BS 5.3 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Op de x-as van deze grafiek wordt de vochtigheid van de grond weergeven. Op de y-as zie je de overlevingskansen van de verschillende plantensoorten a, b, c en d.
Welke van de uitspraken is *niet* waar?
Op de volgende dia zie je het plaatje groot.

1. Binnen de tolerantiegrenzen van c komen soort d en b ook voor.
2. Soort b heeft een grotere tolerantiegrens en is daarom beter bestand tegen schommelingen.
3. Soort a en c komen niet naast elkaar voor in een gebied.
4. Bij de optimumwaarde van a kunnen soorten b, c en d niet overleven.

Een abiotische factor die de tolerantiegrens overschrijdt en er dus voor zorgt dat een soort daar niet kan leven heet....

1. Een stressfactor
2. Optimumkromme
3. De beperkende factor
4. Milieufactor

Relaties

• Concurrentie
• Coöperatie
• Symbiose
  - Mutualisme +/+
  - Commensalisme +/0
  - Parasitisme +/-

Coöperatie (binnen de soort)

Bescherming
Verdediging
Paarvorming
Voedsel

Symbiose

Symbiose = langdurig samenleven van individuen van verschillende soorten

Parasitisme

Commensalisme: Boomalg

commensalisme

Een organisme heeft voordeel en het andere organisme heeft geen voordeel en geen nadeel dit noem je commensalisme

Mutualisme is een vorm van symbiose, waarbij allebei de soorten voordeel hebben van de relatie. Een win win situatie dus.

Voorbeelden van mutualisme

Symbiose

• Mutualisme: + / +
  
• Commensalisme: + / 0
  
• Parasitisme: - / +
  
  Geen symbiose:
• Competitie - / -
  
• Predatie - / +
  

Mutualisme: Korstmos

Dynamische populatiedichtheid

Factoren die populatiedichtheid beïnvloeden

Populatiedichtheid - konijnen?

biologisch evenwicht

• zie afbeelding 14 op p.100
• dichtheidsafhankelijke factoren leiden tot zelfregulatie in een ecosysteem
• dat is een voorbeeld van negatieve terugkoppeling
• hebben dichtheidsonafhankelijke factoren (bv. strenge winter/droogteperiode) invloed op dit evenwicht?
• -> draagkracht van een ecosysteem

Veranderingen in populatiedichtheid

Dichtheidsonafhankelijke factoren zijn bijvoorbeeld een strenge vorst of een bosbrand.

Het is natuurlijk ook mogelijk dat een gunstig klimaat zorgt voor een enorme toename van individuen binnen de populatie

Bijensterfte ten gevolge van strenge vorst

Sprinkhanenplaag door gunstige omstandigheden

Populatiegrootte

Dichtheidsafhankelijke en dichtheidsonafhankelijke factoren beïnvloeden geboortecijfer, sterftecijfer en migratie binnen populatie

Veranderingen populatiedichtheid

Worden geanalyseerd door de bepaling van 4 grootheden:

- Geboortecijfer (aantal geboorten per jaar per 1000 individuen)

- Sterftecijfer (aantal sterfgevallen per jaar per 1000 individuen)

- Emigratie

- Immigratie

relatie populatiegrootte - draagkracht

• populatiegrootte boven draagkracht (bv. voedsel) leidt tot hoger sterftecijfer (onder kwetsbare dieren) óf lager geboortecijfer (vb. van zelfregulatie)

Exponentiele groei

Geen beperkende factoren

Vaak verrassend

Geeft J-curve

bv:

Epidemie (ebola, corona, SARS)

Invasieve exoten

Je krijgt een J-curve bij exponentiële groei en een S-curve bij een begrensde groei.

CORONA

Andere landen: J-curve

China: S-curve

(virus is geen organisme)

Populatiegroei J-curve

Overschrijding van de draagkracht en herstel

De dikke rode lijn is de exponetiële groei

Lijn 1: Herstel tot de aanvankelijke draagkracht
van het ecosysteem (bron is snel aangevult)

Lijn 2: Herstel naar een nieuwe, lagere
draagkracht (de bron is deels uitgeput).

Lijn 3: Geen herstel, bron is op

fasen

1. Exponentiele groei (J-curve)
2. Stabilisatie (S-curve)
3. biologisch evenwicht

In welke fase zit de menselijke populatie?

Populatiegroei

• J-curve: exponentiële groei, invasieve exoten met onbeperkte hulpbronnen
• Draagkracht
• s-curve: schommelingen rond biologisch evenwicht

Deze grafieken moet je kunnen uitleggen: wat gebeurt er?

vele insectensoorten blijken na een strenge winter massaal terug te komen, dit is een voorbeeld van een

1. dichtheidsafhankelijke factor
2. dichtheidsonafhankelijke factor

Welke van de volgende factoren is geen dichtheidsafhankelijke factor

1. ziekte
2. predatie
3. voedselschaarste
4. klimaatverandering

de konijnenplaag in Australië werd bestreden met een parasiet die mixomatose veroorzaakte (een dodelijke ziekte), de overdracht van deze parasiet gebeurde via uitwerpselen; dit is een voorbeeld van een

1. dichtheidsafhankelijke factor
2. dichtheidsonafhankelijke factor

Een populatie die groeit volgens een S-curve wordt gereguleerd door....

1. dichtheidsAFhankelijke factoren
2. dichtheidsONAFhankelijke factoren

Een exoot die in een gunstige omgeving geïntroduceerd wordt zal deze groei ondergaan

1. J-curve
2. S-curve

Welke van deze curves geeft een exoot aan?

1. De J-curve
2. De S-curve
3. Dat ligt aan de exoot en de omgeving waarin ze terecht komen.

Een soort is een invasieve exoot als deze..

1. ...uit het buitenland komt.
2. ...uit een ander leefgebied komt en zich in het nieuwe gebied voortplant.
3. ...bestaande soorten bejaagt.
4. ...uit een ander leefgebied komt en het nieuwe ecosysteem verstoort.

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

	+	+
	+	-
	0	+

Symbiose is een ______________   relatie tussen 2 verschillende soorten

Kortdurige

Langdurige

Parasitisme

Communisme

Commensalisme

Mutualisme

Satanisme

Cultisme

het langdurig samenleven van organismen van verschillende soorten

bij een plaag

invloeden uit de levenloze natuur

De maximale populatiegrootte in een ecosysteem

Die invloed die het meest afwijkt van de ideale omstandigheid

Samenlevingsvorm waarbij allebei de soorten voordeel hebben

Het vermogen om schommelingen in abiotische factoren te verdragen

Draagkracht

Tolerantie

Beperkende factor

J-curve

Symbiose

Mutualisme

 Abiotische factor