Begin en einde dominantie Sparta
In de 8e – 7e eeuw verovert Sparta systematisch een groot deel van de Peloponnesus (kolonisatie), in de 6e eeuw is Sparta de sterkste militaire macht van Griekenland. 371 slag bij Leuktra: Sparta verliest Messenië en Thebe wordt leidende polis totdat Philippus van Macedonië de Griekse poleis onder zijn gezag brengt.