Herhaling Spelling H.1 t/m H.4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling Spelling H.1 t/m H.4

Lesdoel

We herhalen de theorie van Spelling H.1 t/m H.4.

Na deze les weet je wat je nog moet leren voor de toets.

                       Pak pen en papier en doe mee!

Spelling

H.1 Trema, apostrof, accent, cedille

H.2 Met of zonder -n

H.3 Schrijfwijze van getallen

H.4 Woorden korter schrijven

H.5 Lastige leestekens

H.1 Trema, apostrof, accent, cedille

Trema

- Om klinkerbotsing te voorkomen

kopiëren, Azië, drieën 

- Leenwoorden

conciërge, fröbelen

LET OP!

In samenstellingen geen trema, maar een koppelteken

mee-eten, radio-interview

Apostrof

- Als weglatingsteken: 's avonds, 's-Hertogenbosch

- Om uitspraakproblemen te voorkomen als je -s achter een woord schrijft: 

Hanna's fiets, kiwi's (maar Annes fiets, cadeaus)

- In afleidingen en meervouden van afkortingen:

cc'en, dvd'tje, pc's

- Verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker:

baby'tje (maar displaytje) 

Accent

• Accent aigu logé, decolleté
• Accent grave barrière, crèche
• Accent circonflexe crêpe, moment suprême

Komen bijna alleen voor op de letter e. Slechts in enkele gevallen ook op andere letters, bijvoorbeeld drie à vier eetlepels, maître.

Om klemtoon aan te geven gebruiken we de accent aigu. Het accent staat dan op alle klinkers van de lettergreep:

Hij heeft twéé auto's en geen drie. Dat is dé manier om dit te doen.

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat de c als s klinkt.

Curaçao, garçon, reçu

Zonder de cedille klinkt een c voor de klinkers a, o en u als een k: caravan, decor, curieus.

Oefening 1

Noteer de juiste vorm:

1. financieel / financiëel 

2. buggytje / buggy'tje

3. 's morgens / s' morgens 

4. café's / cafés 

5. Hans fiets / Han's fiets

6. egoisme / egoïsme 

7. discussieren / discussiëren 

8. geautomatiseerd / geäutomatiseerd

9. coordinatie / coördinatie 

10. draaiing / draaiïng

H.2 Met of zonder -n?

De algemene regel is dat woorden als andere, enkele, meeste, evenals overtreffende trappen als beste en grootste in het meervoud een -n krijgen als ze naar personen verwijzen en zelfstandig gebruikt worden. 

De bezoekers waren uitgenodigd, maar sommige bleven thuis. 

Allen waren uitgenodigd, maar sommigen bleven thuis. 

Zie je die vissen daar? Enkele zijn al dood. 

Zie je die mensen daar? Enkele willen met ons mee.

De buurt liep uit om afscheid te nemen. Sommigen wilden met ons mee.

De mannen werden beiden onderscheiden. 

Oefening 2

1. De eerste / eersten schepten ruim op van het buffet, zodat er voor de laatste / laatsten weinig overbleef.

2. Wegens tijdgebrek konden sommige / sommigen van de dieren niet direct geholpen worden. 

3. Uit alle / allen reacties na de presentaties bleek dat weinige / weinigen zich verveeld hadden. 

4. Hoeveel bekende / bekenden kwam jij gisteren op de verjaardag van Joris tegen?

5. Hoewel we veel vrienden hebben, nodigen we de meeste / meesten niet uit voor onze bruiloft.  

H.3 Schrijfwijze van getallen

Je gebruikt letters

• voor hele getallen van één tot en met twintig vier, dertien
• voor de tientallen tot honderd vijftig, zeventig
• voor de honderdtallen tot duizend achthonderd
• voor de duizendtallen tot tienduizend zesduizend
• voor de getallen honderdduizend, miljoen, miljard en biljoen: achthonderdduizend, twee miljoen, vijf miljard
• voor de rangtelwoorden van de hierboven genoemde getallen twaalfde, zeventigste, vier miljoenste

Je gebruikt cijfers

• voor de overige getallen
• voor maten, gewichten, data, exacte tijdstippen enz.  7 meter, 30 juni 1988, 19.00 uur, 54 procent

LET OP

Schrijf breuken los: een vierde

Voor grote ronde getallen in een lopende tekst combineer je cijfers en letters: 44 duizend kilometer,    215 miljoen euro, 22 duizend bewoners

Oefening 3

Geef aan of de schrijfwijze van de getallen juist of onjuist is:

1. drie-en-half

2. twaalf procent

3. eenenvijftig miljard

4. twee vijf achtste

5. acht honderd

6. vijf mei

7. 702

8. drievierde 

9. honderddertien

10. zeven duizend

H.4 Woorden korter schrijven

Afkorting - uitspraak als oorspronkelijke woord. Bevat een of meerdere punten (m.b.v. / e.d. / Z.M.)

Initiaalwoord - uitspraak als losse letters. Wordt gevormd door eerste letters van woordgroep (NS, btw)

Letterwoord - uitspraak als nieuw woord. Wordt gevormd door eerste letters van een woord of woordgroep (pin, yup)

Verkorting - spreek uit als nieuw woord. Gevormd door delen van lettergrepen (airco, wifi)

Symbool - Notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid of valuta. Spreek uit als het woord waar het voor staat.

V (volt), ml (milliliter), CO2 (koolstofdioxide)

Oefening 4

Noteer de betekenis en geef aan tot welke categorie ze behoren (afkorting, letterwoord, initiaalwoord, verkorting, symbool)

1. hbo         

2. m.u.v.

3. IQ

4. yup

5. vip

6. GB

7. soa

8. KLM

10 punten

7 punten

10 punten

8 punten

(0,5 per betekenis / 0,5 voor de categorie)

Wat was je score?

1-10

11-20

21-25

26-30

31-35