4.2 Een bijzondere bestuursvorm

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Programma vandaag

* afmaken 4.1 

* Video + Tijdlijn opstand maken 

* uitleg leerdoelen 4.2 : bestuur van de republiek

Hoofdstuk 4: Een nieuwe republiek in Europa

Strijd om geloof en centralisatie

1500-1600

Welke leerdoelen horen bij deze paragraaf?

• Strijd om geloof en centralisatie
• Religie en politiek zijn met elkaar verweven

Frankrijk

Duitsland

De Nederlanden

• Strijd om geloof en centralisatie

• Nederlanden in de 16e eeuw: onderdeel van Spaanse Habsburgse rijk
• Karel V en later zijn zoon Filips II zijn landheer van de Nederlanden
• beleid: de Habsburgers zijn katholiek, zij willen een centraal bestuur,  en ze hebben geld nodig.

Tijdlijn opstand 

• 1555: 
• 1559: 
• 1566: 
• 1568: 
• 1579:
• 1581: 
• 1588: 
• 1648:

Tijdlijn opstand 

• 1555: Filips II volgt zijn vader Karel V op
• 1559: Filips gaat besturen vanuit Madrid (centralisatie)
• 1566: Beeldenstorm --> Filips stuurt een leger
• 1568: Start oorlog, scheiding tussen Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden olv Willem van Oranje
• 1579: Unie van Utrecht
• 1581: Plakkaat van Verlatinghe
• 1588: Geen nieuwe koning gevonden, gewesten besluiten zelfstandig door te gaan.
• Republiek der 7 verenigde Nederlanden
• 1648: Vrede van munster

4.2: Een bijzondere bestuursvorm

Leerdoelen 4.2: 

- Uitleggen waar de soevereiniteit lag in het bestuur van de republiek

- Beargumenteren dat het bestuur van de Republiek in die tijd bijzonder was

- De taken van de raadspensionaris en de stadhouder noemen

-  uitleggen dat er in de republiek verschillende werd gedacht over de positie van de raadspensionaris en stadhouder.

Hoe bestuur je een land zonder koning of keizer?

• Republiek der 7 verenigde Nederlanden 
• 1588

Hoe werd de republiek bestuurd?

• Alle zeven de gewesten willen binnen hun eigen gebied de regels kunnen bepalen.  gewestelijke staten
• Regenten + mensen van adel zitten in ge gewestelijke staten

• De gewesten gaan samenwerken op financieel gebied en buitenland politiek (leger). Omdat ze zo samen sterker staan. 

• Om deze twee zaken te regelen ontstaat de Staten-Generaal. 

• Elk gewest stuurt een afgevaardigde naar Den Haag. 

Staten-Generaal 

• Is een vergadering tussen afgevaardigden uit  zeven de 'Gewestelijke Staten' of gewesten van de Republiek. 

•  In het binnenhof te Den Haag (hofstad)

• Taken:

• Beslissen over oorlog en vrede (het leger)
•  Belasting afspraken maken

Belangrijke functies

Stadhouder: 

Dit was de leider van het leger. Staat in dienst van de Staten-Generaal want die beslissen over oorlog en vrede. Altijd iemand van Oranje werd gekozen voor deze functie. Vervanger van de landheer.

Gekozen door de afgevaardigde (dus door de gewesten)

Belangrijke functies

Raadspensionaris

De raadspensionaris was de titel voor de afgevaardigde van het gewest Holland. Hij had officieel net zoveel macht als de andere afgevaardigden, maar in praktijk werd hij gezien als de leider van de staten generaal. 

Johan van Oldenbarnevelt 

(Regent)

Ruzie om de macht

Raadspensionaris Versus Stadhouder 

Noem drie oorzaken van de opstand

Welke oorzaak is volgens jou de meest belangrijke? leg uit waarom