8.4. Hoe vrij ben jij?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

8.4 Hoe vrij ben jij?

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de overheid voor vrijheid zorgt.
  
• Je kunt uitleggen hoe burgers voor vrijheid zorgen.
  
• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen mensen in de huidige samenleving.
  
• Je kunt uitleggen wat vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te maken hebben.

Een recht is

1. iets wat je moet
2. iets wat je mag

Een plicht is

1. Iets wat je mag
2. Iets wat je moet

Rechten

Plichten

Het recht om naar school te gaan

Recht op een uitkering - geld als je even geen werk hebt

Het recht op bescherming van je spullen

Het recht op bescherming van je vrijheid

Plicht om belasting te betalen

Leerplicht - je moet naar school

Plicht de politie te gehoorzamen - doen wat te politie zegt

Plicht om spullen van de ander niet kapot te maken of te stelen

Vrijheid van meningsuiting is een plicht

1. Ja
2. Nee

Herhaling

Overheid

Overheid = regering en alle mensen die in dienst van de regering werken, zoals politieagenten en belastinginspecteurs.

Een belangrijke taak van de overheid is het beschermen van de grondrechten. 

Er zijn twee soorten grondrechten.

Klassieke grondrechten

Om mensen te beschermen, zijn er klassieke grondrechten. Daarbij horen het recht op vrijheid, gelijkheid en privacy. Klassieke grondrechten zorgen ervoor dat de overheid iedereen eerlijk behandelt.

Sociale grondrechten

In sociale grondrechten staat hoe de overheid voor burgers moet zorgen. Daarin staat bijvoorbeeld dat mensen recht hebben op onderwijs en zorg en een inkomen als ze ziek, oud of werkeloos zijn. Deze sociale grondrechten kosten veel geld. Daarom moeten mensen eerst zelf zorgen voor dingen die ze nodig hebben. Dat heet Participatie. 

Participatie

Participatie = meedoen. 

Bijvoorbeeld: als je ouders ziek zijn, hebben ze recht op hulp. Maar dat wil niet zeggen dat de overheid hier altijd voor moet zorgen. Misschien kun jij wel helpen bij de verzorging. Als dat echt niet lukt, dan helpt de overheid.

Wat is de overheid?

1. alleen ambtenaren
2. alleen politici
3. ambtenaren en politici samen
4. meneer Niederer

Wat is geen sociaal grondrecht, maar een klassiek grondrecht

1. recht op bewoonbaarheid
2. recht op bestaanszekerheid
3. recht op gezondheidszorg
4. vrijheid van meningsuiting

Wat is geen klassiek grondrecht maar een sociaal grondrecht?

1. vrijheid van meningsuiting
2. recht op woongelegenheid
3. vrijheid van godsdienst
4. vrijheid van onderwijs

Controle en vrijheid

De overheid controleert of mensen zich aan de regels houden. Maar mensen controleren ook elkaar. Ze letten op het gedrag van anderen. Dat heet sociale controle.

Controle en vrijheid

Individuele vrijheid is de vrijheid die je zelf hebt om te doen wat je wilt. Volledige individuele vrijheid heb je nooit: je hebt altijd met regels en met anderen te maken. 

Mensen die daar weinig of geen rekening mee houden, zijn asociaal.

Zijn we nu gelijk?

Grondwet gelijke rechten. 

Vrouwen lager salaris. Vrouwenquotum. Emancipatie

Discriminatie:

migratie-achtergrond,

vrouwen,

gehandicapten of

homoseksuelen. 

Vrijheid van meningsuiting.

Je mag bijvoorbeeld geen leugens over iemand verspreiden. 

Je mag ook geen discriminerende dingen schrijven of zeggen. Bij de vrijheid van meningsuiting moet je dus nadenken over wat woorden en beelden met anderen kunnen doen. Daar moet je rekening mee houden.

Vrijheid van meningsuiting is een:

1. Klassiek grondrecht
2. Grondwet
3. Kiesrecht
4. Grondrecht

Wat is Emancipatie?

1. Het krijgen van gelijke kansen
2. Het krijgen van gelijke rechten
3. Het krijgen van gelijke kansen en rechten
4. Het eisen van gelijke kansen en rechten

Emancipatie

Sociale controle

Grondrecht

Participatie

Leerdoelen: wat weet je nu over:

• hoe de overheid voor vrijheid zorgt.
  
• hoe burgers voor vrijheid zorgen.
  
• welke verschillen er zijn tussen mensen in de huidige samenleving.
  
• wat vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te maken hebben.