3vmbo-t thema 2: H3 veranderingen in de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De puberteit

Wat gaan we doen?

Uitleg basisstof 2.3

Verwerking basisstof 2.3

Evaluatie

Geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken

Secundaire geslachtskenmerken

Testosteron / oestrogeen

• Je kunt primaire en secundaire geslachtskenmerken noemen.
  

• Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven.

• Je kunt de processen van de menstruatiecyclus beschrijven.

Wat moet je na deze les kunnen?

Wie is een jongen en wie een meisje?

Primaire geslachtskenmerken

Intersekse

Iemand bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft of kenmerken ontbreken.

Hormonen

• Ontwikkelingen van geslachtskenmerken wordt geregeld door hormonen. 
• Hormonen sturen allerlei lichamelijke processen aan, (regelstoffen).
• Hormoonklieren, maken hormonen en geven af aan het bloed.
• Hypofyse, eierstokken en teelballen regelen secundaire en primaire geslachtskenmerken.
• Hypofyse maakt hormonen die de werking van de eierstokken en teelballen regelen.

Hormonen

In de puberteit zorgen hormonen uit de hypofyse ervoor dat:

• de teelballen zaadcellen gaan maken
• de teelballen mannelijke geslachtshormonen gaan maken (testosteron)
  
• in de eierstokken eicellen gaan rijpen
  
• de eierstokken vrouwelijke geslachtshormonen gaan maken (oestrogenen)
• Testosteron en oestrogenen zorgen voor de ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken. 

hypofyse --> Hormoon

Hypofyse

eierstokken

teelballen

oestrogeen

testosteron

Menstruatie

• Alle eicellen zijn al aanwezig in de eierstokken.
• Follikel: blaasje waarin een eicel zit.
• Follikels rijpen, wordt gevuld met vocht. 
• Eisprong (ovulatie) 
• Rijpende follikels produceren oestrogeen. 
• Baarmoederslijmvlies wordt dikker onder invloed van oestrogeen. 
• Baarmoederslijmvlies blijft dikker door hormonen die het gele lichaam maakt.
• Eicel niet bevrucht --> gele lichaam sterft af en er volgt een menstruatie.
• Eicel bevrucht --> innesteling in baarmoederslijmvlies volgt.

Menstruatie 

• gele lichaam maakt hormonen aan om dikke laag in stand te houden.
• bij onbevruchte eicel sterft gele lichaam af, dus slijmvlies wordt niet langer in stand gehouden. 
• slijmvlies verlaat het lichaam via vagina (menstruatie)
• buikkrampen ontstaan door samentrekken van de spierlaag. 

menstruatiecyclus 

• Begint op dag 1 van de menstruatie
• Gemiddeld duurt de menstruatiecyclus 28 dagen. 
• Op dag 14 van de cyclus vindt de eisprong (ovulatie) plaats.
• Rond dag 28 begint de menstruatie en dan begint de cyclus dus opnieuw
• Verschilt per persoon.

Menstruatiecyclus

menstruatiecyclus

opdrachten

Opdracht 1 t/m 5

klaar? 

maak opdracht 6, 7