2.1 Welvaart en Crisis in de Verenigde Staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Tussen de oorlogen

1918-1939

 Welvaart en crisis in de Verenigde Staten

 

Was de Eerste Wereldoorlog na 1918 voorbij?

• Shell Shock
• Connectie PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder)

• Wederopbouw
• Niet alleen van steden maar ook de individu!

• Eerste feministische golf (ca.1850-1920). 
• Doelen: juridisch en politiek.
• Rol van vrouwen tijdens en na de oorlog wakkerde deze golf aan. 

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- Hoe de welvaart ontstond in de VS

- Hoe de economische wereldcrisis ontstond

- Hoe de crisis werd bestreden

- Hoe de economie invloed had op de cultuur

Kenmerkend aspect:

- De economische wereldcrisis

Welvaart in de jaren 20

• In 1928 waren de Amerikanen tevreden en optimistisch.
• Amerika kwam 'relatief' goed uit de oorlog en was het rijkste land geworden (leveranties geallieerden, weinig verwoestingen en interne rust).
• Jaren twintig: vrijwel alle Amerikaanse presidenten afkomstig van de Republikeinse Partij.

• President Hoover (r.1929-1933).
• 'Live now, pay later'.

Ontstaan van de 'lopende band'

• In de VS ontstond een consumptiemaatschappij (samenleving waar consumptiegoederen worden gekocht). 
• Veel Amerikanen kochten deze goederen met leningen die ze afgesloten hadden bij de bank.
• De auto-verkoop versterkte de economische groei.

• Drooglegging jaren 20. 
• Poging van de Amerikaanse overheid om de productie en handel van alcohol geheel te verbieden.
• Bootleggers/moonshiners.
• Opkomst maffia (Al Capone).

Welke Europese ontdekkingsreiziger ontdekte de Zuidpunt van Afrika?

1. Vasco da Gama
2. Bartolomeus Diaz
3. Christoffel Columbus
4. Hendrik de Zeevaarder

Welke Europese ontdekkingsreiziger voer als eerste Europeaan de zeeroute naar Zuid-Oost-Azië?

1. Vasco da Gama
2. Cornelis de Houtman
3. Christoffel Columbus
4. Willem Barentsz

Welke Europese ontdekkingsreiziger 'ontdekte' West-Indië?

1. Vasco da Gama
2. Cornelis de Houtman
3. Christoffel Columbus
4. Willem Barentsz

Welk Europees land 'ontdekte' Brazilië?

1. Spanje
2. Portugal
3. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
4. Engeland

Wat was géén motief voor de ontdekkingsreizen?

1. Het Christendom verspreiden
2. Op zoek naar avontuur en rijkdom
3. Op zoek naar slaven om het zware werk in Europa te doen.
4. Op zoek naar een nieuwe route naar Indië

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- Hoe Spaanse ontdekkingsreizigers Amerika leerden kennen

- Hoe de eerste reis om de wereld werd gemaakt

- Hoe Spanjaarden gebieden in Amerika veroverden

- Waardoor Spaanse veroveringen zo snel plaatsvonden

Kenmerkend aspect: 

- De Europese overzeese expansie

• Noord-Amerika: Jagers-verzamelaars samenlevingen (nomadische levensstijl, jagen op wild en verzamelen van voedsel).

  

• Midden-Amerika: ver ontwikkelde steden (tempels en paleizen, maar ook zeker het schrift!).
  

• Zuid-Amerika: Mix van landbouwsamenlevingen en jagers-verzamelaars samenlevingen.
  

Honderden culturen met wel 100 miljoen mensen!

Conquistadores

• Na Spaanse ontdekkers kwamen de Spaanse veroveraars naar Amerika (conquistadores)  
• Zij wilden rijkdom, roem en macht
• Zij namen grote delen van Midden- en Zuid-Amerika in beslag (Portugezen hadden Brazilië)

     Diego Velázquez

• 1511: Velázquez verovert Cuba.
• Voert een wrede oorlog tegen de bewoners.
• Dwong bewoners om voor de Spanjaarden te werken.
• Indianen op Cuba stierven snel uit: 

1. Door Europeanen meegebrachte Europese ziektes.
2. Indianen uitgeput door werkzaamheden Spanje.
3. Moderne wapens Europeanen.
4. Indianen vluchten.

De Azteken

Hernán Cortés

• 1519: Azteken kwamen in contact met Hernán Cortés.
• Hij wilde het gebied van de Azteken veroveren voor Spanje.
• Hij mocht met zijn leger naar de hoofdstad Tenochtitlan komen, van waaruit hij het Azteekse rijk uiteindelijk in 1521 vernietigde.

1519: Ontmoeting Cortés en Montezuma (in Tenochtitlan)

Bijbehorende vragen

1. Voor de Azteken was menselijk bloed erg belangrijk. Leg uit waarom.
2. Wat was er zo speciaal aan het jaar waarin Cortes in Mexico aankwam (april 1519)?
3. Leg beknopt uit (maximaal 5 zinnen) hoe de eerste ontmoeting tussen Cortes en Montezuma verliep.
4. Waarom vonden Cortes en zijn manschappen het idee van menselijke bloedoffers zo gruwelijk?
5. Door wie wordt Montezuma uiteindelijk vermoord en wat was de voornaamste beweegreden voor de moord?

1521: Cortés en zijn conquistadores verwoesten Tenochtitlan. 

De Inca's

Francisco Pizarro

• Pizarro hoort van een groot rijk waar goud en zilver voor het oprapen lagen.
• 1526: Hij gaat op zoek en vind het Inca-rijk
• 1532: Incakeizer Atahualpa nodigt Pizarro uit voor een ontmoeting in Cajamarca
• Pizarro neemt Atahualpa gevangen en vraagt losgeld
• Pizarro laat Atahualpa doden nadat het goud en zilver is betaald

Route Pizarro

1532: Atahualpa wordt door de conquistadores van Pizarro 

gevangen genomen in Cajamarca

1533: De Spanjaarden doden Atahualpa

Verklaringen

Hoe waren de Spaanse veroveringen mogelijk?

Verklaringen

Hoe waren de Spaanse veroveringen mogelijk?

Inheemse bewoners (Indianen, Azteken, Inca's) hadden geen paarden, staal en vuurwapens

Verklaringen

Hoe waren de Spaanse veroveringen mogelijk?

Inheemse bewoners (Indianen, Azteken, Inca's) hadden geen paarden, staal en vuurwapens

Indianen waren ook verzwakt door epidemieën

Verklaringen

Hoe waren de Spaanse veroveringen mogelijk?

Inheemse bewoners (Indianen, Azteken, Inca's) hadden geen paarden, staal en vuurwapens

Indianen waren ook verzwakt door epidemieën

Sommige indiaanse stammen hielpen mee aan de kant van de Spanjaarden