Samenvatting hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Samenvatting hoofdstuk 4 

Personele inkomensverdeling

Personele inkomensverdeling = Hoe is het nationaal inkomen verdeeld over een land.

Dit kun je af lezen aan de Lorenz curve

Hoeveel verdient de armste 40% volgens de Lorenz curve?

1. 90% van het inkomen
2. 10% van het inkomen
3. 40% van het inkomen
4. 20% van het inkomen

Hoeveel verdient de rijkste 20% volgens de Lorenz curve?

1. 90% van het inkomen
2. 10% van het inkomen
3. 50% van het inkomen
4. 20% van het inkomen

Soorten inkomen

Primair inkomen: inkomen in loon, winst, huur, pacht of rente. iets waar je een tegenprestatie voor moet doen.

Secundairinkomen: ontvangst van een uitkering, toeslag of subsidie. Iets waar je GEEN tegenprestatie voor moet doen.

 

Armoedeval

Het loont niet om te gaan werken in plaats van een uitkering krijgen.

0

Nivellering:

De verschillen in inkomen tussen personen worden in verhouding kleiner  

Nivellering ontstaat door:

• sociale uitkeringen (je verhoogt het inkomen)
• Subsidies en toeslagen voor lage inkomens
  
• Progressieve belasting heffing in box 1 (je betaalt meer % belasting als je meer verdiend)
• Het stijgen van lage en hoge inkomens met hetzelfde bedrag (voordeel is dan groter bij lage inkomens dan bij hoge inkomens)

Denivellering:

De verschillen in inkomen tussen personen worden groter

Denivellering ontstaat door:

• De aftrekposten in box 1 ( bijvoorbeeld hypotheekrente, aftrekken in hogere belastingschijf omdat ze hoger inkomen hebben)
  
• Het dalen van lage en hoge inkomens met hetzelfde bedrag (Het nadeel is groter bij de lage inkomens dan bij de hoge inkomens)

Planeconomie

• GEEN marktwerking
• Voorbeeld: Noord-Korea (vroeger Cuba en China)

Hier bepaalt de overheid bij elk bedrijf 

wat het produceert, hoeveel en tegen 

welke prijs.

(schuingedrukte opschrijven)

Vrije markt Economie

             Vraag en aanbod bepalen volledig de prijs van goederen.                     De overheid grijpt NIET in met regels of wetgeving. 

Er is geen land dat helemaal een vrije markt economie heeft.

 Een overheid neemt maatregelen, vuurwerkverbod & corona maatregelen. 

Zal NL een planeconomie of een markteconomie zijn?

En Nederland dan?

Veel landen zitten tussen een planeconomie en een vrije markteconomie in: 

Gemengde economie = 

Georiënteerde markteconomie

Georiënteerde markteconomie

Nederland heeft een Georiënteerde markteconomie

- bepalen de producenten en consumenten de productie, consumptie en prijzen, maar wel binnen grenzen die de overheid heeft gesteld

Noem eens een voorbeeld hoe de overheid in NL in grijpt op de markt?

Voorbeelden Overheidsingrijpen Nederland 

• minimum-maximumprijzen vaststellen
• inkomens herverdelen middels belastingtarieven
• minimumloon vaststellen
• subsidies en toeslagen ( huur, zorg) te geven
• systeem van sociale zekerheid
• eisen stellen aan de productie op gebied van gezondheid/milieu
• overheid zelf gaan produceren

Nederland opschuiven naar planeconomie

• regulering ( meer regels)
• nationalisatie particuliere bedrijven

Nederland opschuiven naar vrijemarkteconomie

• deregulering ( minder regels)
• privatisering overheidsbedrijven

Voordeel economische groei

1. reële inkomens stijgen
2. de mensen verdienen meer en betalen meer belasting (waarom meer belasting?)

Economische groei wordt gestimuleerd door:

1. beter onderwijs
2. subsidies voor innovaties (product en proces)
3. een lagere rente (kom ik op terug)
4. goede concurrentiepositie

Investeringen in nieuwe producten en productiemethoden

• een sterkere concurrentiepositie
• meer vraag uit buitenland

Gevolgen lage rente

• gaan consumenten meer lenen en meer consumeren.
• gaan bedrijven meer lenen en investeren.

 

4.6 reëel en nominaal inkomen

Nominaal inkomen
Het inkomen dat je feitelijk in euro's verdient, is een nominaal inkomen. (Dus gewoon je salaris/loon)

Als je nominale inkomen met 5% stijgt
en er is 3% inflatie, dan ga je er in
koopkracht 2% op vooruit. 

4.6 reëel en nominaal inkomen

nominaal inkomen

• Het inkomen in geld van één persoon.

Bijvoorbeeld: mijn nominaal inkomen is €2800 per maand. 

4.6 reëel en nominaal inkomen

Reëel inkomen (koopkracht van je inkomen)
Als je rekening houdt met de gevolgen van inflatie voor je inkomen, spreek je van een reëel inkomen.

Formule: nominale inkomensverandering (%)-inflatie (%)= reëel inkomensverandering

Jip en Janneke taal: wijziging loon - de prijsstijging/daling= je koopkracht verandering

4.6 reëel en nominaal inkomen

prijscompensatie
Als je nominale inkomen met 5% stijgt en er is 6% inflatie, dan ga je er in koopkracht 1% op achteruit.
Vakbonden willen dan 1% prijscompensatie (bijvoorbeeld loonsverhoging van 1%).
prijscompensatie is dat de stijging van de nominale lonen tenminste gelijk is aan de inflatie

Waarom kun je hierdoor in een loon-prijsspiraal terecht komen?