2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

Wat gaan we doen?

Tijdens industrialisatie ....

1. Krimpt de tertiaire sector
2. Groeit de secundaire sector
3. Groeit de primaire sector

Wat is de agrarische revolutie?

1. De overgang van jagen naar boeren
2. De overgang van verzamelen naar jagen
3. De overgang van boeren naar steden
4. De overgang van boeren naar verzamelen

De industriële revolutie: 

1. Industriële revolutie: van machines naar handwerk ontstond in Frankrijk rond 1800
2. Industriële revolutie: van handwerk naar machines ontstond in Groot-Brittanie rond 1800
3. Industriële revolutie: van handwerk naar machine ontstond in Frankrijk rond 1800
4. Industriële revolutie: van handwerk naar machines ontstond in Frankrijk rond 1900

Wat is internationale arbeidsverdeling?

1. specialisatie van een persoon qua werk
2. specialisatie van werkgelegenheid in verschillende delen van de wereld
3. Veel landen maken dezelfde producten
4. specialisatie van werkgelegenheid in verschillende delen van een land

Wat zegt de samenstelling van de beroepsbevolking over de ontwikkeling in een land?

1. Veel mensen in de landbouwsector betekent lage ontwikkeling
2. Veel mensen in de dienstensector betekent verder ontwikkeld.
3. Veel mensen in de industrie betekent dat het een semi- perifeer land is.
4. Veel mensen werkzaam in de landbouw betekent een perifeer land

2 beweringen:
1. Een eenzijdig exportpakket komt vaak voor in (semi)perifere landen
2. Hoe breder het exportpakket van een land , hoe kwetsbaarder een land is

1. Beide beweringen zijn juist
2. Beide beweringen zijn onjuist
3. Bewering 1 is juist, 2 onjuist
4. Bewering 2 is juist, 1 onjuist

2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

H2 Wereldbeeld

Domein Wereld

H4

Lesdoel

• Je weet hoe je een land dat behoort tot het centrum, tot de semiperiferie en tot de periferie kunt herkennen en typeren op economisch terrein.
  
• Je begrijpt het verband tussen het verschil in welvaart aan de ene kant en de verdeling van de beroepsbevolking aan de andere kant.
  
• Je begrijpt dat een verschuiving in de internationale arbeidsdeling zichtbaar is in de verdeling van de beroepsbevolking.
  
• Je kunt relaties leggen tussen ruimtelijke spreidingspatronen binnen een gebied en tussen gebieden.
  

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen het verschil in welvaart aan de ene kant en de verdeling van de beroepsbevolking aan de andere kant.
• Je kunt landen indelen naar, centrum, semiperiferie en periferie op basis van een aantal kenmerken.
  
• Je kunt de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld verklaren aan de hand van interne- en externe factoren.
• Je kunt uitleggen op welke manier de nieuwe internationale arbeidsverdeling gevolgen heeft voor het centrum-periferie model.

Even opwarmen...

Welke algemene regel kan je uit de kaart opmaken?

Gebruik een hoe-hoe zin.

Welke algemene regel kun je uit deze kaart halen?

Gebruik een hoe-hoe zin. 

Ontwikkeling beroepsbevoling

Drie veranderingen:

1. Agrarische revolutie
2. Industriële revolutie
3. Opkomst dienstenmaatschappij

Verdeling van welvaart

Globalisering heeft ervoor gezorgd dat de verdeling van welvaart in de wereld ongelijk is, er vormen zich 3 groepen:

1. Centrumlanden (rijk, vb. NL)
2. Semiperiferie (opkomende landen, vb. China)
3. Periferie (arm/ontwikkelingslanden, vb. Afghanistan)

Oorzaken ongelijke welvaartverdeling

Oorzaken van de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld:

• Interne oorzaken --> natuurlijk (vb. droogte of gebrek aan natuurlijke hulpbronnen) of menselijke (vb. oorlog of corruptie).
• Externe oorzaken --> de relatie van een ontwikkelingsland met rijkere landen.

Centrum-periferie model

Dit model laat de dominante rol van rijke landen/regio's zien en de afhankelijkheid van arme landen/regio's.

• Grondstofafhankelijkheid?

Nadelen

1. Prijzen grondstoffen stijgen minder snel dan prijzen eindproduct
2. Prijzen grondstoffen fluctueren op wereldmarkt
3. Gevaar voor misoogsten

Gevolg:

Verschuiving internationale arbeidsverdeling

Zichtbaar aan: 

• Verdeling beroepsbevolking
• Samenstelling exportpakket

Gevolg

Verschuiving internationale arbeidsverdeling. Zichtbaar aan: 

• Verdeling beroepsbevolking
• Samenstelling exportpakket

Opdracht

Stap 1: Ga naar http://wits.worldbank.org/visualization/detailed-country-analysis-visualization.html (link via its learning)

Stap 2: Bekijk het exportpakket van: Niger, Belgium, Angola en Cambodia. Noteer de namen van de landen en noteer hierachter wat de drie belangrijkst exportproducten zijn inclusief het percentage.

Stap 3: Noteer erachter of volgens het exportpakken het een periferie, semiperifierie of centrumland is en leg uit waarom.

Stap 4: Zoek zelf minstens één periferie en semiperiferie land. Leg je keuze uit aan de hand van het exportpakket.

Stap 5: Bij je gekozen landen onderzoek je of er door de tijd heen een verandering is in export. Kies verschillende jaartallen om te onderzoeken of er een ontwikkeling zichtbaar is. 

Grondstofafhankelijkheid

Positief of negatief?

Waarom?

nos.nl

Nadelen

1. Prijzen grondstoffen stijgen minder snel dan prijzen eindproduct
2. Prijzen grondstoffen fluctueren op wereldmarkt
3. Gevaar voor misoogsten

Conclusie

Hoe zie je aan de verdeling van de beroepsbevolking in welke fase van ontwikkeling een land zit?