6.1 De achtergrond van het conflict.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 6: 

Het Israëlisch-Palestijnse conflict

§6.1 De achtergrond van het conflict

Leerdoelen

Je weet wat de geschiedenis is van Palestina van de oudheid tot 1900

Hoe ontwikkelde Palestina zich van 1900 tot 2de wereldoorlog

Wat was de positie van Joden in Europa tot de 2de wereldoorlog

Voorgeschiedenis

Om het Israëlisch-Palestijns conflict goed te kunnen begrijpen moeten we 3000 jaar terug in de tijd.

A

Drie geloven

Joden in het Romeinse Rijk 

• Leefden in de provincie Judea (huidige Israël)
• Joods koninkrijk 

• Romeinen veroveren dit gebied rond het jaar 1
• Spanningen tussen Romeinen en Joden: Romeinen geloven in meerdere goden (polytheïsme), Joden maar in één god (monotheïsme). 

Joden

• Een eigen taal, cultuur en godsdienst. 
• Heilig boek 'Tenach' 
• Hun God werd vereerd in een grote Tempel in Jeruzalem.  

Joodse diaspora

• Na een Joodse opstand worden Joodse rituelen verboden en de Joodse Tempel werd verwoest (70 na Chr.

• Steeds meer Joden trekken/vluchten weg uit de provincie Judea (latere naam: Syria-Palestina)

• De verspreiding van het Joodse volk over de hele wereld heet diaspora.

1.1 Voorgeschiedenis

• Joden hadden een monotheïstische godsdienst: ze geloofden in één god ==> deze god werd vereerd in een grote tempel in Jeruzalem.

Christendom

• Uit het Joodse geloof was het Christendom ontstaan.  
• Belangrijk verschil: christenen willen anderen bekeren.
• Grote delen van Europa en het Midden-Oosten werden hierdoor christelijk. 

Islam

• In de 7e eeuw kwam de islam op.
• Ook de islam is een monotheïstische godsdienst.
• In het Midden-Oosten verdrong de islam het christendom bijna helemaal. 

Overeenkomsten

1. Eén God (monotheïstisch)

2. Eén heilig boek.

3. Jeruzalem is belangrijk.

Jeruzalem

• Voor alle drie de geloven is Jeruzalem een heilige stad met belangrijke heiligdommen. 
• Daardoor is er heel wat strijd geweest over wie Jeruzalem mag besturen.
• Ook nu is hier nog ruzie over. 

nos.nl

B

Het Midden-Oosten van
1900-1939

Rond 1450: ontstaan Ottomaanse Rijk (Turkse Rijk)

• Rond 1900: groot deel van het islamitische Midden-Oosten bij dit rijk.
• --> dit rijk kon niet op tegen imperialistische staten zoals Frankrijk en Groot-Brittannië.
• Begin 20ste eeuw werd het Midden-Oosten interessanter i.v.m. de ontdekking van olievelden -> voor industrie

Het Ottomaanse Rijk valt uit elkaar

Het oude rijk stond in Europa

bekend als: de zieke man van Europa

• Tijdens WOI lukte het Westerse landen een groot deel van Ottomaanse Rijk te veroveren.

• Alleen Turkije bleef bestaan
• Na 1918 werd het gebied opgeknipt in enkele mandaatgebieden: Gebied dat op verzoek van de Volkenbond (voorloper VN) werd bestuurd door een ander land.
  --> deze gebieden zouden uiteindelijk zelfbestuur moeten krijgen
  --> tot die tijd zouden Britten of Fransen de gebieden besturen
  --> Britse mandaatgebied: Palestina

Mandaatgebieden in het Midden-Oosten

Mandaatgebied

Palestina

1922-1948

Groot-Brittannië moet het gebied

namens de Volkenbond besturen

Groot-Brittannië beloofde in 1915: 

Arabische nationalisten te helpen om van Palestina een onafhankelijke Arabische staat te maken.

C

Joden in Europa tot 1939

Wie is wie?

Joden

• Een volk

• Hun godsdienst is: het Jodendom

• Komen oorspronkelijk uit een gebied in het Midden-Oosten: Palestina

• Veel Joden wonen tegenwoordig in het land Israël

Arabieren

• Mensen die de Arabische taal spreken en de nationaliteit hebben van één van de Arabische landen

• De meeste Arabieren zijn moslim

• Veel verschillende Arabische groeperingen, die ook oorlog met elkaar (kunnen) hebben

Palestijnen

• Oorspronkelijk: inwoners van het gebied Palestina (dus ook: Joden)

• Tegenwoordig bedoelen we vaak: Arabische Palestijnen of Palestijnse Arabieren

• Hun godsdienst is: de Islam

• Veel Palestijnen wonen tegenwoordig in de staat Palestina, maar deze gebieden zijn bezet of gecontroleerd door Israël

Waar?

Het Midden-Oosten

• Gebied in het westen van Azië en noordoosten van Afrika

• Geschiedenis: één van de eerste gebieden met: landbouw en schrift, Kruistochten

• Economie: olievelden, Suezkanaal

• Godsdienst: oorsprong van islam, jodendom en christendom

• Politiek: brandhaard van veel conflicten

• Veel antisemitisme (jodenhaat) in de wereld 
• - West Europa vanaf 1800 minder gewelddadig
• - In Oost Europa leefden Joden afgeschermd van de rest van de samenleving. Bij spanningen werden zij slachtoffer van pogroms (gewelddadige en georganiseerde aanvallen tegen Joden)

Eeuwenlang zijn er pogroms geweest:
Uitbarsting van Jodenhaat!

Een pogrom is een gewelddadige uitbarsting van jodenhaat

• Vanaf 1900: ontstaan van het Zionisme: Joods nationalisme, streven naar een onafhankelijke staat. 
  ==> Joden wilden een eigen staat stichten in Palestina, het land waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen

Zionisme

• De Joden streven naar een eigen staat in hun oude 'beloofde land'. Dit nationalisme wordt zionisme genoemd. Zion is de naam van een berg in Jeruzalem
  
  

Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

1917: Balfour-verklaring: 

• Britse minister van Buitenlandse zaken beloofde dat de Joden in Palestina een 'nationaal tehuis' mochten stichten. 
• Wel moesten ze de rechten van niet-Joodse bevolking respecteren 

Groot-Brittannië doet een dubbele belofte: 

1. 1915: beloofden ze Arabische nationalisten om hen te helpen van Palestina een onafhankelijke Arabische staat te maken
   
2. 1917: Arthur Balfour beloofde dat de Joden een 'nationaal tehuis' mochten stichten in Palestina. 
   

Joodse immigratie - Palestijnse problemen (1)

• Door de Britse toezegging van een Joods nationaal tehuis: veel Joodse immigranten (ongeveer 40.000) naar Palestina 

• Welgestelde Joden kopen veel grond van Arabische grootgrondbezitters: Palestijnse Arabieren worden van hun land gezet

Joodse immigratie – Palestijnse problemen (2)

• Grote immigratie en Joodse landaankoop zorgen voor irritatie en angst bij de Palestijnse Arabieren

• In het gebied ontstaan rellen

• Joden vinden dat de Britten niet genoeg doen tegen het Arabische geweld en richten daarom hun eigen 'leger' op

Opkomst Adolf Hitler 1933

• Anti-Joodse wetten (Neurenberger Rassenwetten, 1935) zorgen voor emigratie uit Dui (en andere Europese landen)

• Veel Joden willen het liefst naar de VS maar dat land heeft strenge immigratiewetten

• Joden kiezen daarom voor Palestina. Gevolg: 170.000 Joodse migranten in drie jaar tijd

• Al voor WO2 veel spanningen tussen Joden en Palestijnen in Palestina

• Arabieren plegen aanslagen op zowel Joden als Britten (die soms samenwerkten), en Joden plegen aanslagen op Arabieren en Britten

• Onoverzichtelijke situatie waar de Britten zich geen raad mee weten

Zionisme

• Na de Holocaust is het zionisme sterk toegenomen
  

Maken opdrachten

Blz 126 tm 129 in je werkboek