§1.3 Gesteente wordt verplaatst

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§1.3 Gesteente wordt verplaatst

Planning

- Herhaling §1.2

- Leerdoelen §1.3

- Uitleg

- Opdrachten maken

Leerdoelen

- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding

Chemische verwering

Mechanische verwering: water

Mechanische verwering: temperatuur

Mechanische verwering: planten

Bekijk eerst de afbeelding.

In het kalksteen zijn grote gaten ontstaan.

De afbeelding is een voorbeeld van:

1. chemische verwering
2. erosie
3. vorstverwering
4. geen van de genoemde antwoorden is juist.

Massabewegingen

Massabewegingen

Massabewegingen zorgen

ervoor dat verweerd

materiaal langs de

helling naar beneden

beweegt.

- Hoe steiler de helling, hoe harder het gesteente naar beneden valt.

- Bij een flauwe helling rolt of schuift het langzaam naar beneden.

- De grootte van de steen heeft ook invloed.

Zwaartekracht

Zwaartekracht is verantwoordelijk voor

massabewegingen

Hoe noemen we dit materiaal?

Verweringsmateriaal

Erosie

"Het uitschuren en afschuren van hard gesteenten door de werking van stromend water, wind of ijs en het transporteren daarvan."

Drie natuurkrachten

Drie natuurkrachten spelen een rol bij erosie, namelijk:

- Wind

- Water

- IJs

Rivier

• In de bovenloop van de rivier:
  

Verweringsmateriaal (stukken steen) > komen in de rivier terecht > in het snelstromende water botsen die stenen > stenen breken en schuren langs elkaar > ontstaat grind.

• In de bovenloop van de rivier schuurt dit grind over de bodem waardoor de rivier steeds dieper wordt. Hierdoor ontstaat er een V-dal.
  

V-dal

Een dal in de bergen dat door de rivier is uitgesleten.

Gletsjers

• Ook bij gletsjers speelt erosie een grote rol, dit gebeurt als volgt:

- Elk jaar valt er een nieuwe laag sneeuw. Door de druk ontstaat er ijs. Door dit gewicht schuift de gletsjer langzaam naar beneden (schuren). Er ontstaan gladde vormen & U-dal.

U-dal

Een dal in de bergen dat door een gletsjer is uitgesleten.

Zand 

Klei

Verwering & erosie

Deze twee begrippen zorgen er samen voor dat al het gesteente uiteindelijk in hele kleine korreltjes uiteenvalt. De korreltjes die je nog net met het blote oog kunt zien, heten zand en grind. De hele kleine korreltjes die alleen met en microscoop te zien zijn, heten klei.

Opdracht

Maak de volgende opdrachten van §2.3:

1, 2, 4, 5, 6 & 8

Succes!