Presentatie 1.1 t/m 1.3

De Gouden Eeuw
Tijd van Regenten & Vorsten (1600 - 1700)
1 / 38
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo t, mavoLeerjaar 2

In deze les zitten 38 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

De Gouden Eeuw
Tijd van Regenten & Vorsten (1600 - 1700)

Slide 1 - Tekstslide

Onderzoeksvraag:
Hoe werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bestuurd?

Leerdoelen
1.Jullie kunnen een juiste omschrijving geven van de volgende kernbegrippen:
    * Regenten                       
    * Gewestelijke Staten                     
    * Staten-Generaal                     
    * Raadspensionaris                     
    * Stadhouder 
 
2. Jullie kunnen in eigen woorden omschrijven hoe de Republiek werd bestuurd.
3. Jullie kunnen verklaren waarom Johan van Oldenbarnevelt in 1619 werd onthoofd.
4. Jullie kunnen verklaren waarom de gebroeders De Witt in 1672 werden vermoord.

1.1 Machtige mannen in de Republiek

Slide 2 - Tekstslide

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
  • De Republiek telde 7 gewesten (provincies)  
     
  • Het bestuur van de gewesten was in handen van
     een kleine groep zéér rijke families: De regenten
      
  • Bestuursfuncties gingen 'van vader op zoon

Slide 3 - Tekstslide

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
  • De Republiek telde 7 gewesten (provincies).
     Elk gewest had een eigen bestuur:
     De Gewestelijke Staten 
     - Vertegenwoordigers komen uit de steden
     - Beslissingen gelden voor 1 gewest.

  • In Den Haag kwam de Staten-Generaal bijeen.
     - Het hoogste bestuur van de Republiek.
     - Vertegenwoordigers komen uit de 7 gewesten. 
     - Beslissingen gelden voor alle gewesten. 

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Uit hoeveel gewesten bestond
de Republiek der Verenigde Nederlanden?
A
7 gewesten
B
12 gewesten
C
17 gewesten
D
27 gewesten

Slide 6 - Quizvraag

Welk bestuur nam de beslissingen voor alle gewesten in de Republiek?
A
Gewestelijke Staten
B
Staten-Generaal

Slide 7 - Quizvraag

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

  • Raadspensionaris  
     De voorzitter van de Staten-Generaal 
     Bepaalde over welke onderwerpen vergaderd moest worden

                  

  • Stadhouder 
     De opperbevelhebber van het leger en de vloot
     Vooral in oorlogstijd erg belangrijk
     Kwam altijd uit de familie Van Oranje 
Johan van Oldenbarnevelt
Maurits van Oranje

Slide 8 - Tekstslide

Ruzie tussen machtige mannen in de Republiek
  • Twaalfjarig Bestand (1609-1621) 
     Wapenstilstand tussen de Republiek en Spanje
     
  • Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt
     "Bezuinigen op het leger en geld investeren in de handel" 
                  
  • Stadhouder Maurits van Oranje
     "Een groot en sterk leger is altijd belangrijk, ook nu er vrede is!" 
     
  • De Staten-Generaal steunde Maurits van Oranje
     1618: Maurits van Oranje laat Van Oldenbarnevelt arresteren 
     1619: Johan van Oldenbarnevelt onthoofd wegens hoogverraad
Johan van Oldenbarnevelt
Maurits van Oranje

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Tekstslide

De stadhouder was opperbevelhebber van het leger en de vloot
A
Waar
B
Niet waar

Slide 11 - Quizvraag

Stadhouder Maurits van Oranje wilde tijdens het Twaalfjarig Bestand een groot en sterk leger behouden
A
Waar
B
Niet waar

Slide 12 - Quizvraag

Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672)
  • Stadhouder Willem II van Oranje-Naussau overleed in 1650.
     Zoon Willem III werd 8 dagen na de dood van zijn vader geboren.
     "Een peuter als stadhouder?! "   ->   "Hebben we nog wel een stadhouder nodig? "

  • 1648: Vrede van Münster
     De oorlog met Spanje is voorbij!
     
  • "Wij gaan verder zonder stadhouder! "    ->   Raadspensionaris werd het machtigst
      
  • Engeland begint de Republiek te bedreigen

Slide 13 - Tekstslide

Het Rampjaar 1672
1667:
Michiel de Ruyter verslaat de Engelsen bij Chatham  

1672:
De regering is radeloos, het volk is redeloos en het land is reddeloos 
  • De Republiek werd aangevallen door Engeland, Frankrijk en Duitsland
  • De vloot van Michiel de Ruyter was sterk, maar het landleger was zeer zwak 
  • De Hollandse Waterlinie voorkwam een Franse opmars
  • Johan de Witt (raadspensionaris) en zijn broer Cornelis De Witt vermoord

1672:
Willem III aangesteld als nieuwe stadhouder

Slide 14 - Tekstslide

De Gouden Eeuw
Tijd van Regenten & Vorsten (1600 - 1700)

Slide 15 - Tekstslide

Onderzoeksvraag:
Hoe werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden rijk door handel?

Leerdoelen
1.Jullie kunnen een juiste omschrijving geven van de volgende kernbegrippen:
    * Handelskapitalisme
    * VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie)
    * WIC (West-Indische Compagnie 
    * Driehoekshandel
    * Kaapvaart     

2. Jullie kunnen verklaren waarom de Staten-Generaal de VOC oprichtte in 1602.
3. Jullie kunnen uitleggen hoe de handelsreizen van de VOC werden gefinancierd.
4. Jullie kunnen uitleggen hoe de driehoekshandel van de WIC verliep.
1.2 De Republiek als handelsland

Slide 16 - Tekstslide

De Republiek als handelsland
  • De Republiek is zéér geschikt voor veeteelt:
     Melk, kaas en boter
          
  • Handel met landen aan de Oostzee:
     Melk, kaas en boter verkopen
     Graan, hout en vis inkopen
       
  • Handel met Italië, Spanje en Portugal:
     Graan, hout en vis verkopen
     Wijn, vruchten en oliën inkopen
     
  • Amsterdam als stapelmarkt van Europa

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide

Specerijen
  • Voor voedsel, parfum en medicijnen.

  • Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

  • Door lange handelsroutes, met veel
     tussenhandel zijn specerijen
     peperduur.

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Tekstslide

De Republiek als handelsland
  • Specerijenhandel was in handen van Portugal 
  • Om de Noordkaap of om de Zuidkaap?
  • 1596: Cornelis de Houtman komt aan in Indië
      
  • Handelaren willen de kosten en risico's verlagen: 
     Oprichting van handelscompagnieën  
     Handelskapitalisme: Geld investeren in handel om uiteindelijk winst te maken
     
  • Concurrentie tussen handelscompagnieën   ->   Lagere prijzen   ->   Lagere winsten
  • De Staten-Generaal grijpt in 1602 in: 
     "Alle handelscompagnieën moeten gaan samenwerken! "

Slide 21 - Tekstslide

De Republiek als handelsland
  • 1602:
    Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
    - Doel: Alleenrecht op de specerijenhandel in Azië
    - Handelsposten bouwen, oorlog voeren en handelsverdragen sluiten 
     
    - Geld investeren in de VOC   ->   Aandeel VOC   ->   Uitbetaling deel van de winst
     
  • 1621:
     Oprichting van de West-Indische Compagnie (WIC)
     - Doel: Driehoekshandel opzetten tussen Europa, West-Afrika en Amerika
     - Kaapvaart: Met toestemming van de regering andere schepen aanvallen 

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Tekstslide

De Republiek als handelsland
  • 1630:  Belangstelling voor de Afrikaanse slavenhandel neemt toe
     
  • 1634:  De Republiek verovert Curaçao ten koste van Spanje
                  Tussenstation voor de handel in slaven
      
       
  • 1637:  De Republiek verovert Fort El Mina in Ghana ten koste van Portugal 
                  Machtsbasis in Afrika voor de handel in slaven 

  • Slavernij nieuw?   
        
  • De Republiek verscheepte zo'n 600.000 Afrikanen als slaaf naar de plantages.
     (5% van het totaal van ongeveer 12 miljoen mensen die tussen de 15e en de 19e
      eeuw door de Europeanen als slaaf werden verhandeld 
    )  

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Welke producten verkochten de handelaren uit
de Republiek in landen rond de Oostzee?
A
Melk, hout en slaven
B
Melk, hout en vis
C
Melk, kaas en boter
D
Melk, kaas en graan

Slide 29 - Quizvraag

Kees kocht 1 jaar geleden een aandeel van Shell voor een prijs van €30,00. Hij verkoopt zijn aandeel na 2 jaar voor een prijs van €35,00. De winst investeert hij in een aandeel van Philips.
Is hier sprake van 'handelskapitalisme'?
A
Ja
B
Nee

Slide 30 - Quizvraag

Waar staat de afkorting VOC voor?
A
Verenigde Onafhankelijke Indonesische Compagnie
B
Verenigde Oost-Compagnie
C
Verenigde Oostelijke Compagnie
D
Verenigde Oost-Indische Compagnie

Slide 31 - Quizvraag

Welke compagnie hield zich door de driehoekshandel actief bezig met kaapvaart en de handel in slaven?
A
De VOC
B
De WIC

Slide 32 - Quizvraag

De Gouden Eeuw
Tijd van Regenten & Vorsten (1600 - 1700)

Slide 33 - Tekstslide

Onderzoeksvraag:
Wat deden de Amsterdamse regenten met hun rijkdom?

Leerdoelen
1.Jullie kunnen een juiste omschrijving geven van de volgende kernbegrippen:
    * Stapelmarkt
    * Droogmakerij  

2. Jullie kunnen verklaren waarom de Staten-Generaal de VOC oprichtte in 1602.
3. Jullie kunnen uitleggen hoe de handelsreizen van de VOC werden gefinancierd.
4. Jullie kunnen uitleggen hoe de driehoekshandel van de WIC verliep.
1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

Slide 34 - Tekstslide

Amsterdam in de Gouden Eeuw
  • 1587:   
     1. Antwerpen is in handen van de Spanjaarden.
     2. De Republiek sluit de Schelde (rivier) af!
     3. De haven van Antwerpen is onbruikbaar!
     
  • Gevolg:
     A'dam wordt de grootste stapelmarkt van Europa
     Plaats waar handelsproducten tijdelijk worden 
     opgeslagen om van daaruit verder te worden 
     verhandeld 

     
  • Handelaren uit de hele wereld gaan naar A'dam

Slide 35 - Tekstslide

Immigratie
  Rond 1625 was bijna 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland!

 Waarom immigreerden zo veel mensen naar de Republiek in de 17e eeuw?
 1. In het westen van de Republiek werd niet gevochten.
 2. In de Republiek werd niemand vervolgd om zijn godsdienst. 
 3. In de Republiek was veel werk te vinden.

Slide 36 - Tekstslide

Grachtenpanden en buitenhuizen
  • Stadsbestuur laat de stad flink uitbreiden

  • Rijke kooplieden kopen panden op nabij de
     Keizersgracht, Prinsengracht en Herengracht

  • Nadeel aan het leven in de stad:
     Besmettelijke ziektes verspreidden zich snel!

  • Rijke kooplieden laten buitenhuizen bouwen



     

Slide 37 - Tekstslide

Inpolderen
  • In de 17e eeuw bestond het gewest Holland voor bijna de helft uit meren en moerasgebied.
  • Overstromingen zorgden ervoor dat het boerenland vaak onbruikbaar was. 
      Probleem:     De groeiende bevolking van Holland moet worden gevoed! 

  • Jan Adriaanszoon Leeghwater wil de Beemster droogleggen met een droogmakerij:
      1. Dijk maken met een kanaal erachter (de ringvaart)
      2. Een molengang pompt het water in de ringvaart
      3. Het waterpeil daalt
      4. Er ontstaat een polder waar je op kunt bouwen

Slide 38 - Tekstslide