Vorige week (30 mei): H8.1 Atomen als stralingsbron
Deze week (5 juni): H8.2 radioactief verval
H8.3 Straling gebruiken
Week 3 (12 juni) H8.4 Bescherming tegen straling
Herhaling H8 Atomen en straling => D-toets
Week 4 (19 juni) Herhaling H5 Licht => D-toets
PTA H5 en H8 op 22 juni 2023
Slide 3 - Tekstslide
Vandaag
Herhaling
H8.1 Atomen als stralingsbron
H8.2 Radioactief verval
H8.3 Straling gebruiken
H8.4 Bescherming tegen straling
Diagnostische toets maken!!
Slide 4 - Tekstslide
Opbouw atoom
Proton
Kern
Positief geladen
Kan niet verplaatsen
1 Massa
Neutron
Kern
Niet geladen
Kan niet verplaatsen
1 massa
Elektron
Negatief geladen
Kan verplaatsen
Geen massa
Een verbinding is een molecuul dat uit verschillende soorten atomen bestaat; bv CO2
Een element is een stof die je niet verder kunt ontleden, omdat hij helemaal uit één soort atomen bestaat; bv C en O (periodiek systeem)
Slide 5 - Tekstslide
Samengevat
Slide 6 - Tekstslide
Isotopen
Atomen van één element hebben hetzelfde aantal protonen in de kern, maar kunnen een verschillend aantalneutronen hebben
het atoomnummer is hetzelfde, maar het massagetal is anders bij isotopen
de chemische eigenschappen van zwaardere isotopen zijn bijnahetzelfde!
=> moeilijk van elkaar te scheiden
grootste getal = Protonen + Neuronen = massagetal
kleinste getal = Protonen = atoomnummer
Slide 7 - Tekstslide
Instabiele kernen
Een radioactieve isotoop heeft atoomkernen die instabiel zijn.
Daarmee wordt bedoeld dat die kernen spontaan (dus zonder invloed van buitenaf) veranderen.
Op het moment dat zo'n atoomkern verandert, zendt deze een kleine hoeveelheid straling uit.
==> Volgende les meer!
Slide 8 - Tekstslide
Soorten kernstraling
- Alfa straling
afsplitsen He-atoom
Klein doordringend vermogen
- Bètastraling
afsplitsen Elektron
Groter doordringend vermogen
- Gammastraling
geen deeltje; elektromagnetische straling
Heel groot doordringend vermogen
Slide 9 - Tekstslide
Alfa straling
Bètastraling
Gammastraling
- Klein doordringend vermogen
- straling door afsplitsen He-kern
- Groter doordringend vermogen dan alfa
- afsplitsen elektron
- Groter doordringend vermogen dan Beta
- elektromagnetische straling
Slide 10 - Tekstslide
Activiteit meten
Activiteit = aantal kernen dat per seconde verandert
Activiteit wordt gemeten in becquerel (Bq)
Activiteit kun je meten met een geigerteller.
Radioactief verval
Bij radioactief verval ontstaat een nieuwe atoomkern met een ander aantal neutronen en protonen
Slide 11 - Tekstslide
Halveringstijd (halfwaardetijd)
Na de halveringstijd:
- is de helft van de instabiele atoomkernen verdwenen
(deze zijn vervallen en een ander soort atoom geworden)
- is de hoeveelheid straling ook met de helft verminderd (er blijven steeds minder instabiele kernen over)
Slide 12 - Tekstslide
Halveringstijd / Halfwaardetijd
Halfwaardetijd jodium-123: 2 uur
Halfwaardetijd Uranium-235: 704 miljoen jaar
Slide 13 - Tekstslide
Toepassing Medische wereld
Onderzoek Behandeling
Röntgenfotografie Uitwendig bestralen
CT Inwendig bestralen
PET-scan
Slide 14 - Tekstslide
Medisch onderzoek
1. een tracer wordt in je lichaam gespoten
2. de tracer verspreidt zich door je lichaam en komt aan bij het orgaan dat onderzocht moet worden
3. de gammastraling die de tracer uitzendt komt je lichaam uit en kan met een camera geregistreerd worden
Slide 15 - Tekstslide
Uitwendig bestralen
Radioactive bron beweegt om lichaam => gezond weefsel om kankergezwel wordt zoveel mogelijk gespaard.
Ivm vanuit buitenaf => lichaam zelf is niet radioactief.
Slide 16 - Tekstslide
Gevaren van straling
Hoge dosis: Onmiddellijk overlijden
Iets minder hoge dosis: Na enkele dagen of weken word je ernstig ziek
Lage dosis: Verhoogde kans op kanker en kans op kinderen met aangeboren afwijkingen
Slide 17 - Tekstslide
Voorzorgsmaatregelen
Tijd : zo kort mogelijk
Afstand: zo ver mogelijk tot de stralingsbron.
Afscherming: een schild van lood geeft goede bescherming.
De activiteit van een radioactieve bron hangt af van:
de hoeveelheid radioactieve stof;
de halfwaardetijd.
Slide 18 - Tekstslide
inwendige besmetting straling
Inademen van radioactieve stoffen
Drinken van radioactief besmet water
Etenvan radioactief besmet voedsel
Bij inwendige bestraling zijn alle drie de soorten straling heel gevaarlijk.
Slide 19 - Tekstslide
Maatregelen bij besmetting
besmette kleding uittrekken en douchen
besmette kleding opbergen
besmette ruimtes ontsmetten
Voorkomen is beter dan genezen!!!
Slide 20 - Tekstslide
Zelfstandig aan het werk
Maak de diagnostische toets van H8
Begin met opgave 1 - 2 - 3 - 5 - 6
Daarna de rest van de vragen!
Tijdens het maken van de D-toets is het stil in de klas!
Slide 21 - Tekstslide
Slide 22 - Video
Slide 23 - Video
Slide 24 - Video
Slide 25 - Video
0
Slide 26 - Video
wat is een kenmerk van ioniserende straling?
A
De straling is zichtbaar voor mensen
B
De straling kan moleculen kapot maken
C
De straling transporteert warmte
Slide 27 - Quizvraag
Welke van deze soorten straling is NIET ioniserend?
A
IR-straling
B
UV-straling
C
röntgenstraling
D
gammastraling
Slide 28 - Quizvraag
Welke deeltjes binnen het atoom zorgen NIET voor de massa?
A
De protonen
B
De neutronen
C
De elektronen
Slide 29 - Quizvraag
Een atoom is neutraal ...
A
Als er neutronen in zitten.
B
Als er meer neutronen dan protonen in zitten.
C
Als er meer neutronen dan elektronen inzitten.
D
Als er evenveel protonen als elektronen in zitten.
Slide 30 - Quizvraag
Waarom zijn C-12 en C-14 isotopen van elkaar?
A
Ze hebben hetzelfde aantal neutronen en protonen.
B
Ze hebben hetzelfde aantal protonen, maar een verschillend aantal neutronen.
C
Ze hebben hetzelfde aantal neutronen, maar een verschillend aantal protonen.
D
Zowel het aantal protonen als het aantal neutronen is verschillend.
Slide 31 - Quizvraag
IJzer-55 heeft een halfwaardetijd van drie dagen.
Hoeveel radioactiviteit is er na zes dagen nog over?
A
de helft
B
een kwart
C
een achtste
D
niets meer
Slide 32 - Quizvraag
Juist/onjuist:
Hoe hoger de waarde van de activiteit van een radioactieve bron, des te schadelijker de straling?
A
Ja dit is juist
B
Nee dit is onjuist
C
Dat kun je niet zeggen aan de hand van de activiteit alleen
Slide 33 - Quizvraag
Van een bron cobalt wordt de activiteit gemeten, deze blijkt 30.148 Bq te zijn. Ter gelijker tijd wordt van een bron Jodium-131 ook de activiteit gemeten, deze blijkt 546 te zijn. Welke stof zend een grotere hoeveelheid straling uit?
A
De bron Cobalt
B
De bron jodium-131
Slide 34 - Quizvraag
Wat is de halveringstijd van de volgende stof.
Slide 35 - Open vraag
Wat is activiteit?
A
Het aantal protonen dat per seconde vervalt
B
Het aantal kernen dat per seconde vervalt
C
Het aantal ionen dat per seconde vervalt
D
De hoeveelheid gammastraling
Slide 36 - Quizvraag
De dracht van alfastraling is groter dan van gammastraling.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 37 - Quizvraag
Van welk soort straling wordt bij medisch onderzoek vaak gebruik gemaakt?
A
alfastraling
B
bètastraling
C
gammastraling
D
zonnestralen
Slide 38 - Quizvraag
Bij medisch onderzoek wordt soms een tracer gebruikt.
Een goede tracer:
A
zendt alfastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
B
zendt gammastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
C
zendt alfastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.
D
zendt gammastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.
Slide 39 - Quizvraag
Welke voorzorgsmaatregelen kun je nemen om je te beschermen tegen straling
A
De tijd dat ze vlakbij de radioactieve stoffen komen zo lang mogelijk houden
B
De afstand tot de radioactieve stoffen zo klein mogelijk houden
C
Afschermingsmateriaal gebruiken dat de straling absorbeert