Les 4 - Gezondheid en voeding - Voedingsleer

• Gezondheid en voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Module: 

Gezondheid en voeding 

Les 4

voedingsleer

Aanwezigheidsregistratie

Aanwezigheid wordt meerdere malen tijdens de les ingevoerd door de docent.

Bij vroegtijdig verlaten van de les, zonder geldige reden of overleg, betekend 'ongeoorloofd afwezig'.

Ben je te laat? Alleen binnen met een briefje van de administratie. Anders na de 45 min. 

Programma

1. Introductie module
2. Eindopdracht
3. Theorie
4. Opdrachten
5. Opdracht voor op je stage bespreken
6. Afsluiting

Deel 1: 90 min (2 x45 min)

5 min. Welkom en AWR

5 min. Energizer

4 min. lesdoelen

3 min. Programma

20 min  Uitleg en Opbouw vak

10 min  Theoretische gedeelte

20 min  Leeractiviteit 2

10 min Lesdoelen check

3 minuten afsluiting les

80 min. totaal

Hoe voel jij je nu?

😒🙁😐🙂😃

Terugblik

Elke les staan we stil bij wat we de vorige les hebben besproken. 

Wat is geen gewicht?

1. Kogelgewricht
2. Rol gewricht
3. Draaigewricht
4. Scharniergewricht

Zijn al je spieren in je lichaam willekeurige?

Ja

Nee

nee

Extremiteiten zijn je?

1. Ledermaten
2. Gekke dingen die je doet (gedrag)
3. Gevaarlijk dingen doen
4. Armen en benen

Verbindingen in je lichaam?

1. Vergroeiing
2. Kraakbeenverbinding
3. Naadverbinding
4. Gewrichtsverbinding

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- Heb je basiskennis opgedaan over het spijsverteringskanaal.

 - Heb je basiskennis opgedaan over gezondheid eten volgens de schijf van vijf.

- Heb je basiskennis opgedaan met betrekking tot voedingsleer.

Spijsverteringskanaal

Voedingsstoffen worden uit het eten gehaald ,(alle bruikbare delen uit voedingsmiddelen) 

Voedingsstoffen worden verdeeld in drie groepen:

Bouwstoffen: voor de groei en herstel van het lichaam. 

Brandstoffen : voor energie. (om te kunnen bewegen, nadenken, etc)

Hulpstoffen: vitamines en mineralen. (om je lichaam gezond houden).

Mond

-  Om voedsel fijn te malen, vermengd met speeksel --> speekselklieren maken dit zodra je voedsel en drinken ziet

Slokdarm

- Een darmwand met spieren, die bewegen het voedsel naar de maag. Aan het eind van de slokdarm zit je maagklep --> voedsel niet meer terug de slokdarm.

Maag

-Voedsel gekneed en vermengd met maagsap. Voedsel blijft er ongeveer 3 uur

De binnenkant maag --> dikke laag beschermd tegen  zure maagsap. Zo wordt de maag het voedsel af. 

Lever

Voedingsstoffen via het bloed naar de lever. Zet ze om in bouwstoffen of in energie. Maakt gal --> vet voedsel te verteren. Daarbij maakt het schadelijke stoffen onschadelijk bijvoorbeeld alcohol.

Galblaas

tijdelijke opslag van de gal. Bij vet eten gaat de gal naar de dunne darm. 

Alvleesklier

De alvleesklier ligt boven in de buik, achter de maag. De alvleesklier maakt sappen die nodig zijn om het eten te verteren en hormonen, zoals insuline.

Twaalfvingerige darm Is het eerste deel van de dunne darm, hier begint de vertering van je eten. De twaalfvingerige darm zit vol met verteringssappen

Dunne darm

bevindt zich het belangrijkste deel van de spijsvertering plaats. De enzymen uit de verteringssappen, breken het voedsel af naar kleinere deeltjes: voedingsstoffen deze komen via de darmwand  in het bloed terecht.

Dikke darm en Endeldarm

Wat niet verteerd kan worden gaat naar de dikke darm, dit wordt ontlasting. Eerst een waterdunne brij, vocht en zouten wordt er uit de brij gehaald. De dikkere ontlasting komt in de endeldarm en wordt tijdelijk opgeslagen. Als de endeldarm vol is, gaat er een seintje naar de hersenen om te ......?

Anus

De anus is een spier die de endeldarm afsluit met de buitenwereld.

Aan de slag

• Boek: Mensen
  
• Hfd 5: gezondheid
• Kopje 5: Analyseren en toepassen
• Opdr: 8  Gezond of niet?

Theorie voedingsleer

Voedingskeuze

Om de cliënt op een juiste wijze te kunnen ondersteunen bij zijn of haar voedingskeuzes, heb je kennis nodig. 

Je moet weten wat gezonde voeding is voor het bereiden van een gebalanceerde maaltijd. 

Je houdt daarbij niet alleen rekening met de wensen en behoeften van de cliënt. 

Jij als begeleider zorgt er voor dat de maaltijd een bijdrage kan leveren aan herstel of het in stand houden van de gezondheid.

Gezonde voeding: De schijf van vijf

 Gezond eten

Gezonde voeding levert een bijdrage om gezond te zijn en te blijven. 

Het percentage overgewicht bij volwassenen neemt de laatste jaren toe en zijn er ook steeds meer gezondheidsklachten die een relatie hebben met het overgewicht. 

Denk aan diabetes type 2 en hart- en vaatziekten, galstenen, hoge bloeddruk, gewrichtsklachten en zelfs bepaalde soorten kanker. Deze kunnen voorkomen worden door een gezonde leefstijl. 

Voor jou als begeleider is het van belang dat je weet welke voedingsmiddelen passen in een gevarieerd en gezond eetpatroon, zodat je de cliënt kunt ondersteunen en hem kunt adviseren in het maken van de juiste keuzes die passen bij de specifieke situatie van de cliënt.

BMI - Body Mass Index

De Body Mass Index (BMI) laat iemand zien of er sprake is van een gezond gewicht in verhouding tot lichaamslengte. 

De BMI kan berekend worden voor iedereen vanaf 2 jaar, maar is minder geschikt voor gespierde personen en zwangere vrouwen. Met behulp van een formule kan de BMI berekend worden:

BMI = Gewicht ÷ (lengte × lengte)

BMI

Er bestaat een indeling van wat een te laag BMI, een gezond BMI en een te hoog BMI is:

• ondergewicht: BMI = < 18,5
• gezond gewicht: BMI = 18,5-25
• overgewicht: BMI = 25-30
• ernstig overgewicht: BMI = 30-35
• extreme obesitas: BMI = > 35.

Deze getallen gelden voor volwassenen tot 65 jaar. Voor ouderen geldt dat een BMI kleiner dan 20 betekent dat er sprake is van ondergewicht.

Eiwitten

• Opbouw van cellen en stoffen in het bloed. 
• Gebruikt in het steunweefsel. 
• De eiwitten die overblijven worden gebruikt als brandstof. 
• Zitten in alle onbewerkte plantaardige producten, zoals peulvruchten, groente, fruit, noten, zaden en granen.  
• Maar ook in dierlijke producten zoals ei, vlees en zuivel, maar de eiwitten uit dierlijke producten zijn iets minder gezond dan plantaardige eiwitten.

Een te kort komt bijna niet voor, omdat het uit zowel plantaardige als dierlijke producten gehaald kan worden.

Dierlijke bronnen van eiwit zijn vlees, vis, gevogelte, melk (producten), kaas en eieren.

Plantaardige bronnen van eiwit zijn brood, rijst, pasta, peulvruchten, noten en paddenstoelen.

Vetten

• Voornamelijk gebruikt voor het vrijmaken van energie. 
• Een teveel aan vetten wordt opgeslagen in het bindweefsel en het gele beenmerg. 
• Een teveel aan verzadigde vetzuren, vooral uit dierlijk vet, kan problemen met de bloedsomloop veroorzaken, zoals vernauwing van de bloedvaten door ophoping van cholesterol.

Koolhydraten

• Opslag van energie in de lever en spieren. 
• Ze kunnen worden gebruikt als energiebron bij zware arbeid. 
• Je lichaam haalt deze energie het gemakkelijkst uit koolhydraten. Koolhydraten zijn vooral te vinden in tarweproducten, rijst en aardappelen.

10 producten met veel koolhydraten:

 Havermout

 Rijst

 Pasta

Quinoa

Aardappels

Brood

Brinta

Bananen

Zoete aardappel

Vitamines en mineralen

• Voor een goede gezondheid, groei en ontwikkeling is het van belang dat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt. 
• 
  
• Vitamines en mineralen zitten in voedingsmiddelen, zoals groenten, fruit, eieren, noten, rijst, aardappelen, vis, vlees en rijst.

Water

• Bevat geen calorieën.
  
• Voorziet je lichaam van vocht. 
• Fruit en sommige groenten bevatten veel water.
  
• Het is nodig voor het vervoer van stoffen (transportmiddel) in je lichaam. 
• Het is ook een oplosmiddel.
• Helpt bij opnemen of uitscheiden van stoffen.

Voedingssupplementen

• Zijn producten in de vorm van pillen, poeders, druppels, capsules of drankjes en bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding. 
• Het zijn . 
•  De meeste mensen hebben geen voedingssupplementen nodig, want ze krijgen al voldoende voedingsstoffen binnen door gevarieerd te eten. 
• Alleen speciale groepen die extra voedingsstoffen nodig hebben, zoals jonge kinderen (vitamine D), ouderen (vitamine D) en zwangere vrouwen (foliumzuur en vitamine D), hebben baat bij het gebruik van voedingssupplementen.
• Dit kan het beste in overleg met een arts.

Aan de slag

• Boek: Methodische begeleiden
• Hfd 16: Begeleiden bij voeding
• Kopje 4: Weten en begrijpen
• Opdr: 3 en 4 

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- Heb je basiskennis opgedaan over het spijsverteringskanaal.

- Heb je basiskennis opgedaan over gezondheid eten volgens de schijf van vijf.

- Heb je basiskennis opgedaan met betrekking tot voedingsleer.

Afsluiting