraakbeenweefsel liggen de cellen in kringen rondom kleine kanaaltjes met bloedvaten.

1. Juist
2. Onjuist

Kraakbeenweefsel is buigzaam door de elastische tussencelstof, die voornamelijk uit lijmstof bestaat.

1. Juist
2. Onjuist

Bij oudere mensen is er veel collageen in de botten, waardoor deze minder breekbaar zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Het skelet van een baby is buigzaam omdat het vooral uit botweefsel bestaat.

1. Juist
2. Onjuist

De botten van kinderen bevatten veel collageen, wat ze buigzaam maakt.

1. Juist
2. Onjuist

Naarmate mensen ouder worden, neemt de hoeveelheid kalkzouten in de botten af.

1. Juist
2. Onjuist

4.3 Beenverbindingen

In je oren en je neus zit buigzaam kraakbeen, maar de meeste botten in je lichaam zijn hard en stevig. Die buigen niet, maar ze kunnen wel breken.

4.3 Beenverbindingen

Botten kunnen op vier manieren met elkaar verbonden zijn: vergroeid, met een naad, met kraakbeen of met een gewricht. 

Sommige verbindingen zijn beweegbaar, andere niet.

Leerdoelen

4.3.6 Je kunt de beenverbindingen beschrijven.

4.3.7 Je kunt de bouw van een gewricht beschrijven.

4.3.8 Je kunt de werking van een kogelgewricht, een scharniergewricht en een rolgewricht beschrijven.

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Een vergroeide beenverbinding

Vergroeid is als twee of meer beenderen één geheel zijn geworden

Een naad is als een kronkelige verbinding waar botten aan elkaar zitten

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Verbindingen met beweging

Beweging door gewrichten en kraakbeen

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

De bouw van een gewricht

Gewricht is de beweegbare verbinding tussen twee botten

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Bestudeer in 3 min zoveel mogelijk onderdelen met hun functie! 

gewricht

beweegbare verbinding tussen twee botten

gewrichtskogel

gewricht waarbij de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere bot

gewrichtskogel

gewricht waarbij de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere bot

kapselbanden

stevig weefsel dat twee botten in een gewricht op hun plaats houdt

gewrichtssmeer

stroperige vloeistof waardoor botten soepel kunnen bewegen

Gewrichtskop

Gewrichtsbanden

Gewrichtskom

Gewrichtssmeer

Kraakbeenlaagje

Gewrichtskapsel

Een gewricht is een onbeweegbare verbinding tussen twee botten

1. Juist
2. Onjuist

Een gewrichtskogel draait in een gewrichtskom.

1. Juist
2. Onjuist

Een gewrichtskogel zorgt ervoor dat botten niet kunnen bewegen.

1. Juist
2. Onjuist

Kapselbanden houden de botten in een gewricht op hun plaats.

1. Juist
2. Onjuist

Gewrichtssmeer helpt botten soepel te bewegen.

1. Juist
2. Onjuist

_________

Gewrichtsband

Gewrichtskapsel

Gewrichtsknobbel

Gewrichtskom

Gewrichtssmeer

Kraakbeen

Leerdoelen

4.2.4 Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

4.2.5 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Drie typen gewrichten

kogelgewricht

gewricht waarbij de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere bot

rolgewricht

gewricht waarbij het ene bot in de lengteas om het ander bot draait

scharniergewricht

gewricht waarbij het ene bot als een scharnier ten opzichte van het andere bot beweegt

Kogel-

gewricht

scharnier-

gewricht

rol-

gewricht

Plenda

1HA | M 4.3 - sv niet (blz )
1mh3 | M 4.3 sv niet (blz ) 

Nu vast aan de slag!  

Samenva

Botten kunnen op vier manieren met elkaar verbonden zijn: vergroeid, met een naad, met kraakbeen of met een gewricht. 

Verbindingen zonder beweging zijn bijvoorbeeld vergroeide botten in het heiligbeen en schedelbeenderen met naden. Beweegbare verbindingen omvatten botten die met kraakbeen of gewrichten verbonden zijn, zoals tussen de ribben en het borstbeen. 

Een gewricht bestaat uit een gewrichtskogel en een gewrichtskom, met een laag kraakbeen om soepele bewegingen te bevorderen. Het gewrichtskapsel en eventuele kapselbanden houden de botten op hun plaats. Gewrichtssmeer vermindert wrijving en zorgt voor soepele beweging. 

Er zijn drie typen gewrichten: een kogelgewricht (zoals in de schouder) maakt beweging in alle richtingen mogelijk, een rolgewricht (zoals in de elleboog) laat botten om elkaar draaien, en een scharniergewricht (zoals in de vingers) zorgt voor een heen-en-weer beweging.

Samenvattend

Botten kunnen alleen door gewrichten met elkaar verbonden zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Botten kunnen alleen door gewrichten met elkaar verbonden zijn.

Botten kunnen ook vergroeid zijn, met naden verbonden zijn of

kraakbeenverbindingen hebben.

De botten in de schedel zijn verbonden door een gewricht.

1. Juist
2. Onjuist

De botten in de schedel zijn verbonden door een gewricht.

Ze zijn verbonden door naden, waardoor er geen beweging mogelijk is.

De ribben en het borstbeen zijn door kraakbeen met elkaar verbonden.

1. Juist
2. Onjuist

Een gewricht bestaat uit een gewrichtskogel en een gewrichtskom.

1. Juist
2. Onjuist

Kraakbeen in een gewricht voorkomt slijtage en zorgt voor soepele beweging.

1. Juist
2. Onjuist

Gewrichtssmeer heeft geen invloed op de beweeglijkheid van een gewricht.

1. Juist
2. Onjuist

Gewrichtssmeer heeft geen invloed op de beweeglijkheid van een gewricht.

Gewrichtssmeer werkt als een smeermiddel en zorgt ervoor dat botten soepel kunnen bewegen

Het gewrichtskapsel en kapselbanden helpen de botten op hun plaats te houden.

1. Juist
2. Onjuist

Een kogelgewricht maakt alleen een heen-en-weer beweging mogelijk.

1. Juist
2. Onjuist

Een kogelgewricht maakt alleen een heen-en-weer beweging mogelijk.

Een kogelgewricht kan in meerdere richtingen bewegen.

In de elleboog zit een rolgewricht.

1. Juist
2. Onjuist

Een scharniergewricht bevindt zich in de schouder.

1. Juist
2. Onjuist

Een scharniergewricht bevindt zich in de schouder.

In de schouder zit een kogelgewricht, niet een scharniergewricht.