5.2 Transport in planten EMK24

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 5 Planten

B2

Transport in planten

Leerdoelen en begrippen B2

• Je kunt beschrijven hoe planten water en mineralen opnemen, transporteren en afgeven
• Je weet hoe huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren en dat de opname  van koolstofdioxide in relatie staat met de afgifte van water

Begrippen: houtvaten, bastvaten, wortelharen, centrale cilinder, endodermis, worteldruk, waterpotentiaal, cohesiekrachten, adhesiekrachten, huidmondjes, verdampingsstroom, sluitcellen,

Wateropname door

Verdamping uit bladeren

Worteldruk : Bandjes van Caspari

Capillaire werking: adhesie en cohesie

Watertransport wortelcellen

• Bij kurkbandjes actief transport via celmembraan
  
• Hoge osmotische waarde in centrale cilinder
• Osmose naar centrale cilinder
• Kurkbandjes verhinderen terugstromen water
• Water in houtvat stijgt --> worteldruk

Capillaire werking

Capillaire werking

Sapstroom

• Anorganisch: houtvaten (xyleem)
• Organisch: bastvaten (floeem)

Waterpotentiaal

• De verplaatsing van water in planten door de waterpotentiaal.
• Water verplaatst zich van cel naar cel; van een lage naar een hoge osmotische potentiaal (veel opgeloste stoffen).
• Gelijke osmotische potentiaal?  water verplaatst zich  van cel naar cel van een hoge drukpotentiaal (turgor) naar een lage drukpotentiaal.

Waterpotentiaal

• Osmotisch potentiaal van een cel wordt negatiever met meer opgeloste stoffen.
• Drukpotentiaal wordt positiever met hogere turgordruk.
• Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal.

Watertransport/potentiaal

Door fotosynthese een hoge osmostische waarde

Door verdamping van water een hoge osmotische waarde

Dus: aanzuigende werking door de bladeren

Huidmondjes

• Regelen verdamping
• Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat
• Kan ook onder invloed van licht en CO2

Houtvaten

• Watertransport door verdamping, capillaire werking en waterpotentiaal
• Sapstroom van beneden naar boven
• In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk

https:

Bastvaten

• Bevat vooral suiker
• Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt

https:

Aan de slag

Maak een begrippenlijst van BS2

Maak opgaven 9-18