uitzonderingen in tussenklanken -e of -en bij samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Tussenletters -e/-en in samenstellingen

Aan het eind van de les...

Ken je de hoofdregels voor het schrijven van samenstellingen met -e of -en en herken je de uitzonderingen.

Wat gaan we doen? 

- Hoofdregels bespreken

- Uitzonderingen bekijken

- Oefenen 

Wat heb je nodig? 

Jouw laptop

- Ga naar student.lessonup.io

- Voer de pincode in 

-  Vul je eigen naam in

De hoofdregels

1. Linkergedeelte een zelfstandig naamwoord? Nee? -e
2. ZN met meervoud van het zelfstandig naamwoord op -en?
Rozengeur, paardenbloem 
3. ZN met meervoud op -es? >> e
Horlogezaak, aspergesoep
4. ZN met meervoud op -en en -es? >> e 
Groentesoep, secondelijm

Maar er zijn uitzonderingen ... 

Tak + wijf =

1. takkewijf
2. takkenwijf
3. Ho, ho, houd het een beetje netjes!
4. Wat je zegt, ben je zelf!

uitzonderingen op de hoofdregels 

1. Zelfstandige naamwoorden met geen letterlijke, maar een versterkende betekenis: apetrots, beresterk, takkewijf

2. Unieke personen en zaken: Koninginnedag, hellevuur, maneschijn

3. Linkerdelen die al eindigen op -n, -en of -e: keukendeur

5. Samenstellingen waarbij de aparte delen onherkenbaar zijn: 

papegaai, bakkebaard, bullebak

6. Achtervoegels -loos en -lijk: kostelijk, kosteloos, plaatselijk

De (1) maffiabaas stuurde zijn (2) een liefdesbrief vanuit de gevangenis.

1. 1 = gewetenloze 2 = schattenbout
2. 1 = geweteloze 2 = schattebout
3. 1 = gewetenloze 2= schattebout
4. 1 = geweteloze 2= schattenbout

Meneer de (1) denkt dat we op 30 april nog steeds (2) vieren.

1. 1 = Koekepeer 2= Koninginnedag
2. 1 = Koekenpeer 2 = Koninginnendag
3. 1= Koekenpeer 2= Koninginnedag
4. 1= Koekepeer 2 =Koninginnendag

In een (1) bos haalden de jongens (2) uit totdat ze een heus (3) ontdekten. Dat vonden ze (4).

1. 1= pikkendonker, 2= kattenkwaad, 3=berenhol, 4= Reuzenspannend
2. 1= pikkedonker, 2 = kattekwaad, 3 = berehol, 4 = reuzespannend
3. 1 = pikkedonker 2= kattenkwaad, 3= berenhol, 4= reuzespannend
4. 1= pikkendonker, 2= kattekwaad 3 = berehol, 4 = reuzenspannend

Afsluiting

Samenvatting
Vragen
Huiswerk: Opdracht 19 t/m 23