1.3 ontwikkelingen in verschillende snelheden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Centrum

Centrum

Semiperiferie

Semiperiferie

Periferie

Dit geeft de situatie weer in een ...... land : 

Centrum

Periferie

In welke periode werd de wet van vraag en aanbod geïntroduceerd?

1. Handelskolonialisme
2. Koude Oorlog
3. Vrijemarkteconomie
4. Industrieel kolonialisme

Waarom zijn sommige landen rijk en andere arm?

Interne factoren

1. Natuurlijke oorzaken

• Vruchtbaar, bergachtig etc.
• Zeeligging, landlocked

2. Menselijke oorzaken

• Politieke systeem: democratie, dictoriaal, corruptie
• Bevolkingsgroei en leeftijdsopbouw, vb. vergrijzing.
• Mate van (sociale) ongelijkheid

Externe factoren

Reden voor welvaart hangt af van soort relatie met rijk land.

• Koloniaal verleden: arm land in dienst van het moederland.
• Rol van het land in wereldeconomie

Natuurlijke oorzaken

Vruchtbaarheid & klimaat

wat is een nadeel van een ongunstig klimaat voor landbouw?

natuurlijke oorzaak 

ligging van een land 

Land-locked country

wat is een nadeel van een Locked country?

Heeft Nederland een gunstige ligging?

Wat voor regeringsvorm heeft Nederland

Landen naar democratisch gehalte

menselijke oorzaak 

Bevolkingsgroei & leeftijdsophouw

Japan 

- weinig jeugd 

- veel mensen die nu werken 

- in Japan krijgt elke vrouw gemiddeld 1.44 kind 

- wat zal in de toekomst een probleem worden?

Ongelijkheid

gevolg van teveel ongelijkheid 

afsluitende vragen 

stemrecht verhoogt de kans op een snelle economische ontwikkeling?

1. waar
2. niet waar

In rijke landen is het verschil tussen arm en rijk groter dan in arme landen

1. waar
2. niet waar

Ongelijkheid

- Sociale ongelijkheid neemt toe als land economisch ontwikkelt.

Sociale ongelijkheid kun je meten met de Gini-coëfficiënt (inkomen en aantal inwoners).

Welvaart en de wereld

Arm en rijk

Noorden (VS)

• Inkomen: €22.000 per jaar
• Veilig
• Gezondheidszorg
• Onderwijs

Zuiden (Mexico)

• Inkomen: €7.000 per jaar
• Lang niet alle kinderen naar school
• Gezondsheidszorg niet vanzelfssprekend
• Misdaad en geweld

Koloniaal verleden

- Exploitatiekoloniën

-> leveren van grondstoffen, landbouwproducten en laagwaardigheden industriegoederen.

Gevolg: levert minder op dan hoogwaardige industrieproducten en diensten

Koloniaal verleden

Er waren koloniën waar juist 'dingen' werden weggehaald. Maar er waar ook koloniën waar mensen zich gingen vestigen:

vestigingskoloniën.

-> Australië & Verenigde Staten

rond welke periode begin het handelskolonialisme

1. 1300
2. 1400
3. 1500
4. 1600

Rol in wereldeconomie

Wanneer ben je interessant voor een bedrijf (MNO) om in te investeren?

-> Politiek (Stabiel/Instabiel)

-> Loon (hoog/laag)

-> opleidingsniveau (hoog/laag)

-> omvang afzetmarkt (groot/klein)

-> belastingvoordelen

- Rust/onrust

Amerika was een Exploitatiekolonie?

1. waar
2. niet waar