Samenvatten

• Mentorles
• Middelbare school
• mavo, vwo
• Leerjaar 2

Ik maak wel eens een samenvatting

vaak

soms

nooit

Na deze les:

- weet je wat een samenvatting is

- ken je verschillende manieren van samenvatten

- kan je een hoofd- en bijzaken onderscheiden

Waarom samenvatten?

Waarom samenvatten?

- Je bent bezig met de stof, waardoor je al aan het leren ben. 

- Hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden

- Geeft overzicht

Problemen

• Mijn samenvatting is (net zo) lang(er) als de originele tekst
• Hoe weet ik wat belangrijk is?
  

Hoofd- en bijzaken

• Hoofdzaken: de belangrijke zaken uit de tekst. 

• Bijzaken: details, voorbeelden, extra uitleg. 

Voordat je de tekst gaat lezen

• Kijk je naar de structuur van de tekst.

• Waarom?
• Zo krijg je een overzicht van de tekst en weet je wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.
  

Daarna?

Lees je de hele tekst door.

Verschillende manieren om samen te vatten

Maak een mindmap

W-vragen en H-vraag

Wie?
Wat?
Waar?
Wanneer?
Hoe?

Dit zijn vragen die vaak in een samenvatting beantwoord dienen te worden.

Samenvatting met de structuur van het boek

Bronnen

Tenzij je docent je expliciet zegt dat je een bron moet leren, hoef je dit niet samen te vatten (= bijzaak)

Tip: kijk je gemaakte opdracht bij de bron wel goed door.

Leervragen

In dit boek worden de belangrijkste leervragen genoteerd bij dit hoofdstuk / deze paragraaf.

Tip: neem ze op in je samenvatting en beantwoord ze! (=hoofdzaken)

Bij geschiedenis en aardrijkskunde worden ze ook wel de 'kennen en kunnen genoemd'.

Samenvatten met de structuur van de tekst

Gebruik dezelfde kopjes en vat hieronder belangrijkste zaken samen.

Tip: gebruik tekens om wat overzicht te krijgen, zoals:
--> (gevolg)
= (conclusie, uitkomst)
Etc.

Dikgedrukte woorden

Zijn begrippen waar je de definitie (=betekenis) van moet kennen.
Neem ze op in je samenvatting

Om begrippen te leren, kun je eventueel ook dezelfde strategie om woordjes te leren gebruiken (kaartjesmethode bijv.)

Oefenen!

(Pak nu je boek erbij en maak een samenvatting van 1 Paragraaf)

Vandaag gaan we een samenvatting maken voor het vak waar je een boek over hebt meegenomen

Verschillende soorten samenvattingen

• Mindmap
• Kolommenschema
• Structuur van de tekst

Denk aan

• Enkel de hoofdzaken noteren
• Het gebruiken van symbolen, zoals '--->' (gevolg), of '=' (synomiem) etc. 
• Het gebruiken van kleurtjes

Een samenvatting in zes stappen

1. Lees de tekst goed door

Je moet de tekst begrijpen, voor je het kunt samenvatten.

2. Kies de vorm van je samenvatting

Maak je een vragensamenvatting, een kolommenschema, mindmap, korte tekst.

Een samenvatting in zes stappen

3. Verdeel de tekst in stukken

Kijk of de tekst is opgebouwd in verschillende stukken. Denk aan paragrafen, tussenkopjes, alinea's. Neem de titels en tussenkopjes over in je samenvatting. Vat de tekst vervolgens per stukje samen.

4. Haal de hoofdzaken er uit

Niet alle informatie is even belangrijk. Alleen de belangrijkste informatie komt in je samenvatting. Lees steeds een stukje van de tekst en schrijf de hoofdzaken hieruit kort op in je eigen woorden. De informatie die je niet nodig hebt om de tekst te begrijpen, laat je weg. 

Een samenvatting in zes stappen

5. Schrijf de informatie kort op

Alle samenvattingen hebben één ding gemeen met elkaar: ze zijn korter dan de oorspronkelijke tekst. Als dat niet zo is, heeft het samenvatten weinig nut. Schrijf daarom korte zinnen, gebruik steekwoorden, afkortingen en symbolen waar dat kan en geef zo min mogelijk voorbeelden.

Als een vak veel moeilijke begrippen heeft, kun je deze beter als woordjes leren (bijv. Quizlet) en alleen de begrippen in je samenvatting gebruiken.

6. Controleer je samenvatting.

Ben je klaar? Lees je samenvatting dan nog eens goed door. Is je samenvatting logisch opgebouwd? Gebruik je geen (onnodige) bijzaken? Heb je geen informatie gemist?