1.2 Dorpen en steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1. Tijd van jagers en boeren

Tot 3000 v.Chr.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Vorige  les

1. Aan het eind van deze les ken je de levenswijze van jagers-verzamelaars. 

2. Aan het eind van deze les kan je het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen uitleggen.

Leerdoelen

1. Aan het eind van deze les kan je het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen uitleggen.

2. Je kan het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen uitleggen.

Tijd van Jagers en Boeren

Prehistoriche culturen

Omdat er geen schrift werd gebruikt, zijn namen als jager-verzamelaars en boeren uit de Prehistorie later bedacht.

Prehistoriche culturen

• Deze culturen zijn vaak vernoemd naar de plek waar ze leefden, of naar voorwerpen die ze maakten.    

• Cultuur: groep met gemeenschappelijke kenmerken, opvattingen, normen en waarden..

Voorbeeld

• De Trechterbekercultuur (groep mensen in Nederland, Denemarken, Duitsland en Zweden rond 3000 v.Chr.

(lineaire) 

Bandkeramische cultuur

Voorbeeld

• De mensen in Nederland van de trechterbekercultuur waren jager-verzamelaars en boeren. Zij bouweden de hunebedden. 

0

0

In het Mesopotamië ontwikkelde de samenleving zich anders dan in Europa. 

De landbouw in de Vruchtbare Halve Maan leverde veel grote oogsten op. 

Dit kwam o.a. door irrigatielandbouw: Wanneer boeren zelf dammetjes, duiken en kanalen gebruiken. (Eufraat en Tigris) 

Omdat er zo veel grote oogsten waren, werd voedsel opgeslagen. Niet iedereen hoefde dus boer te blijven. 

Sommige mensen konden zich nu specialiseren met andere bezigheden als maken van gereedschap, huizenbouw etc. 

Ontstaan van verschillende beroepen!

Sommige samenlevingen waren rond 3500 v.Chr. zo gegroeid, dat het steden waren geworden. 

Sommige steden gingen het omringende platteland overheersen. Dat noemen we een stadstaat.

Stadstaat: Stad met omliggende platteland dat tezamen als een geheel wordt bestuurd.

Theorie

De stedelijke samenleving werd al snel hierarchisch opgebouwd. Wat zou dit kunnen betekenen?

De stedelijke samenleving werd al snel hiërarchisch opgebouwd. Wat wordt hier mee bedoeld?

De meeste stadstaten in Mesopotamië en daar omheen waren polytheïstisch. Wat betekent dit?

Polytheisme:  Religie waarin meerdere goden worden vereerd. 

De samenleving in de stadstaten was complex. Er moesten afspraken worden gemaakt.

Om afspraken vast te leggen ontstond het schrift (spijkerschrift).

Maar een klein deel van de bevolking kon lezen en schrijven. Schrijvers waren daardoor heel belangrijk.

Begrippen uit deze les

• Culturen
• Stadstaten
• Polytheïsme
• Spijkerschrift

Personen uit deze les

Aan de slag:

Opdrachten 1 t/m 6

 van paragraaf 1.2.

Leerdoelen

1. Aan het eind van deze les kan je het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen uitleggen.

2. Je kan het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen uitleggen.