Hetzelfde maar dan anders - Les 1

• Burgerschap
• Basisschool
• HBO
• Groep 7,8

Introductie

Er wordt veel gesproken over 'diversiteit' en ‘gelijkheid’. Als er ook maar iets over verschillen wordt gezegd, roept er al gauw iemand ‘Ja, maar, we zijn allemaal gelijk!’. Gelijk zijn betekent dat er geen verschillen zijn; niet in uiterlijk, niet in gedrag, niet in overtuigingen. En dat is natuurlijk niet zo! Wat mensen vaak bedoelen met ‘gelijk’, is eigenlijk gelijkwaardigheid. Niet hetzelfde zijn, maar wel dezelfde waarde hebben en dezelfde kansen krijgen, daar gaat het om. Want niemand is meer of minder waard dan de ander. In deze lessenreeks gaan we in op de verschillen tussen iedereen. Of je nu wilt of niet, je maakt een verschil! De lessen gaan over herkennen, erkennen en werken met verschillen. De lessen gaan om diversiteit en verscheidenheid, dus ook goed in te zetten bij seksuele, religieuze en etnische diversiteit. Les 1: Samen tegenwerken Les 2: Jij maakt het verschil Les 3: Verhalen over het verschil maken Dit is les 1 van een reeks van 3. We raden aan de lessen in deze vaste volgorde -maar niet allemaal op dezelfde dag- aan te bieden! Na de derde les behoefte aan meer materiaal? Movies that Matter selecteert films voor het onderwijs en maakt daar verdiepingsopdrachten bij. Na deze derde les volgt een suggestie en verwijzing naar een film die goed aansluit en je de mogelijkheid biedt nog verder op het onderwerp in te gaan met je klas! Kerndoelen: 3, 37, 38 en 55 VOOR PABO STUDENTEN BEVINDEN ZICH REFLECTIEVRAGEN IN DE BIJLAGE!

Instructies

Benodigdheden:

Materialen om een -creatieve!- toren mee te bouwen. Bijvoorbeeld:

• Wc-rollen
• Patéprikkers
• Plakband
• Scharen

We hebben het enkele maanden geleden gehad over identiteit. Je weet ondertussen dat er maar één is zoals jij. Een groep of klas is leuk, juist omdat iedereen een beetje anders is. Het zou heel saai zijn als we allemaal hetzelfde zouden zijn. We zouden dan altijd, allemaal, alles op hetzelfde moment willen, nodig hebben en doen. We zouden de hele dag ruzie hebben!

Klassikale brainstorm aan het bord. Leg de stiften op tafel en laat ze vrij naar voor komen. 

Wat hebben wij allemaal wél hetzelfde?

Hulp: we zitten allemaal op dezelfde school, hebben allemaal een neus, dragen allemaal schoenen, zijn allemaal weleens verdrietig.

Ok, we hebben dus heel veel dingen hetzelfde, maar zijn niet allemaal dezelfde persoon. Laten we nu eens kijken naar de verschillen! 

Door middel van telkens samen een rij te maken, op de juiste volgorde, moeten de leerlingen steeds hun eigen plek in de groep vinden.

Noem steeds een ander onderwerp op basis waarvan de leerlingen hun plek in de rij moeten vinden (overleggen mag!). Bijvoorbeeld:

• lengte (kleinst links, grootst rechts); 
• hoe lang onderweg naar school (dichtste bij links, verste weg rechts);
• haarkleur (lichtste links, donkerste rechts);
• wie is de grootste kletskous (stilste links, grootste kletskous rechts).

Tot slot gaan de leerlingen in de rij staan op volgorde van verjaardag: 1 januari staat links, 31 december helemaal rechts.

Vervolgens maak je een indeling in groepjes. Iedere twee maanden vormen samen één groep (jan&feb, maart&april, etc.). Deze groepjes krijgen allemaal één geheime opdracht.

Bijvoorbeeld:

• Als je in jan&feb bent geboren, mag je niet in de ogen kijken van je klasgenoten.
• Als je in maart&april bent geboren, mag je niet praten.
• Als je in mei&juni bent geboren, mag je alleen je linkerhand gebruiken.
• Als je in juli&aug bent geboren, mag je niet meehelpen.  
• Als je in sept&okt bent geboren, kun je totaal niet stilzitten. 
• Als je in nov&dec bent geboren, begrijp je niets van wat je klasgenoten je zeggen. 
  

Deze opdracht moeten ze allemaal onthouden en voor zichzelf houden. Iedereen komt vervolgens weer terug in de rij op volgorde van geboortedag (om een nieuwe groepsindeling te maken).

Alle leerlingen staan weer in de rij op volgorde van geboortedatum. Nummer de leerlingen nu steeds van 1 t/m 5. 

Zo maak je nieuwe groepen; alle nummers 1 bij elkaar, alle nummers 2, enz. 

Geef ieder groepje dezelfde materialen. Ieder groepje gaat een zo hoog mogelijke toren bouwen.

Let op: tijdens het bouwen van de toren, hebben de leerlingen allemaal hun eigen geheime opdracht in hun hoofd en voeren deze uit! Het doel is dus samenwerken aan het bouwen van de toren, terwijl je allemaal je eigen normen en waarden (in dit geval de geheime opdracht) in je hoofd hebt.

Benodigdheden: wc-rollen , plakband, satéprikkers , scharen.

(Neem hier ongeveer 15 minuten de tijd voor.)

Bespreek klassikaal na.

Hoe was het om de toren te bouwen? En om je eigen geheime opdracht uit te voeren? Hoe was het om met de anderen samen te werken? Wie had welke geheime opdracht denk je?

Uitleg diversiteit: 

Diversiteit gaat over de soorten verschillen die we met elkaar kunnen ervaren. Over de zichtbare (huidskleur, man/vrouw, leeftijd) en de onzichtbare (gender, religie, cultuur, karakter, overtuigingen, politiek, etc.). Diversiteit gaat over de mix van verschillen tussen mensen: demografisch (leeftijd, religie, gender, seksuele diversiteit, cultuur), fysieke mogelijkheden, maar ook over verschil in karakters, opleidingsniveau, vakgebieden, organisatiecultuur, etc. Kortom, diversiteit gaat over alle verschillen tussen mensen.

Leg uit dat het met culturen (generatieverschil, andere geloofsovertuiging, in een ander land, etc.) ook zo kan zijn. Iedereen doet iets, omdat het voor hem/haar belangrijk is, of omdat het zo geleerd is. Iedereen leert andere waarden en gewoontes en dat zorgt soms -als we met verschillende groepen bij elkaar komen- voor wat verwarring, zonder dat het kwaad bedoeld is! 

(C) https://jamcultures.nl/diversiteit-en-inclusie/wat-is-diversiteit/

Dit op zich is niet zo spannend, diversiteit is een gegeven. Diversiteit wordt wel spannend als je bedenkt dat niet alle verschillen welkom zijn in elke groep. Op basis van zichtbare verschillen kun je buitengesloten worden. Vanwege je leeftijd mag je bijvoorbeeld nog niet deelnemen aan bepaalde activiteiten; jongens die op ballet zitten, worden soms nog uitgelachen; een vrouwelijke president is nog steeds een ver idee. 

Spannend is dus de vraag hoe we met al onze verschillen omgaan. Dat kan al lastig zijn met de mensen die we leuk vinden, maar helemaal als het gaat om de mensen die anders zijn op een manier dat jij niet zo leuk vindt. Diversiteit heeft de belofte van meer innovatie en creativiteit… mits goed gemanaged. Hoe kun je diversiteit voor je laten werken?

De volgende slides bevatten voorbeelden over hoe er invloed kan zijn vanuit diversiteit. 

Filmpje van iemand die aan het smakken is

Dan de vraag - vind je dit beleefd of niet?

in onze cultuur niet - maar in Chinese cultuur wel 

 

Wearing shoes in a home.

not done in some muslim households

others have no problems with this

Hoeveel diversiteit is er bij jou thuis? 

Ga na hoeveel diversiteit er heerst in bij jou thuis. 

Gebruik hiervoor de vragenlijst.

Geef de leerlingen de taak om thuis na te gaan hoeveel diversiteit er heerst. 

Hiervoor kunnen ze de vragenlijst gebruiken.