2.5 De breuk wordt definitief

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2.4 De Opstand breekt uit

Waardoor werd de breuk tussen de opstandige gewesten en Filips II definitief?

- Spaanse Furie, Unie van Utrecht en Atrecht 

Geschiedenis

Opdrachten maken bij 2.5 

Zijn er nog vragen over de leerstof? 

Geen :)

Leerdoel

Waardoor werd de breuk tussen de opstandige gewesten en Filips II definitief?

De Opstand begint

1568-1572

• Met terreur maakt Alva de bevolking bang. Dat werkt: vrijwel niemand durft in opstand te komen of geld te geven aan Willem van Oranje.

• Hij wil de legers van Alva aanvallen en de Nederlanden bevrijden.

Succes voor de opstandelingen 1572-1579

• In 1572 probeert Willem van Oranje opnieuw de legers van Alva aan te vallen.
• Hoewel het niet helemaal volgens plan verloopt, is er succes:
• Op 1 april 1572 veroveren de Watergeuzen de stad Den Briel
• Vanaf dat moment durven meer steden voor de Prins van Oranje te kiezen, en hem ook (met geld) te steunen

Belegerd en uitgemoord

• Kiezen voor de Prins was voor de steden gevaarlijk
• De legers van Alva deden er alles aan om een stad terug te veroveren voor de koning van Spanje
• Steden werden maandenlang belegerd en als een stad zich overgaf, vaak uitgemoord, zoals Naarden, Haarlem en Oudewater.
• Leiden en Alkmaar hadden wel geluk en werden ze ontzet.

Het Beleg van Alkmaar was de belegering van de stad Alkmaar tijdens de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden. Het beleg duurde van 21 augustus tot 8 oktober 1573 en eindigde in een ontzet: het koninklijke Spaanse leger moest het beleg opgeven nadat Willem van Oranje opdracht had gegeven om de dijken rond Alkmaar door te steken. 

Alkmaar was een van de eerste Hollandse steden die ontzet werden en die de Spanjaarden dus met succes hadden weten te weerstaan.

Het Spaanse leger

Een belegering duurde vaak maanden. Om zich te beschermen tegen weer en wind werden complete tentenkamp rondom de stad gebouwd.

Deze tekening is goed te vergelijken met een stripverhaal: je ziet namelijk de Spaanse legerleider, Don Frederik, op verschillende plaatsen staan.

De schansen van het Spaanse leger. Schansen waren bedoeld om zich te beschermen tegen de aanvallen vanaf de stadsmuren. Schansen waren vaak aarden wallen, versterkt met houten palen en planken.

De schansen van het Spaanse leger. Schansen waren bedoeld om zich te beschermen tegen de aanvallen vanaf de stadsmuren. Schansen waren vaak aarden wallen, versterkt met houten palen en planken.

De vestingswerken van de stad Alkmaar waren niet al te best en niet volledig: delen van de stad waren niet verdedigd. In alle haast werden de stadswallen met veel aarde, modder, vuilnis en bouwpuin gebouwd.

Aanvallen is veel gevaarlijker dan verdedigen. Dat is ook goed te zien aan de hoeveelheid slachtoffers. Aan de kant van Alkmaar zijn er ongeveer 50 mensen omgekomen, aan de kant van de Spanjaarden minimaal 500!

Dit zou natuurlijk anders zijn geweest als de stad was ingenomen door de Spanjaarden...

Het Beleg van Alkmaar was de belegering van de stad Alkmaar tijdens de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden. Het beleg duurde van 21 augustus tot 8 oktober 1573 en eindigde in een ontzet: het koninklijke Spaanse leger moest het beleg opgeven nadat Willem van Oranje opdracht had gegeven om de dijken rond Alkmaar door te steken. 

Alkmaar was een van de eerste Hollandse steden die ontzet werden en die de Spanjaarden dus met succes hadden weten te weerstaan: "Bij Alkmaar begint de victorie" 

Burgeroorlog

• De eerste jaren van de Opstand waren er niet alleen gevechten tussen de Nederlanders en Spanjaarden.
• Het was ook een burgeroorlog: een oorlog tussen protestantse- en katholieke Nederlanders.
• Zo was Amsterdam tot 1578 aanhanger van Filips II!

Dit schilderij laat het beleg van Haarlem zien. Op de voorgrond zie je een zeeslag tussen schepen in het Haarlemmermeer. Hier is tegenwoordig luchthaven Schiphol.

Als je goed kijkt, dan zie je schepen van de opstandelingen vechten tegen schepen van... Amsterdam! De stad Amsterdam was tot 1578 aanhanger van Filips II. Nederlanders vochten dus ook tegen Nederlanders! Dit noem je een burgeroorlog.

Zes maanden worden zes jaar...

• Alva dacht in zes maanden klaar te zijn met de opstand in de Nederlanden, maar na zes jaar is het nog niet gelukt.
• Filips II haalt Alva terug naar Spanja en kiest voor een gematigde (iets minder harde) aanpak. Misschien dat de Nederlanders dan stoppen met de opstand.
• Maar ondertussen wordt er nog steeds gevochten...

Dit schilderij laat het beleg van Haarlem zien. Op de voorgrond zie je een zeeslag tussen schepen in het Haarlemmermeer. Hier is tegenwoordig luchthaven Schiphol.

Als je goed kijkt, dan zie je schepen van de opstandelingen vechten tegen schepen van... Amsterdam! De stad Amsterdam was tot 1578 aanhanger van Filips II. Nederlanders vochten dus ook tegen Nederlanders! Dit noem je een burgeroorlog.

De Spaanse furie

De opvolger van de Hertog van Alva (Requesens) overleed in 1576. Daarnaast raakte Spanje bankroet.

Gevolg: Spaanse militairen gaan plunderend door Nederlandse steden heen.

Opdrachten bij 2.5 

Leerboek: 43 en 44 

Werkboek: 64 en 65 

Opdrachten: 68 t/m 74 

2.4 De Opstand breekt uit

Waardoor werd de breuk tussen de opstandige gewesten en Filips II definitief?

- Spaanse Furie, Unie van Utrecht en Atrecht 

Geschiedenis

Opdrachten maken bij 2.5 

Zijn er nog vragen over de leerstof? 

Geen :)

Leerdoel

Waardoor werd de breuk tussen de opstandige gewesten en Filips II definitief?

De Spaanse furie

De opvolger van de Hertog van Alva (Requesens) overleed in 1576. Daarnaast raakte Spanje bankroet.

Gevolg: Spaanse militairen gaan plunderend door Nederlandse steden heen.

Pacificatie van Gent 

• Reactie op de Spaanse furie 

• Alle gewesten besluiten samen de Spaanse troepen te verdrijven 

•  Kunnen het niet eens worden over religie 
• Calvinisten nemen in veel steden de macht over 

Alleen verder 

• In 1579 ⮕ Zuidelijke gewesten sluiten vrede met Filips II, sluiten de Unie van Atrecht 

• In 1579 besluiten de Noordelijke Nederlanden samen te werken in de Unie van Utrecht om de Spanjaarden te verjagen

• Filips II woedend ⮕ verklaard Willem van Oranje vogelvrij 

Acte van Verlatinghe

1581

• Een vorst die hun Prins, min of meer, ter dood veroordeeld, mag niet meer onze heer zijn!
• De Noordelijke Nederlanden besluiten Filips II af te zetten: 'ze verlaten hem als land'.
• Dat gebeurt in het document: de Acte van Verlatinghe

Moord!

10 juli 1584

• Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.

• Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.

Opdrachten

Leerboek: 44 en 45 

Werkboek: 65 en 66 

Opdrachten: 78 t/m 83