Leenheren en Leenmannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Wat weet je over de Middeleeuwen?

H4: Monniken en Ridders

5.1 Leenheren en leenmannen

Deze les:

• Wat weet je over de Middeleeuwen?
  
• start paragraaf 4.1
• uitleg: Het Leenstelsel
• Huiswerk 5.1 digitaal maken
  

Aan het einde van deze les weet je:

• Hoe Karel de Grote een machtig koning en keizer werd over een groot rijk.

• Op welke manier Karel zijn rijk bestuurde

• Hoe politieke verdeeldheid en onveiligheid ontstonden na Karels dood

• Welke plaats ridders hadden in de samenleving

Kenmerkend aspect

De verhouding tussen heer (leenheer) en vazal (leenman)

Het Frankische rijk

• Franken: Germaans volk dat na de ondergang van het West-Romeinse rijk een koninkrijk hadden gesticht in België en Frankrijk.
• Frankische koningen breidden het rijk steeds verder uit.

Te groot om alleen te besturen:

oorzaken:

- Slechte verbindingen, van de Romeinse wegen was weinig meer over.

- Steden uit de Romeinse tijd zo goed als verdwenen.

- Dreiging van aanvallers.

- Onveilig om te reizen

Controle over het Franksiche rijk

• Karel reisde rond in zijn rijk om te overleggen over politieke zaken.

• Op verschillende plaatsen liet hij paleizen bouwen (Nijmegen Aken)
• Verder stuurde hij zendgraven op pad.
  

Oplossing: Het Leenstelsel

• leenheer: Vorst (koning/keizer) die een gebied laat besturen door een leenman.
• leenman: (vazal) edelman die een gebied bestuurt in opdracht van een leenheer.
• Leenstelsel of feodalisme: bestuurssysteem waarbij een leenheer grond in leen geeft aan een leenman in ruil voor bepaalde diensten.

Kroning Karel de Grote

• Paus bedreigd door edelen. karel de Grote helpt hem om terug te komen naar Rome.

• In 800 werd Karel de Grote door de paus tot keizer gekroond

Het Leenstelsel

Frankische rijk wordt zwakker

Oorzaken zwakker worden Frankische rijk:

• Na de dood van Karel wordt het rijk geleidelijk opgedeeld door zijn drie kleinzoons.
• Leenmannen gingen de grond meer als hun eigendom zien (in plaats van geleende grond). Dit kwam door erfopvolging.
• Vikingen gingen het rijk aanvallen
  

Verdeling Frankische rijk

• Na Karel de Grote werd zijn zoon Lodewijk de Vrome de baas (zwakke koning)
• Daarna kwamen de kleinzoons van Karel, het rijk werd in tweeën gedeeld         ( Germaans erfrecht)
  

Aanvallen Vikingen

Vikingen vallen Dorestad aan.

(Nu Wijk bij Duurstede)

Vergelijking Frankisceh rijk en EU

• Karel zorgde voor politieke eenheid in Europa door veel landen te verenigen
• Een muntsysteem (hoewel er weinig geld was)
• EU veel landen hebben de euro
• EU samenwerking tussen Europese landen
• Verschil: Niet één vorst die de baas is. Landen van de EU hebben zelf nog veel eigen macht.
  

Karel de Grote was een...

1. Leenheer
2. Leenman
3. Vazal

Welke hoort er niet bij?
De leenman moest namens de koning..

1. recht spreken
2. militairen leveren voor de koning bij oorlog
3. belasting betalen

Ander woord voor feodalisme

1. Vazal
2. Frankische rijk
3. leenstelsel
4. Leenheer

Waarom werd het leenstelsel ingevoerd? Noem een oorzaak.

Wat is een vazal?

1. Leenman
2. Leenheer
3. Boer
4. Vorst

Het Frankische rijk werd na de dood van Karel de Grote zwakker. Noem twee oorzaken

Aan de slag:

5.1 Digitaal maken