WK 49 - lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

VH1 - Nederlands

Week 49 - les 1

Lezen

Mevrouw Giesen

Agenda

• Leerdoelen
• Lees- en luisterstrategieën
• Woordraadstrategieën
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik weet welke leesstrategie ik op welk moment moet gebruiken.
• Ik kan de betekenis van moeilijke woorden afleiden uit de tekst.

Lees- en luisterstrategieën

Er zijn verschillende manieren om een tekst te lezen. Als je snel wilt weten of een tekst interessant voor je is, lees je op een heel andere manier dan wanneer je op de website van de bibliotheek opzoekt wat de openingstijden zijn. Manieren van lezen heten leesstrategieën. Welke strategie je kiest, hangt af van je leesdoel.

Er zijn ook gesproken teksten, zoals een presentatie of een interview. Als je daarnaar luistert, kun je een luisterstrategie gebruiken. Net als bij lezen hangt je strategie af van je doel.

Lees- en luisterstrategieën

Woordraadstrategieën

Als je in een tekst een onbekend woord tegenkomt, kun je proberen zelf de betekenis te vinden. Je kijkt daarvoor naar de context, de tekst rond het onbekende woord. Zo kun je uit de volgende zin afleiden dat snauwen ongeveer hetzelfde betekent als boos spreken: Niels snauwde ‘Dat gaat je niks aan’ toen een klasgenoot hem vroeg waarom hij bij de rector moest komen.

Bij het zoeken in de context kun je een woordraadstrategie gebruiken. Er zijn zeven woordraadstrategieën. Soms kun je meer dan één strategie inzetten.

Woordraadstrategieën

Leerdoelen

• Ik weet welke leesstrategie ik op welk moment moet gebruiken.
  
• Ik kan de betekenis van moeilijke woorden afleiden uit de tekst.

VH1 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!

VH1 - Nederlands

Week 49 - les 2

Mevrouw Giesen

Lezen

Agenda

• Terugblik vorige les
• Leerdoelen
• Onderwerp
• Hoofdgedachte
• Afsluiting

Terugblik vorig week

• Leesstrategie
• Woordraadstrategie

Leerdoelen

• Ik weet hoe ik het onderwerp van een tekst kan vinden.
• Ik weet hoe ik de hoofdgedachte van een tekst kan vinden.

Het onderwerp

Elke tekst gaat ergens over. Dat noem je het onderwerp van een tekst. Je kunt met één woord of met een paar woorden zeggen wat het onderwerp is, bijvoorbeeld: goochelen of gezonde snacks. Als je weet wat het onderwerp van een tekst is, begrijp je de tekst beter wanneer je hem helemaal gaat lezen.

Het onderwerp

Zo vind je het onderwerp van een tekst

1. Lees de tekst oriënterend.
   
2. Geef een zo kort mogelijk antwoord op de vraag: waarover gaat deze tekst?

De hoofdgedachte

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin die het belangrijkste samenvat wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt. Bij het onderwerp kleding kan de hoofdgedachte zijn: We gooien steeds meer kleding weg, maar ook: Via sociale media en internet kun je tegenwoordig gemakkelijk kleding ruilen.

Let op: de hoofdgedachte van een tekst is nooit een vraag.

De hoofdgedachte

Zo vind je de hoofdgedachte van een tekst

1. Lees de tekst precies.
   
2. Kijk aan het begin en het eind van de tekst of de hoofdgedachte daar letterlijk staat. Als dit niet zo is, vraag je dan af wat het antwoord is op de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt?

Leerdoelen

• Ik weet hoe ik het onderwerp van een tekst kan vinden.
  
• Ik weet hoe ik de hoofdgedachte van een tekst kan vinden.

De laatste vragen

VH1 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!

VH1 - Nederlands

Week 50 - les 2

Mevrouw Giesen

Lezen

Agenda

• Terugblik vorige les
• Leerdoelen
• Onderwerp en hoofdgedachte herhaling
• Tekstsoorten en tekstdoelen
• Afsluiting

Terugblik vorige les

• Onderwerp
• Hoofdgedachte

Leerdoelen

• Ik weet hoe ik het onderwerp van een tekst kan vinden.
• Ik weet hoe ik de hoofdgedachte van een tekst kan vinden.
• Ik kan aangeven welk doel een tekst heeft.
• Ik kan bij een tekst aangeven welk soort tekst het is.

Het onderwerp

Lees de zinnen a tot en met d. Het zijn hoofdgedachten van vier teksten.

a Fast fashion is mode die elke zes weken compleet nieuw gemaakt wordt.

b Mensen doen vooral aan een teamsport voor de gezelligheid.

c Tot nu toe is er weinig te doen aan koopverslaving.

d Windmolens hebben zowel voor- als nadelen voor het milieu.

Bedenk bij deze hoofdgedachtes het onderwerp van de tekst.

Tekstsoorten en tekstdoelen

Elke tekst wordt geschreven met een doel: de schrijver wil iets bereiken. Er zijn vijf tekstdoelen: amuseren, informeren, instrueren, overtuigen en activeren. Je kunt het tekstdoel bepalen als je weet wat het belangrijkste is wat de schrijver met de tekst wil bereiken.

Vaak heeft een tekstsoort een vast tekstdoel. Zo is een grapje bedoeld om je aan het lachen te maken (amuseren) en een reclamefolder om je iets te laten kopen (activeren).

Tekstsoorten en tekstdoelen

Opdracht bij tekstsoorten/-doelen

Je krijgt zometeen van mij een nummer. 

Op je laptop ga je op zoek naar een tekst die hoort bij het doel wat bij jouw nummer hoort. 

Lees de tekst goed door en bedenk wat je zou kunnen vertellen aan je klasgenoten (die de tekst niet gelezen hebben) over deze tekst. Waar gaat de tekst over? Waarom heeft de tekst dit doel?

Nummers

1. Amuseren
2.  Instrueren
3. Overtuigen
4. Activeren
5. Informeren

Terugkoppeling

Nabespreken gevonden teksten

Leerdoelen

• Ik weet hoe ik het onderwerp van een tekst kan vinden.
  
• Ik weet hoe ik de hoofdgedachte van een tekst kan vinden.
  
• Ik kan aangeven welk doel een tekst heeft.
  
• Ik kan bij een tekst aangeven welk soort tekst het is.

De laatste vragen

Waar of niet waar:

Een recept voor appeltaart heeft als doel informeren.

Een artikel over hoeveel geld mensen uitgeven met Sinterklaas heeft als doel amuseren.

VH1 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!