H1 politiek

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3,4

POLITIEK 

na deze les kan ik 

• uitleggen wat politiek is 
• uitleggen hoe de bestuurlijke niveaus in Nederland zijn ingedeeld
• kenmerken van een maatschappelijk vraagstuk noemen 
• uitleggen welke belangen en machtsmiddelen verschillende groepen hebben 

Wie bestuurt Nederland?

politiek

• politiek is het maken van regels en het nemen van besluiten die te maken hebben met het besturen van een land. 
• politici vertegenwoordigen de bevolking bij het nemen van politieke besluiten 
• politieke besluitvorming gaat over de manier waarop politici besluiten nemen. 
• ambtenaren zijn in dienst van de overheid die veel verstand hebben van kwesties waarover politici moeten beslissen. 

uitleg

overheid 

De overheid zijn alle politici en ambtenaren samen. 

Zij maken het overheidsbeleid. Dat zijn alle wettelijke regels en afspraken. 

uitleg

politieke niveaus

1. het land (nationaal bestuur): 

2. de provincie 

3. de gemeente (lokaal bestuur)

uitleg

verzorgingsstaat 

Collectieve welzijnsvoorzieningen zijn dingen als gezondheidszorg, huisvesting, onderwijs. 

De overheid is hiervoor verantwoordelijk in een verzorgingsstaat. Ze moeten zorgen voor een minimumniveau van bestaanszekerheid.  Dus dat iedereen recht heeft op goed onderwijs, zorg en huisvesting.  

Er is sociale zekerheid. Bij problemen zal de overheid je helpen. Bijvoorbeeld een uitkering bij werkloosheid. 

uitleg

algemeen belang

De overheid is bezig met het algemeen belang. Dat zijn dingen die voor veel mensen belangrijk zijn zoals schoon drinkwater, wegen, scholen, ziekenhuizen, lantaarnpalen etc. 

uitleg

Leg uit waarom het plastic verbod van algemeen belang is

Op welk politiek bestuursniveau is deze beslissing genomen?

1. nationaal
2. lokaal
3. provinciaal
4. europees

maatschappelijk probleem

1. sociaal probleem; veel mensen hebben ermee te maken of last van 
2. er zijn verschillende meningen over de oorzaken en oplossingen 
3. het wordt veel besproken in de media 
4. het kan het beste worden opgelost door de overheid

uitleg

waarden en normen

Een waarde is een principe of uitgangspunt dat jij belangrijk vindt in het leven. 
bijvoorbeeld: gezondheid, vrijheid

Een norm is een gedragsregel 

bijvoorbeeld: afval in de prullenbak gooien

uitleg

belangen

Een belang is het voordeel dat iemand ergens van heeft. 

Een belangentegenstelling is dat het belang van de één botst met het belang van de ander. 

bijvoorbeeld: ouders willen alcoholleeftijd naar 21 jaar en jongeren naar 16 jaar. 

uitleg

macht en machtsmiddelen

• functie en beroep
• kennis en vaardigheden
• overtuigingskracht, gezag of charisma
• wettelijke bevoegdheden
• hoeveelheid geld
• aantal mensen
• contact met media
• contact met invloedrijke personen
• deel uitmaken van adviesorganen (aan de overheid)

Macht is de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden. 

Je maakt dan gebruik van machtsmiddelen zoals:

uitleg

aanpak maatschappelijk probleem

Een maatschappelijk probleem is vaak ook een politiek probleem, omdat er wetten en regels nodig zijn om het op te lossen. 

Het komt daarom op de politieke agenda. 

Dat zijn de onderwerpen paar politici over praten. 

Soms zorgen ze voor een dilemma. Dat is een moeilijke keuze tussen twee dingen. 

uitleg

Waarom zijn bij het oplossen van een maatschappelijk probleem politici nodig?

Van welk machtsmiddel wordt hier gebruik gemaakt?