Par. 8.5 Sociale kwestie 2021-1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De sociale kwestie

par. 8.5

de Sociale Kwestie.

= ellendige omstandigheden waarin arbeiders leven, wonen en werken. Er is armoede, honger, werkeloosheid, en ziekte.

Samen met de vraag hoe deze problemen opgelost kunnen worden noemen we dit de "sociale kwestie".

• Wanneer? Eind 19e eeuw.
• Waar? Vooral in de steden.

KInderarbeid...

nog steeds  ....

gezinnen in één-kamerwoningen

De zweep erover: fabrieksdirecteuren waren de baas, hun winsten moesten zo hoog mogelijk zijn: zij bepaalden het loon, de werktijden, de onveilige omstandigheden in de fabriek: was je het er niet mee eens?? Voor jou 100 andere arbeiders.....

Staken was verboden!!

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

0

Wie helpt de arbeiders? 

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld
  
• arbeiders werken minder en worden lui als ze te goed "verzorgd" worden
  
  
• ben je arm?? eigen schuld!!!

• Rechts in de politiek

Liberalen en de sociale kwestie:

• in principe: geen of zo weinig mogelijk invloed van de staat
• progressieve tak binnen de liberalen
• 1874: Kinderwet Van Houten:
• - eerste sociale wetgeving in Ned
• - liberaal parlementslid
• - beweegredenen van Van Houten:
• 1.  humanitair
• 2. angst voor ontluikend verzet/revolutie vanuit de socialistische hoek

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon) en sociale wetten

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Wie helpt de arbeiders? 

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Grote spoorwegstaking 1903

• Voor het eerst maken arbeiders samen een 'vuist' tegen de fabriekseigenaren

"Gansch het raderwerk staat stil, als uw machtige arm het wil..."

0