5.2 Waarnemen en reageren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

WELKOM 

Welkom bij 

Biologie 

Mevr. el Hamiti

1D

Donderdag 6 maart 2025

LET OP heel belangrijk!

• GEEN SO
• Toetsweek toets gaat over 4.3, 4.4 en 4.5 (ook alle celonderdelen elke rijk)
• Eindopdracht = vervanging van SO, krijg je WEL een cijfer voor (telt 1x)
• Eindopdracht inleveren in de toetsweek tijdens bio toets (je hebt dus 2 hele weken om eraan te werken)
• Je mag er thuis aan werken of op school tijdens SWT (mijn tip is bewaren in kluis of in de werkbak (1D) van lokaal V15)
• kwijt = opnieuw maken zsm inleveren in de eerst volgende les en -1 hele punt

eindopdrachtje 

• Gaat over 4.2, 4.3, 4.4, 4.5 en 4.6 (heel het thema)
• Een soort dagboekje maken per rijk
• Celkenmerken, leuke foto erbij, welke rijk etc 
• In de toetsweek inleveren

Thema 4. Biodiversiteit

4.6 Ordening (Heel kort)

Alles voor een zo hoog mogelijke biodiversiteit

Biodiversiteit

bio = iets met leven

divers = verschillende

Biodiversiteit

Variatie aan soorten in de natuur = biodiversiteit

Door milieuproblemen neemt de 
biodiversiteit af!

Wat betekent biodiversiteit?

1. Variatie aan soorten in de natuur
2. Verdwijnen van een soort
3. Individuen van een soort hebben moeite om in leven te blijven
4. Individuen hebben moeite zich voort te planten

Hoe kun je biodiversiteit vergroten?

1. Overal een climax ecosysteem laten ontstaan
2. Variatie in het landschap aanbrengen
3. Het land versnipperen
4. Veel kleine natuurgebieden maken

Waar is de biodiversiteit het grootst

1. In een maisveld
2. In een betegelde achtertuin
3. In een bos
4. In een supermarkt

Soorten of rassen?

Soorten of rassen?

Soorten

De Afrikaanse en Indische olifant lijken op elkaar, maar behoren niet tot dezelfde soort. net als hond en kat of paard en ezel.

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen (De nakomeling moeten zich dus ook weer kunnen voortplanten)

Eén soort, verschillende rassen

Rassen

Een ras is een groep organismen van één soort die door bepaalde erfelijke eigenschappen verschilt van de rest van de soort.

bv: Labrador Retriever, Duitse Herder, Chihuahua of bij appels Gala, Granny Smith, Elstar

Rassen zijn kunstmatig ontstaan, bijvoorbeeld door fokken of kweken.

Hoofdstuk 5.1 en 5.2 - Zintuigen en prikkels

Leerdoel

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.
• Je kunt omschrijven welke stappen er nodig zijn om van prikkel tot handeling te komen.
• Je kunt de werking van het zenuwstelsel beschrijven.

Welk levensverschijnsel gaat over zien, horen, ruiken, voelen en proeven?

1. Voeden
2. Ademhalen
3. Waarnemen
4. Uitscheiden

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig
Reukzintuig
Smaakzintuig
Warmte zintuig
Koude zintuig
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig
Smaakzintuig
Warmte zintuig
Koude zintuig
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig
Warmte zintuig
Koude zintuig
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig	Tong	Smaakstoffen
Warmte zintuig
Koude zintuig
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig	Tong	Smaakstoffen
Warmte zintuig	Huid	Hogere temperatuur
Koude zintuig
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig	Tong	Smaakstoffen
Warmte zintuig	Huid	Hogere temperatuur
Koude zintuig	Huid	Lagere temperatuur
Tastzintuig
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig	Tong	Smaakstoffen
Warmte zintuig	Huid	Hogere temperatuur
Koude zintuig	Huid	Lagere temperatuur
Tastzintuig	Huid	Hoe voelt iets aan
Pijnzintuig

Zintuigen & waarnemen

Zintuig	Orgaan	Prikkel
Lichtzintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid
Reukzintuig	Neus	Geurstoffen
Smaakzintuig	Tong	Smaakstoffen
Warmte zintuig	Huid	Hogere temperatuur
Koude zintuig	Huid	Lagere temperatuur
Tastzintuig	Huid	Hoe voelt iets aan
Pijnzintuig	Huid	Pijn

Prikkels 

Het geluid van een sirene is een...

1. prikkel
2. zintuig
3. waarnemen
4. impuls

Lichtzintuig

Gehoorzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Tastzintuig

Warmtezintuig

Koudezintuig

Pijnzintuig

Zenuwstelsel

Bestaat uit:

• Hersenen
• Ruggenmerg
• Zenuwen

- Impulsen (elektrische) signalen

- Zenuwen (bundels van lange zenuwceluitlopers) kunnen impulsen doorgeven

Zenuwcellen

Waaruit bestaat het zenuwstelsel?

1. Hersenen, ruggenmerg en zenuwen
2. Hersenen en zenuwen
3. Zenuwen en ruggengraat
4. Hersenen, ruggenmerg, zenuwen en zintuigen

Prikkels en impulsen

• Een zintuig zet een prikkel om in een impuls.
• De impuls gaat via zenuwen naar je hersenen.
• Je hersenen versturen ook weer impulsen, waardoor je lichaam reageert.

Prikkel en impuls

Prikkel

Reactie

Impuls

Als zintuigen prikkels opvangen, ontstaan er...

1. waarnemingen
2. pijnpunten
3. prikkels
4. impulsen

Zet in de juiste volgorde.

Hoe reageert mensen op uitwendige prikkels?

prikkel

zintuig

impuls

zenuw

hersenen

waarneming

Huiswerk

H5.2 - alle opdrachten van 'Waarnemen en reageren'

Je mag samenwerken, mits het rustig blijft ;)

FLUISTEREND samenwerken!

werk samen