urinewegstelsel

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Urine en urinewegstelsel

Wat is urine?

Straks zien jullie een filmpje over het urinewegstelsel.

Maak na het filmpje een samenvatting in jullie eigen woorden

Urine

• Water 90-95 %
• Afbraakproducten van eiwitten ( ureum en urinezuur)
• Zouten
• Urinekleurstof
• Vitaminen ( bijv. teveel aan vitm. C in voeding )
• Hormonen

Ureum is een afvalproduct bij de eiwitstofwisseling in de lever, en vormt samen met water, het belangrijkste bestanddeel van urine.

Als de nieren dit onvoldoende uit kunnen scheiden, blijft er te veel ureum in het bloed achter. Dit kan klachten geven, zoals moeheid, misselijkheid, braken, smaakverandering, jeuk, hoofdpijn. Om deze klachten te voorkomen of te verminderen moet de voeding een aangepaste hoeveelheid eiwit bevatten.

Urinewegstelsel

Straks zien jullie een filmpje over het urinewegstelsel.

Maak na het filmpje een samenvatting in jullie eigen woorden

Welke klachten passen bij een blaasontsteking?

1. grote hoeveelheden plassen
2. niet kunnen plassen
3. pijn, die verdwijnt tijdens het plassen
4. kleine beetjes plassen

Urine observatie

* kleur

*helderheid

*Hoeveelheid

* frequentie

* geur

* manier van urineren

Zoek op in duo's

* stress incontinentie

*Urge- incontinentie

* gemengde incontinentie

*functionele incontinentie

* Overloopincontinentie

* totale incontinentie

Nieren

Ligging van de nieren

• Hoog in de buikholte.
• Tegen achterste buikwand.
• Achter het buikvlies.
• Weerszijden van wervelkolom 1 nier.
• Holle kant naar elkaar toe.
• Nieren zijn buikorganen.
• Worden beschermd door de borstkas.
• Linker nier ligt tegen middenrif aan, rechter nier ligt iets lager.
  

Functie van de nieren

• Uitscheiden van afvalstoffen ureum, (afvalstof van eiwitstofwisseling), hormonen, overtollige vitaminen, medicatie-resten etc.)
• Uitscheiden van te veel water en zout
• Reguleren de zuurgraad van het bloed  om stofwisselingsprocessen goed te laten verlopen. Ze scheiden alkaliën (basische stoffen) en zuren uit. Hierdoor is samenstelling van de urine steeds anders.
• Filtreren van het bloed. Ongeveer 1500 liter bloed stroomt dagelijks door de nieren

alkalische of basische stoffen: alles boven de 7.45

De nieren behoren tot 

de uitscheidingsorganen

Het urinewegstelsel bestaat uit de volgende onderdelen:

• Nieren (renes)
  
• Urineleiders( ureter(e)s)
  
• Blaas( vesicae)
  
• Urinebuis(urethra)
  

De urinewegen

• Nieren (ren of renes)
• Urineleider (ureters) = urine van nier naar blaas
• Blaas (vesica urinaria) = opslag van urine, uitscheiden van urine
• Urinebuis (urethra) = uitscheiden van urine

Urinewegen

• Vanuit de nierbekken druppelt de urine via de urineleiders naar de blaas en verlaat het lichaam door de urinebuis.  

• Het uiteinde van de blaas bestaat uit twee sluitspieren:
  

- De binnenste sluitspier bestaat uit glad spierweefsel (onwillekeurig)

- De buitenste sluitspier bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel (willekeurig)

• De blaas verzamelt de urine en kan 1 tot 1,5 liter urine bevatten.
  
• Tijdens het plassen trekt spierweefsel, de buikpers en de sluitspieren samen
  

Urinewegen

• Als de blaas vol genoeg zit, gaat er een zenuwprikkel via het ruggenmerg naar de hersenen
  
• Baby’s kunnen het verband nog niet leggen tussen de zenuwprikkel en het moment van het legen van de blaas. Ook volwassenen kunnen door een bepaalde aandoening of ouderdom deze prikkel niet goed meer verwerken. Je spreekt dan van incontinentie.
• De samenstelling van urine is altijd anders dit komt door de werking van verschillende organen, medicatiegebruik en voeding. De normale kleur van urine is heldergeel.
  

Ligging van de blaas

Wat is de juiste volgorde bij dwarsdoorsnede van de nier van buiten naar binnen?

1. nierbekken, nierschors, niermerg, nierkapsel
2. nierkapsel, nierschors, niermerg, nierbekken
3. niermerg, nierkapsel, nierschors, nierbekken

Dwarsdoorsnede - buiten > binnen

• Het nierkapsel (onderdeel beschermlaag)
• De nierschors = cortex
• Het niermerg = medulla
• Het nierbekken = pyelum of pelvis renalis

individuele opdracht

Teken het urinewegstelsel

Wissel met andere student en vul elkaar aan

Blaasreflex en plassen

In de blaas wordt urine opgeslagen totdat deze vol is. Een seintje van de blaas naar de hersenen maakt vervolgens duidelijk wanneer het tijd is om te plassen. Gemiddeld gebeurt dit ongeveer vier tot acht keer per dag.

Waar wordt het plassen aangestuurd

1. Hersenstam
2. In de blaas
3. In de kleine hersenen
4. In de nieren

Hoeveel urine kan de blaas ongeveer aan urine vasthouden?

1. 150ml
2. 200 ml
3. 300 ml
4. 500 ml

een urineweg infectie herken je aan de urine, als de urine

1. helder is, ruikt en geconcentreerd is
2. geconcentreerd is, troebel, en bloed bevat
3. troebel is, lichtgeel is en ruikt
4. bloed bevat, helder en klonterig is

Wat is urine retentie?

1. Zonder aandrang urine verliezen
2. Door hoesten urine verliezen
3. Urine vasthouden in de blaas door niet te kunnen urineren
4. Het overlopen van de blaas

In de urine..... wordt urine tijdelijk opgeslagen.

1. blaas
2. leider
3. buis

De nieren zijn heel belangrijk. Ze maken urine. In urine zitten ...

1. afvalstoffen, hormonen en suiker
2. afvalstoffen, hormonen en bloedcellen
3. afvalstoffen, hormonen en water
4. afvalstoffen, hormonen en eiwitten

Urine wordt gemaakt in

1. Urineblaas
2. Urinebuis
3. Nierschors & niermerg
4. Nierbekken

Wat is de functie van de nierbekken?

1. Beschermt de nier
2. Hier vindt de resorptie plaats
3. Vangt de gevormde urine op

Filtratie

Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed die samen met water je urine vormen. Via de urineleider komt de urine in je blaas terecht, waarna je het uit kunt plassen. Stoffen die nuttig zijn voor het lichaam worden via je nierader terug in je bloed gebracht.

Voorurine uitscheiden van stoffen die niet nodig zijn noemt men

1. Afvalproductie
2. Actieve secretie
3. Dumpen
4. Wegfilteren

De nieren en stikstofhoudende afvalstoffen. Welke stof is het meest toxisch en wil je lichaam echt kwijt?

1. Ureum
2. Urinezuur
3. Ammonia
4. Eiwitten

Wat kan de productie van urinezuur verhogen?

1. alcohol
2. roken
3. te weinig beweging
4. eten van veel fruit

Waarvan zijn ureum en urinezuur afvalstoffen?

1. Van de eiwitverbranding
2. Van de koolhydraatverbranding
3. Van de vetverbranding

Waar bestaat urine o.a uit?

1. Urinezuur, Gifstoffen
2. Stoffen die het lichaam niet kan gebruiken
3. Afbraakproducten, of deel geneesmiddelen
4. A,B en C zijn juist

Troebele, schuimende urine komt door:

1. Veel frisdrank met koolzuur drinken
2. Witte bloedcellen en pus (Blaasontsteking)
3. Veel melkproducten eten en drinken
4. Zoutkristallen van urinezuur of fosforzuur

Ureum

Ureum is een afvalproduct bij de eiwitstofwisseling in de lever.

De nieren verwerken het ureum. Deze zorgen voor de terugresorptie (opgenomen in lichaam) en uitscheiding via de nieren.

Een verhoogd of verlaagd ureum zegt wat over hoe goed de nieren functioneren.

Urine

De samentelling van urine is niet altijd het zelfde. 

Als je veel hebt gedronken is je urine licht van kleur.

Kleur en helderheid van de urine

Normale urine is (licht) geel en helder.

Donker geel – bruin: geconcentreerde urine.

Bruin (oude thee): veel bilirubine in de urine.

Rood: bloed in de urine.

Troebele stinkende urine: wijst op een urineweginfectie.

Normale urine heeft een lichte geur.

Een sterke geur kan samen met troebele urine wijzen op een urineweginfectie.

Ammoniakgeur. Ammoniakgeur in verse urine wordt veroorzaakt door een hoge concentratie ureum. In oude urine ontstaat ammoniakgeur doordat bacteriën ureum uit de urine omzetten in ammoniak.

Zoetzure geur (appeltjes). Deze kan worden veroorzaakt door ketonen die ontstaan bij diabetes. De bloedsuiker is dan niet goed gereguleerd en er is een heel hoge bloedsuikerspiegel.

Het proces waarbij je lichaam vet verbrandt in plaats van glucose heet dan ook ‘ketose’ 

hoeveelheid ketonen in je bloed wordt uitgedrukt in mmol/

Hormonen en urine

De hypofyse stuurt het hormoon ADH op het juiste moment in de juiste hoeveelheid naar de nieren. ADH reguleert de hoeveelheid urine en de concentratie daarvan. Het zorgt ervoor dat de nieren voldoende water vasthouden en niet te veel water loslaten.

Antidiuretisch hormoon (ADH)

Urine en emotie

Bij blaas en nieren hoort de emotie angst. Angst geeft een sterke reactie op de bijnieren. Te lang teveel angst/stress kan leiden tot uitputting van de bijnieren, waardoor klachten kunnen ontstaan zoals een terugkerende blaasontsteking.

individuele opdracht

Teken de doorsnede van een nier

Vochtbalans

Opdracht op papier maken

Klassikaal nabespreken

Verdieping tijdens de BRG

Learnbeat > Urinewegstelsel

Integratie casus

Meneer El Houffi